لزوم آموزش روحی-روانی پیش از بچه‌دار شدن

جام جم سرا: فضای متشنج و توأم با اختلافات حل‌نشده والدین به هیچ‌وجه نمی‌تواند فضای مناسب شکل‌گیری جنین، رشد و تولد او باشد.

آموزش و ارتقای مهارت‌های والدگری موجب می‌شود تا والدین ضمن کاهش استرس‌های خود بتوانند هم به زندگی پویا و متکامل خویشتن بپردازند و هم نسلی نو، بانشاط و گسترده فراهم آورند.

تربیت در گذشته‌ای نه چندان دور فقط سینه به سینه و به صورت تجربی در میان مادران و پدران و بعد فرزندان آنها منتقل می‌شد و متأسفانه هزینه گزاف عمر پرداخت می‌شد تا زوج جوان با آزمون و خطا به تربیت فرزندان خود اقدام نمایند؛ اما پیشرفت علم و دانش و تکنولوژی می‌تواند در بهبود و تسریع فرایند آموزش و ارتقای مهارت‌ها مؤثر بیافتد.

آیا برای والد شدن هم به آموزش نیاز داریم؟
هر انسانی برای پذیرفتن نقش‌های جدید نیاز دارد که با حدود و ثغور، اهمیت، مزایا و معایب آن نقش آشنا شود و خود را برای پذیرفتن آن مهیّا سازد. باید حتی قبل از ازدواج برای ساختن خود تلاش کرد و درباره آن مطالعه، مراقبه و محاسبه داشت؛ اما شایسته است از زمان تعیین معیارهای انتخاب همسر، معیارهای پدر و مادر شدن را هم در کنار سایر معیارها در نظر گرفت و هنگام تعیین شریک زندگی، در نظر داشت که او توانایی ذهنی، اعتقادی، مهرورزی و والدی را به صورت بالقوه دارد؟

بی‌شک بهداشت جسمی، آزمایشهای پزشکی، تغذیه مطلوب، استعمال داروها، بهداشت زناشویی، سلامت و انتخاب صحیح روش‌های پیشگیری موقت و بی‌ضرر از نکاتی است که لازم است تا زوجین قبل از بارداری مورد توجه قرار دهند.

همچنین لزوم و آشنایی با روش‌های تقویت عزت نفس در والدین، آمادگی روانی برای پذیرش فرد جدید، روش‌های تقویت حس مسئولیت‌پذیری والدین، تقویت روحیه جمع‌گرایی و آشنایی با مزایای والد شدن و آسیب‌ها و محدودیت‌های پیش‌رو از موارد مهمی است که زوجین جوان باید در زمینه عاطفی روانی خود را ارتقا ببخشند.

خوب است تا زوجین در دوران بارداری به نکات کلیدی بهداشت،‌مسائل عاطفی و روانی و توصیه‌های اخلاقی و تربیتی توجه کنند و همان‌گونه که خانه را برای تولد فرزند مهیا می‌کنند، خود را نیز مهیا کنند، بدانند که قرار است فرزند یا فرزندانی در این خانه و خانواده شکل بگیرند که ممکن است برخلاف تصورات رؤیایی آنها که فقط به خنده‌ها و لالایی‌ و... اسباب‌بازی و پارک و تفریح بپردازند، و یا برعکس، محدودیت‌ها، رقابت‌های عاطفی، کمبودها و فشار اقتصادی و کم‌خوابی و...هم به همراه بیاورد.

گاهی محدودیت‌های عاطفی زناشویی به دلیل بارداری زنان پیش می‌آید که اگر بتوانند با مراجعه به کارشناسان این امر، آگاهی‌های لازم را کسب نمایند، دوران بارداری با کمترین میزان آسیب و رنج و با انتظاری کاملاً شیرین سپری می‌شود.

تلخی دوران بارداری برای زوجین کم‌تجربه‌ای بیشتر است که به آن آگاهی کامل ندارند و از تصورات غلط و تجربه‌های ناکافی، کسب تجربه از افراد کم آگاه و کافی دانستن آن آگاهی‌ها و ترس از شرایط جدید، محدودیت‌هایی را دو صد چندان برای خود ایجاد می‌کنند که خاطرات ناخوشایندی برای آنها ایجاد می‌کند.

نکته قابل‌توجه این است که این تجربه‌های تلخ، ناخودآگاه بر جنین هم تأثیر گذاشته و بعد از تولد او را دچار انواع بیماری‌ها، مشکلات جسمی، روانی و عاطفی می‌نماید، بهتر است زوجین اطلاعات خود را در سه حوزه پزشکی،روانی و اعتقادی بالا ببرند.

زن و شوهر می‌توانند با آگاهی و درک متقابل، دوران بارداری را تبدیل به دوران خاطره‌انگیزی کنند. زن و شوهر کم‌کم در امور اقتصادی هم باید به کسب مهارت‌هایی برای تهیه مایحتاج فرزند به صورت معقول، منطقی، ضروری با صرف هزینه کمتر و باکیفیت بیشتر و تا سقف درآمدی خانواده کسب نمایند. انتظارات بیجا از هردو طرف موجبات ناراحتی و آشفتگی در خانواده را فراهم می‌آورد.

