یاد گرفتن زبان سواحیلی، بی‌سرانجام نیست

محبوبه عسگری زنی است که در زندگی یک ریسک بزرگ کرده، یعنی دنبال زبانی رفته که مختص مردم شرق آفریقاست و به ذهن کمتر کسی خطور می‌کند که آینده تحصیل در چنین رشته‌ای روشن باشد. اما وضع او در رادیو برون‌مرزی خوب است و شانس بزرگش این که با چند آفریقایی سواحیلی زبان همکار است و می‌تواند در همنشینی با آنها زبان سواحیلی‌اش را تقویت کند.

از میان این همه رشته دانشگاهی چرا زبان سواحیلی را انتخاب کردید؟

زمانی که برای دانشگاه انتخاب رشته می‌کردم زبان سواحیلی توجه‌ام را جلب کرد و چون رشته جدیدی بود علاقه‌مند شدم تا در آن تحصیل کنم. پیش از آن هم هیچ آشنایی با این زبان نداشتم.

یعنی فقط به دلیل جدید بودن این رشته دنبالش رفتید؟ از بیکار ماندن نترسیدید؟

نه نگران نبودم و چون دوست دارم چیزهای جدید را تجربه کنم این رشته را انتخاب کردم.

کدام دانشگاه درس خواندید؟

دانشگاه آزاد، واحد علوم و تحقیقات.

ورودی چه سالی؟

76.

سال 76 پذیرش این رشته چند نفر بود؟

40 نفر.

جو کلاس‌های دانشگاه چطور بود؟ یعنی چون این رشته در ایران جدید بود و پیشینه نداشت احساساتی مثل سردرگمی میان دانشجویان وجود نداشت؟

نه به این شکل، اما چون کتاب و مرجع به اندازه کافی در اختیارمان نبود کمی در مضیقه بودیم، ولی با این حال نحوه تدریس استادان‌مان طوری بود که این زبان را یاد می‌گرفتیم.

یاد گرفتن زبان سواحیلی سخت است؟

نه، به نظر من سخت نبود یعنی از انگلیسی راحت‌تر است.

به انگلیسی مسلط هستید؟

در حد عالی نه، ولی با آن آشنا هستم.

زبان سواحیلی مثل زبان عربی یا فرانسوی پیچیدگی خاصی دارد مثلا مثل مذکر و مونث بودن؟

نه، زبان سواحیلی بیشتر به زبان انگلیسی یا فارسی شباهت دارد، از این نظر که نکات پیچیده و غیرقابل فهم ندارد. اما با این حال تلفظ برخی کلمات آن سخت است.

می‌شود مثال بزنید؟

مثلا حرف g که وقتی یک فتحه بالای آن قرار می‌گیرد به صورت «گ» تو دماغی تلفظ می‌شود که بیان آن کار آسانی نیست یا مثلا th که تلفظ آن شبیه تلفظ حرف «ث» در زبان عربی است.

واژه‌های خارجی هم در زبان سواحیلی هست؟

بله، کلمات فارسی، عربی و انگلیسی را می‌شود در آن دید. مثل کلمه خبر که در زبان سواحیلی می‌شود حاباری ( habari) یا مثل کلمه حق که حاکی ( haki) تلفظ می‌شود.

همه این فوت و فن‌ها را در دانشگاه به شما یاد می‌دادند؟

می‌شود گفت نه، چون بیشتر تمرکز روی گرامر و ترجمه متن بود. ما در دانشگاه، کارگاه زبان مثل آنچه در بقیه زبان‌های خارجی وجود دارد، نداشتیم. مکالمه هم در حد بسیار معمولی کار می‌کردیم.

با این تفاسیر وقتی فارغ‌التحصیل شدید چندان به این زبان مسلط نبودید؟

بله، بویژه از نظر مکالمه.

پس چطور در این زبان راه افتادید و حالا کارمند رادیو سواحیلی هستید؟

من در اینجا هم متون را ترجمه می‌کنم و چون در بخش امور مخاطبان مشغول هستم، ایمیل‌ها و کامنت‌هایی را که مخاطبان رادیو در فیسبوک برایمان می‌گذارند، ترجمه می‌کنم.

مخاطبان رادیو سواحیلی بیشتر مردم کدام کشورها هستند؟

کنیا، تانزانیا، اوگاندا، بروندی، کنگو، روآندا، برخی مناطق سومالی، سودان و تعدادی از کشورهای حوزه خلیج‌فارس.

محتوای ایمیل‌هایی که برایتان ارسال می‌شود، چیست؟

برخی به مسائل سیاسی روز جهان اشاره می‌کنند، بویژه به مسائل ایران علاقه‌مندی زیادی دارند و درباره آن اظهارنظر می‌کنند. پیام‌ها با موضوع انرژی هسته‌ای هم زیاد است، عده‌ای نیز در مورد برنامه‌های پخش شده نظرات و پیشنهاداتی دارند.

مخاطبان درباره برنامه هسته‌ای ایران چه نظری دارند؟

بیشترشان طرفدار مواضع ایران هستند و ایستادگی ایران در برابر غرب را می‌پسندند.

چه شد به رادیو برون‌مرزی راه پیدا کردید و بیکار نماندید؟

یکی از استادان دانشگاه ما در رادیو برون‌مرزی کار می‌کرد و به من گفت بیایم و تست بدهم که بعد هم پذیرفته شدم و کار را شروع کردم.

از همکلاسی‌هایتان خبر دارید؟ آنها هم کار پیدا کرده‌اند؟

یکی از همکلاسی‌هایم در رادیو سواحیلی کار می‌کند. از برخی هم که خبر دارم، مشغول به کارند، اما نه در رشته‌ای که درس خوانده‌اند.

از رشته‌تان خبر دارید، یعنی هنوز هم پابرجاست؟

نه، چند سال پیش حذف شد.

می‌دانید چرا؟

شاید به علت استقبال کم، شاید هم چون در دانشگاه امکانات تدریس این رشته وجود نداشت.

اگر یک داوطلب کنکور با شما مشورت کند و درباره تحصیل در رشته سواحیلی از شما نظر بخواهد، چطور راهنمایی‌اش می‌کنید؟

به نظر من اگر شرایط دانشگاه و امکاناتش خوب باشد، کتاب و لابراتوار زبان هم در دسترس باشد، زبان سواحیلی هم مثل بقیه زبان‌هاست و دانستن‌اش بدون منفعت نیست. اما به هر حال در ایران چون این زبان زیاد مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، رغبت برای آموختن آن نیز کم است.

پس به اعتقاد شما تحصیل در این رشته، هم معنی بیکار ماندن نیست؟

نه، لزوما هر که در این رشته تحصیل کرده بیکار نمی‌ماند. البته باز هم می‌گویم که در ایران وضع این‌گونه است، چون زبان سواحیلی در بسیاری از کشورهای دنیا شناخته شده است و زبان سواحیلی در دانشگاه‌های معتبر دنیا تا مقاطع بالاتر از لیسانس تدریس می‌شود.