برنامه‌سازانی از جنس مردم

اما مدتی است برنامه‌ دیگری از همین جنس در تلویزیون متولد شده و تلاش می‌کند محتوایش را با مشارکت مخاطبان تهیه‌کند، با این تفاوت که در این برنامه مردم با آثارشان حضور دارند و عکس‌ها و فیلم‌هایشان در این برنامه به نمایش در می‌آید.

«یک برش از زندگی» به عنوان برنامه‌ای که مردم سهم زیادی در تولید آن دارند، به تهیه‌کنندگی سمانه فراهانی و با اجرای امیر رضایی، شنبه تا چهارشنبه هر هفته ساعت 8 و 30 دقیقه از شبکه دو پخش می‌شود و عکس‌ها و فیلم‌های مردم از موضوعات مختلف را نمایش می‌دهد.

سمانه فراهانی، تهیه‌کننده برنامه یک برش زندگی درباره شکل‌گیری این برنامه می‌گوید: تابستان سال 91 قرار بود گروه جدیدی به تهیه‌کنندگی رضا داستانی تولید برنامه «روز از نو» در شبکه دو را به عهده بگیرد. آقای داستانی به من گفت قصد داریم بخشی در برنامه داشته باشیم که فیلم‌ها و عکس‌های مخاطبان را نمایش بدهد و از من خواست به عنوان سردبیر این کار را به عهده بگیرم. فراهانی که از اتفاقات و رویدادهای اطرافش عکاسی می‌کند، اداره این بخش از برنامه را پذیرفت. این بخش یکی بود یکی نبود نام گرفت و ده دقیقه زمان داشت تا آثار مخاطبان را نمایش بدهد.

فراهانی درباره اولین فیلم‌ها و عکس‌های رسیده به بخش یکی بود یکی نبود می‌گوید: این برنامه با حمایت آقای آذرمکان، مدیر گروه اجتماعی شبکه دو که پایان‌نامه‌شان درباره شهروند خبرنگار بود، کارش را شروع کرد و به اصرار ایشان و شورای فکر برنامه تصمیم بر آن شد که به هیچ عنوان از تصاویر و فیلم‌های اینترنتی استفاده نکنیم. حتما آثار رسیده از مخاطبان را به نمایش بگذاریم حتی اگر این آثار کیفیت خوبی نداشته باشند.

به گفته این تهیه‌کننده از آنجا که فیلم‌ها و عکس‌های اولیه از کیفیت چندانی برخوردار نبودند، نمی‌شد آنها را طوری نمایش داد که صفحه تلویزیون را پر کند، بنابراین بیشتر آنها در قاب‌های کوچک به نمایش در می‌آمدند.

فراهانی درباره شکل‌گیری برنامه یک برش زندگی توضیح می‌دهد: با شکل‌گیری این بخش مردم کم‌کم به ما اعتماد کردند و فیلم‌ها و عکس‌های بیشتری به دستمان رسید و ما آن قدر فیلم و عکس داشتیم که می‌توانستیم یک برنامه مستقل تولید کنیم. به این ترتیب یک برش زندگی از دی ماه سال 92 کارش را آغاز کرد.

برنامه یک برش زندگی، این روزها نه‌تنها فیلم‌ها و عکس‌های مخاطبان را به نمایش می‌گذارد، بلکه تعداد زیادی خبرنگار دارد، چند همایش و کارگاه آموزشی نیز برگزار کرده و هر روز به یک موضوع مشخص می‌پردازد.

فراهانی در این باره می‌گوید: شنبه‌‌ها خبرنگار برگزیده را معرفی می‌کنیم و فیلم برگزیده هفته قبل را که با رای مردم انتخاب می‌شود، نمایش می‌دهیم. یکشنبه‌ها یکی از حرفه‌ای‌ها به عنوان مجری، اداره برنامه را در کنار امیر رضایی به عهده می‌گیرد. دوشنبه‌ها صبحانه محلی به مخاطبان ارائه می‌شود. از آنجا که یک برش زندگی یک برنامه صبحگاهی است، سعی داریم اطلاعات بیشتری درباره خوراکی‌های مختلف کشورمان به مخاطبان ارائه کنیم. سه‌شنبه‌ها سریالی داریم که علی‌اصغر بدیع‌نژاد، سی و هفتمین خبرنگار افتخاری برنامه آن را ساخته و با عنوان یک برش خاطره به نمایش در می‌آید و چهارشنبه‌ها به پوشش ایرانی می‌پردازیم.

