پرندگان و ساعت مرگ و تشنگی در هامون+عکس

جام جم سرا: به دنبال جاری شدن سیلاب و افزایش آب در رودخانه هیرمند و در ‌‌نهایت آبگیری بخش‌هایی از تالاب هامون در اردیبهشت ماه سال جاری، هزاران پرنده مهاجر مجددا به تالاب بازگشته و اقدام به لانه سازی و جوجه آوری کردند.

• تبخیر شدید آب هامون بر اثر باد‌های ۱۲۰ روزه

اما با افزایش دمای هوا، شروع باد‌های ۱۲۰ روزه سیستان و کاهش حجم آب ورودی از رود هیرمند بر اثر تبخیر شدید معادل حدود ۵ هزار میلیم‌تر در سال مجددا بخش‌های زیادی از تالاب خشک شد.

طی هفته‌های گذشته از یک سو هزاران قطعه ماهی بر اثر خشک شدن و تبخیر شدن سریع آب در سطح هامون در پی باد‌های ۱۲۰ روزه تلف شدند و از سوی دیگر با افزایش مناطق خشک شده پرندگان مهاجری که با مشاهده آبگیری هامون در داخل تالاب اقدام به لانه سازی و جوجه آوری کرده بودند پس از خشکیدگی مجدد، تالاب را ترک کرده یا تلف شده و هزاران جوجه‌ای که تازه سر از تخم درآورده‌اند بدون والدین خود در معرض مرگ ناشی از گرسنگی، تشنگی و گرمای سوزان هوا قرار گرفته‌اند تا بار دیگر هامون را در یک قدمی فاجعه‌ای بزرگ قرار دهند.

• مرگ تعداد زیادی جوجه پرنده مهاجر بر اثر تشنگی

مدیر دیده‌بان محیط زیست و حیات وحش ایران در این باره به خبرنگار مهر گفت: طی چند روز گذشته طرفداران محیط زیست و محیط بانان تعداد ی از جوجه‌های ضعیف و گرسنه را از درون لانه‌ها برداشته و آن‌ها را از زیر تیغ آفتاب بیرون کشیده‌اند.

• تغذیه جوجه‌ها بودن والدین غیر ممکن است

به گفته وی، اما از آنجایی که غذای جوجه‌ها اکثرا ماهی‌های کوچک نیمه هضم شده در دستگاه گوارش والدین است، تغذیه این جوجه‌ها بسیار مشکل و در مواردی غیر ممکن است.

هوشمند با بیان اینکه تعداد لانه‌ها و جوجه‌های درون آن‌ها بسیار زیاد است و امکان انتقال همه آن‌ها می‌سر نیست اظهار داشت: در حال حاضر هزاران جوجه گرسنه و تشنه در زیر آفتاب سوزان درون لانه‌ها در انتظار غذا هستند اما نه آبی وجود ندارد و نه مادری تا غذایی برای جوجه‌ها ببرد.

• نجات تعداد زیادی از پرندگان مهاجر با کمک‌های مردمی

از سوی دیگر مدیرکل محیط زیست سیستان و بلوچستان با بیان اینکه هزاران قطعه پرنده در تالاب هامون نیازمند کمک فوری جامعه جهانی هستند گفت: با توجه به خشک شدن قستمهایی از تالاب، برای نجات جوجه پرنده‌ها، مدت هاست محیط بانان شهرستانهای زابل، زهک و زاهدان با همراهی و همیاری همیاران منطقه در حال جمع آوری و انتقال جوجه‌ها به مناطق پرآب هستند، که با توجه به سن جوجه‌ها و تغذیهٔ مناسب در این مدت بوسیلهٔ محیط بانان، تعداد زیادی از این پرنده‌ها نجات پیدا کرده‌اند و تعداد دیگری هنوز تحت مراقبت هستند.

• احتمال تلفات بیشتر به دلیل گستردگی تالاب و تعداد زیاد پرندگان

خسرو افسری با بیان اینکه حدود صد قطعه از جوجه پرندگان مهاجر تلف شده‌اند اظهار داشت: اما با توجه به وسعت منطقه و تعداد زیاد تخم گذاری پرنده‌ها هنوز در برخی از مناطق امکان وجود جوجه پرنده‌ها وجود دارد که برای اطمینان از سلامت و نجات همه جوجه‌ها، گشت‌های محیط بانی و همیاران محلی در حال جستجو هستند.