گاهی هم ممکن است رسوم عجیب سیسمونی اصطلاحاً در زایمان اول که اتفاقاً می‌تواند بسیار معقول و خاطره‌انگیز برای هردو خانواده باشد، تبدیل به یک فشار و حتی اهرمی برای پیشگیری طولانی مدت از والد شدن به صورت دلیلی اصلی و پنهان گردد که با مدیریت زوجین و با کاهش توقعات و خرید آنچه ضروری به نظر می‌رسد و واقعاً‌ نیاز واقعی است نه خواسته غیرواقعی می‌توان آن را جهت بخشید.

انتخاب بیمارستان، نحوه زایمان، هزینه‌کرد بیمه‌ها و... همچنین بیماری‌های شایع دوران نوزادی مثل زردی و... آسیب‌های زایمان‌های غیرطبیعی از جمله مواردی است که خوب است زوج جوان قبل از اقدام به فرزندآوری با آنها آشنا شوند.

نحوه تعامل با خانواده طرفین، نحوه مدیریت اشتغال و تحصیل همسران در دوران بارداری، مدیریت احساسات و عواطف و حتی رفع نیازهای اولیه زناشویی باید در سرفصل‌های آموزشی‌ای باشد که والدین خود را موظف به دانستن آن نمایند.

مدیریت زمان جهت برنامه‌ریزی‌های عاطفی، تربیتی، ارتباط و حسن معاشرت‌ با همسر، رسیدگی به تفریحات، ارتباطات خویشاوندی و چکاپ‌های پزشکی و فاصله‌گذاری متناوب و شایسته فرزندان و تقسیم امور کارها و منزل و پرداختن به اولویت‌ها به جای امور مختلف و حتی غیرضروری، فرصت استراحت دادن به خود و همسر و دانستن اینکه این شرایط برای مدتی ممکن است فشرده باشد و بعدها که تجربه بیشتر شد؛ همدلی‌ها بیشتر شد؛ کمک‌ها بیشتر شد و فرزندان بزرگتر همراهی بیشتری با شما کردند، در امور فرزندان کوچکتر اوضاع بهتر می‌گردد.

پدران و مادران باید بیاموزند که اعتدال را در برآوردن خواسته‌های کودک و در رقابت با خواسته‌های پدران و مادران دیگر برقرار سازند. در چنین شرایطی امور غیرضروری را به حداقل باید برسانید و باید آگاهی‌های لازم را در این زمینه کسب کنید. بازی با کودک در سنین مختلف و دانستن ویژگی‌های فردی هر کودک و کشف و بروز استعدادهای کودکان نکاتی است که پدر و مادر بعد از تولد باید با توجه به مراحل رشد و کودک بشناسند و برای آن برنامه‌ریزی کنند.

برخی از امور تفریحی و علایق فردی مثل کوهنوردی، با دوستان بودن، هیئت مذهبی و یا سفر رفتن و... باید تغییر کاربری بدهند و قابلیت همراهی خانواده و فرزند را داشته باشند. چرا که همین تغییرات است که سیر تکاملی انسان را می‌سازد. در این صورت ما فرزندان را مزاحم و یا سربار امور فردی، تفریحی و یا عبادی و مطالعاتی خود نمی‌دانیم؛ و هزاران نکته دیگر که لازم است تا پدران و مادران بدانند و تلاش کنند تا مهارت‌های لازم را بدست آورند.

در پایان بحث لازم است به سیاست‌گذاران فرهنگی ـ پزشکی ـ اجتماعی و اقتصادی جامعه و مدیران و مسئولین هم متذکر شوم که برای پرواز هواپیمای افزایش جمعیت در منحنی رو به رشد، باید آنها هم زمینه این زیرساخت‌ها را فراهم و شرایط را هموار سازند. والا این هواپیما با سرعت مناسب حرکت نمی‌کند و یا اگر حرکت کرد در میانه راه اعتدال خود را از دست خواهد داد.

تهیه کتب و جزوات آموزشی با جذابیت‌های کافی، ارائه آموزش‌های لازم و ضروری در مراحل مختلف ازدواج جوانان، دوران قبل از بارداری، حین بارداری و بعد از بارداری و برگزاری دوره‌های آموزشی تکمیلی، بکارگیری رسانه‌های صوتی، تصویری و مکتوب برای ارائه راهنمایی‌های لازم تربیتی،‌بسیج نیروهای بهداشتی، انجمن اولیاء و مربیان و سایر دستگاه‌ها برای ارتقای مهارت‌ها و توانمندسازی زوجین می‌تواند تسهیل‌گر این خواسته به حق باشد.(با تلخیص: دخت ایران)

*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوما به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر می‌شود.