این تهیه‌کننده تاکید می‌کند: متاسفانه، نوع پوشش مردم عوض شده است. لباس‌های مردم نامانوس است و چندان با خاطرات ما هماهنگ نیست. همین باعث شد از خبرنگاران افتخاری برنامه بخواهیم درباره پوشش محلی شهر و دیارشان گزارش بفرستند.

فراهانی معتقد است یک برش زندگی می‌تواند گوشه گوشه این سرزمین بزرگ را به نمایش بگذارد، همه جای ایران خبرنگار داشته باشد و بتواند همه چیز از لهجه و گویش گرفته تا آداب و رسوم مردم را به تصویر بکشد.

تهیه‌کننده یک برش از زندگی می‌گوید: سرزمین پهناور ما با این همه دیدنی ارزش آن را داشت که یک برنامه مستقل داشته باشد.

زندگی به روایت مردم

استقبال مخاطبان از برنامه یک برش زندگی، تولیدکنندگان این برنامه را بر آن داشت تا برخی همراهان فعال و پیگیر برنامه را به عنوان خبرنگار افتخاری بپذیرد.

فراهانی درباره خبرنگارهای افتخاری برنامه می‌گوید: این خبرنگاران در کارشان بسیار جدی هستند و همکاری مستمری با ما دارند. بسیار از آنها حرفه‌ای شده‌اند و همان‌طور که می‌بینید یکی از آنها برای برنامه سریال ساخته است.

این تهیه‌کننده می‌گوید: فکر می‌کنم برنامه یک برش از زندگی، فرصت خوبی است برای کسانی که در زمینه عکاسی و برنامه‌سازی استعداد دارند و این فرصت در شهرستان‌های محل سکونتشان فراهم نبوده که توانایی‌هایشان را به نمایش بگذارند.

تماشاگران دقیق یک برش زندگی، حتما فیلم‌هایی در این برنامه دیده‌اند که ساختارشان کاملا حرفه‌ای بوده است. از جمله این آثار می‌توان به صبحانه محلی اشاره کرد که زاویه دوربین در هر نما، ساختار نماها، نوع تدوین و دیگر مشخصات آن حکایت از حرفه‌ای بودن کارگردان اثر دارد. فراهانی در این باره می‌گوید: همه مستندهای این برنامه را کسانی برای ما ساخته‌اند که از ابتدای برنامه همراه ما بوده و مستندساز حرفه‌ای نیستند، اما به مرور زمان به این حد از توانایی رسیده‌اند. ما خبرنگارانی داریم که برایمان تصاویر هوایی ضبط می‌کنند، آثارشان را تدوین می‌کنند، در حالی که برخی از آنها ابتدا با کامپیوتر هم آشنایی نداشتند چه رسد به نرم‌افزارهای تدوین فیلم.

وی درباره مستند صبحانه محلی می‌گوید: این فیلم را سحر حسینی برایمان فرستاده که دختری شانزده ساله و اهل یاسوج است. اگر فیلمی را که او شش ماه پیش برای برنامه فرستاده، ببینید حتما تعجب خواهید کرد که چطور در این زمان کوتاه این قدر رشد کرده است.

این تهیه‌کننده توضیح می‌دهد: وقتی مخاطبان برای ما فیلم می‌فرستند، با آنها تماس می‌گیریم و ضمن تشکر به خاطر توجهی که به برنامه دارند، ایرادها و اشتباهاتشان را متذکر می‌شویم و برای بهترشدن کار پیشنهادهایی ارائه می‌کنیم. ما به طور مرتب با مخاطبان برنامه در ارتباط هستیم.