به گفته وی، در سال جاری پس از سیلاب اخیر پرندگان مهاجر برای بار سوم به طور بی‌سابقه‌ای زاد آوری داشتند.

• ضرورت تأمین حقابه هامون از سوی جوامع بین المللی

وی با بیان اینکه از این به بعد تا پایان باد‌های ۱۲۰ روزه سیستان وضعیت تالاب هامون به همین صورت است افزود: برای جلوگیری از تلفات بیشتر پرندگان مهاجر طی روز‌های آتی باید موضوع حق آبه تالاب و حق آبه محیط زیست بطور جدی در دستور کار قرار گیرد و اهمیت این موضوع برای همه دستگاه‌ها و جامعه جهانی شناسانده شود تا بتوانیم تالاب را با تمام ظرفیت‌های بی‌نظیر و شگفت انگیزش احیاء و حفظ کنیم و بتوانیم میزبان چند میلیونی پرندگان مهاجر و رونق زندگی و حیات باشیم.

• وزارت نیرو پیش از انکه هامون قتل‌گاه شود به فریاد برسد

به اعتقاد مدیر کل محیط زیست سیستان و بلوچستان، نه تنها تأمین حقابه هامون از رودخانه هیرمند باید در دستور کار جدی مسئولان قرار گیرد بلکه امسال با توجه به شرایط خاصی که برای تالاب پیش امده و بالغ بر ۲۰ هزار پرنده مهاجر به این تالاب آمده‌اند باید وزارت نیرو پیش از آنکه هامون قتلگاه پرندگان و آبزیان شود حقابه ویژه‌ای برای آن در نظر گیرد.

• آبرسانی با تانکر به پرندگان مهاجر از محل اعتبارات ویژه

وی تأکید کرد: سازمان محیط زیست در سال جاری اعتبارات بسیار خوبی برای تالاب هامون در نظر گرفته که از محل همین اعتبارات کلونی‌های مختلف پرندگان مهاجر در تالاب هامون شناسایی شده و در روز‌های آتی به محض شروع مجدد باد‌های ۱۲۰ روزه که معمولا هفته‌ای دو بار می‌وزند با تانکر در این مکان‌ها آبرسانی انجام می‌شود.

• لایروبی و کانال کشی در هامون برای جلوگیری از پخش و تبخیر آب

افسری یاد آور شد: همچنین از محل این اعتبارات لایروبی و کانال کشی برای جمع آوری آبهای ورودی به تالاب و جلوگیری از پخش و تبخیر آن انجام شده است چرا که با توجه به آبگیری قسمتهایی از تالاب هامون بر اثر بارندگی‌های زمستان گذشته و جاری شدن سیلاب، شاهد ورود هزاران پرنده مهاجر به تالاب بود یم که این خود نشان از ظرفیت‌های بی‌نظیر تالاب برای محیط زیست و منطقه است که حتی با کمترین مقدار آبگیری، سیل عظیمی از پرندگان به این تالاب مهم و بین المللی مهاجرت و تخم گذاری می‌کنند، اما اکنون که آب تالاب رو به خشکی است و قسمتهای زیادی از تالاب خشک شده است، جان هزاران جوجه پرنده در تالاب در خطر است.

• تالاب در یک قدمی فاجعه

وی به کمک نیروهای هلال احمر و اداره کل عشایری استان در روز‌های گذشته براینجات پرندگان مهاجر اشاره کرد و افزود: محیط بانان و مردم محلی بصورت شبانه روزی در حال جمع آوری جوجه‌ها و رهاسازی آن‌ها در محل‌های پرآب هستند اما هنوز کافی نیست، تالاب در یک قدمی فاجعه ایی بزرگ و دردناک است و جان هزاران جوجه پرنده تازه سر از تخم درآمده و چند روزه، به شدت در خطر است.

در این شرایط تالاب هامون بیشتر از همیشه نیازمند کمک‌های ملی و بین المللی است و سازمان محیط زیست و دیگر ارگان‌های مرتبط از جمله وزارت نیرو فارغ از تمام برنامه‌های بلند مدت بایستی هر چه سریع‌تر به فریاد زیستمندان هامون که حالا در یک قدمی مرگ ایستاده‌اند برسند تا شاید کابوس مرگی که هنوز چند ماهی بیش نیست که از این اکوسیستم ارزشمند رخت بربسته دوباره به هامون باز نگردد و امید‌ها و رویاهایی که سیلاب افغانستان به این سرزمین محروم آورد باد‌های سیستان با خود نبرند.(مهر)