وی تاکید می‌کند در همایش‌های مختلف و در کارگاه‌های آموزشی علاوه بر ارائه اطلاعات، کتاب‌ و جزوه‌های آموزشی نیز در اختیار مخاطبان علاقه‌مند قرار می‌گیرد و ارتباط با این مخاطبان در حدی است که کارشناسان برنامه در زمینه خرید دوربین و تجهیزات هم به آنها مشاوره می‌دهند.

فراهانی می‌گوید: در حال حاضر شش خبرنگار حرفه‌ای و 140 خبرنگار افتخاری داریم که هر هفته به تعداد آنها اضافه می‌شود.وی درباره خبرنگاران حرفه‌ای می‌گوید: حرفه‌ای‌ها کسانی هستند که آثار باکیفیت ارسال می‌کنند و برای نمایش آثارشان نیازی نیست آنها را در قاب بگذاریم بلکه می‌توان مانند برنامه‌های حرفه‌ای تلویزیون به صورت تمام صفحه پخش کرد.

این تهیه‌کننده، خبرنگاران افتخاری را از مخاطبان پیگیری برنامه می‌داند که نمی‌توان عنوان مبتدی را به آنها اطلاق کرد و تاکید می‌کند: برنامه یک برش از زندگی مخاطبان بسیار گسترده‌ای دارد؛ افراد 6 تا 60 سال و حتی بیشتر، تماشاگران این برنامه هستند و در بین آنها افرادی با سطح تحصیلات متفاوتی می‌توان دید.

فراهانی می‌گوید: میان مخاطبان ما، هم دانش‌آموز هست و هم دانشجوی دکتری و این ما را بسیار هیجان‌زده می‌کند.

برنامه یک برش از زندگی، گاهی اخبار‌ مکتوب مخاطبان را نیز منعکس می‌کند. تهیه‌کننده این برنامه می‌گوید: بعضی مخاطبان ما امکان تهیه دوربین ندارند یا ممکن است به عکاسی و فیلمسازی علاقه نداشته باشند، اما دوست دارند در یک فعالیت اجتماعی مشارکت داشته و مثمر ثمر باشند. برای این دسته از مخاطبان، این بخش را ایجاد کرده‌ایم.

وی افزود: در ضمن با این شیوه می‌توانیم در همه جای ایران خبرنگار داشته و از همه جا با خبر باشیم؛ خبرهایی که شاید در بخش‌های خبری به آنها پرداخته نشود، چرا که بخش‌های خبری ارزش‌های خبری خاص خودشان را مد نظر دارند.

اجرای مردمی

زمانی که آثار مخاطبان در برنامه یکی بود یکی نبود به نمایش در می‌آمد، اجرای برنامه را سهیل محزون به عهده داشت اما با شکل‌گیری برنامه یک برش زندگی، اجرای آن به امیر رضایی سپرده شد. فراهانی در این باره می‌گوید: اجرای برنامه را سهیل محزون ادامه نداد، چون می‌خواستیم مجری برنامه کمی پخته‌تر باشد و اجرای نوجوانانه نداشته باشد.

وی درباره ویژگی‌های مجری برنامه یک برش زندگی توضیح می‌دهد: این برنامه باید یک مجری جوان می‌داشت که در عین حال پخته و مورد پذیرش هر مخاطبی در هر سن و سالی باشد. گزینه‌های زیادی پیش رو داشتیم که در نهایت آقای رضایی انتخاب شد.

این تهیه‌کننده درباره اجرای امیر رضایی می‌گوید: وی ضمن داشتن ویژگی‌هایی که اشاره کردم، جزو مجریانی است که کارش را از شهرستان شروع کرده است. برنامه ما مخاطبان زیادی در شهرستان‌ها دارد و لازم بود مجری بتواند آنها را خوب بفهمد و با آنها ارتباط برقرار کند.امیر رضایی اهل اراک است و اجرای تلویزیونی را از همانجا آغاز کرده است. او چند برنامه اجتماعی از جمله عصر خانواده و شفاف را اجرا کرده است. اجرای دو برنامه علمی را در کارنامه دارد و در حوزه برنامه‌سازی نیز فعال است. او همچنین سردبیر بخش حوادث در شهر است.

وی درباره یک برش از زندگی می‌گوید: این برنامه فرصتی است برای کسانی که علاقه‌مند به تولید گزارش تلویزیونی یا تجربه خبرنگاری هستند و دوست دارند وارد این فضا شوند. در این برنامه مخاطبانی داریم که آثاری حرفه‌ای و قابل رقابت با آثار تلویزیونی تولید می‌کنند و در کنار آنها کسانی هم هستند که ممکن است تکه‌ای از فیلم یادگاری یک سفر خانوادگی را به برنامه بفرستند. بنابراین من به عنوان مجری باید بتوانم نظر همه آنها را جلب کنم.

رضایی تاکید می‌کند: تلاش می‌کنم هم لحنی صمیمی و مهربان داشته باشم و هم نکات آموزشی و فنی را بدون ایجاد دافعه در مخاطبان مطرح کنم. مشارکت مخاطب برای ما اهمیت ویژه‌ای دارد و در همه جای ایران نماینده داریم، پس باید راهنمایی‌ها دوستانه و مهربان باشد.

این مجری ضمن تاکید بر این نکته که مردم صاحبان اصلی برنامه یک برش زندگی هستند، درباره مجریان مهمان در این برنامه توضیح می‌دهد: هر بار یک یا چند نفر از خبرنگاران افتخاری اجرای برنامه را به عهده دارند و من سعی می‌کنم آنها را تشویق کنم. این افراد حتما توانایی‌هایی دارند که می‌توانند در یک برنامه تلویزیونی حضور داشته باشند پس باید این توانایی جدی‌ گرفته شود. وی درباره مخاطبان شهرستانی برنامه می‌گوید: خیلی از بیننده‌های ما بخصوص در شهرستان‌ها استعدادهایی دارند که به آنها توجه نمی‌شود. من درکشان می‌کنم، چون خودم در شهرستان این فضا را تجربه کرده‌ام و می‌دانم چه سختی‌ها و مشقت‌هایی دارد.

رضایی تاکید می‌کند: ایجاد حس صمیمیت و خودمانی بودن با مخاطب، مهم‌ترین چیزی است که در اجرا به آن فکر می‌کنم چون تماشاگران این برنامه نباید حس کنند با یک معلم یا داور روبه‌رو هستند. من برنامه‌های مختلفی اجرا کرده‌ام، اما یک برش زندگی برایم اهمیت ویژه‌ای دارد. امیدوارم لایق این برنامه باشم.

وی معتقد است برنامه یک برش زندگی با بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی متفاوت است چون مشارکت اینچنین مردم با یک برنامه و داشتن این تعداد شهروند خبرنگار، اتفاقی مبارک در تلویزیون است.

همیشه برای مردم

برنامه یک برش زندگی توانسته مخاطبان پر و پا قرصی برای خودش دست و پا کند و برخی از آنها به گزارشگران حرفه‌ای تبدیل شد‌ه‌اند که آثارشان قابلیت نمایش در شبکه‌ای چون شبکه مستند یا حتی بخش‌های خبری را دارد. با این حساب بعید نیست این برنامه به مرور دچار دگردیسی شود و از برنامه‌ای متعلق به همه مردم به برنامه‌ای برای تعدادی شهروند خبرنگار ثابت تبدیل شود. در این صورت ممکن است این برنامه برای کسانی که از ساده‌ترین اتفاقات زندگی عکس و فیلم می‌گیرند، فرصتی فراهم نیاورد.

فراهانی امیدوار است با معرفی خبرنگاران توانمند این برنامه به دیگر بخش‌های تلویزیون بتوان زمینه‌ای برای فعالیت حرفه‌ای آنها فراهم کرد و یک برش از زندگی در عین تعلق داشتن به همه مردم ایران پلی باشد برای ارتباط شهروند خبرنگاران با فضای حرفه‌ای برنامه‌سازی در تلویزیون.

آذر مهاجر / گروه رادیو و تلویزیون