جام جم سرا: بیشتر این محصـولات 2 ویژگی دارند؛ اولین ویژگی این است که ادعا میکنند ظرف مدت کوتاهی مثلا یک ماه میتوانند تفاوت خیلی زیادی ایجاد کنند. مثلا ظرف 2 هفته 10 کیلو لاغر شوید! اما ویژگی دوم از اولی هم خندهدارتر است اینکه یک محصول میتواند چندین خاصیت مختلف داشته باشد و برطرفکننده همه مشکلات شما شود!
ترفند تبلیغ این محصولات خیلی ساده اما تاثیرگذار است. آنها ابتدا جملات و سؤالاتی را مطرح میکنند که مخاطب را به همراهی با تبلیغ وامیدارد مثلا آیا شما هم از کوتاهی قد رنج میبرید؟ یا اینکه آیا شما هم به دلیل داشتن قد کوتاه نمیتوانید با فرد مورد علاقهتان ازدواج کنید؟ کافی است جواب مخاطب مثبت باشد تا به قلاب گیر کند! حالا وقت آن میرسد که تبلیغ برای حل این مشکلات محصول خودش را معرفی کند. این محصول ادعا میکند، میتواند باعث رشد قد افراد در هر سنی شود (برای همین هم تصویر افراد بالغ را نشان میدهد که ناگهان قد کشیدهاند!) اما آیا چنین چیزی ممکن است؟
دکتر امید ظهور، متخصص طب فیزیکی در اینباره جواب کوتاه اما کاملا قانع کنندهای دارد: «چنین چیزی اصلا امکان ندارد و دروغ محض است، چون بعد از یک سنی اپیفیزها بسته میشوند.» آخرین سن برای رشد استخوانها و اصطلاحا قد کشیدن 17 تا 18 سالگی است، البته این سن با توجه به مسائل ژنتیک و نژادی میتواند کمی متفاوت باشد بنابراین خاصیت این قرصها نه تنها دروغ است بلکه ممکن است باعث ایجاد عوارض هم شود.
آدمهای خندان در حالی که کفشهای سفیدی را به پا کردهاند و خیلی راحت راه میروند و ورزش میکنند محتوای این تبلیغ را تشکیل میدهند؛ تبلیغی که اولا ادعا میکند کفشهایش «طبی» است و ثانیا میگوید بر اثر نیرویی که به زمین وارد میکند باعث «لاغر شدن» افراد میشود! از متخصص این زمینه دکتر امید ظهور در این باره هم سؤال کردیم. جالب است بدانید این ادعا هم دروغ است؛ «کفش طبی مثل عینک است و با توجه به هر فردی باید اسکن شود.» دکتر میگوید استفاده از کلمه طبی به خیلی از محصولات ارزشافزوده میدهد. برای همین هم در این تبلیغات خیلی از این عبارت استفاده میشود. طبی بودن وقتی این معنی را میدهد که زیر نظر پزشک و برای شرایط بیمار ساخته و ضمنا اسکن هم شده باشد در غیر این صورت طبی بودن معنایی جز دروغ بودن ندارد!
واریس مشکل خیلیهاست؛ مشکلی که در این تبلیغ ادعا میشود تنها با یک اسپری قابل حل شدن است! اما واقعیت با ادعاهای این تبلیغ خیلی فرق میکند. دکتر بهروز باریکبین، متخصص پوست میگوید برای اینکه علت واریس مشخص شود باید حتما بررسیهایی صورت بگیرد؛ «با سونوگرافی داپلر و معاینات محل نارسایی وریدی مشخص میشود.» بعد از آن با توجه به کوچک یا بزرگ بودن واریس، نحوه معالجه هم فرق خواهد داشت. اگر واریس کوچک باشد لیزر، درمان مناسبی خواهد بود اما اگر بزرگ باشد، جراحی و در موارد ورود به رگها لیزر و سوزاندنشان بهترین روش درمان است. هر دو نحوه درمان باید کاملا تحت نظر پزشک متخصص صورت بگیرد؛ «چطور میشود شما از یک دارویی استفاده کنید و آن دارو آنقدر نفوذ و قدرت داشته باشد که وارد پوست شود، داخل رگ برود و آن را از بین ببرد؟ اصولا این تبلیغات کذب هستند.»
ریزش مو یکی دیگر از مشکلاتی است که بهخصوص بین آقایان شایع است. تعجبی ندارد اگر مخاطبان این تبلیغ بیشتر آقایان باشند. یکی از تصاویری که در این تبلیغ دیده میشود تصویر سر مردی است که موهایش ریخته و بعد با استفاده از شانه لیزری که نور قرمزی دارد موهایش دوباره میرویند و پرپشت میشوند! راستش کذب بودن این تبلیغ در این نیست که شانههای لیزری وجود ندارند، بلکه در تصویر موهای پر پشت مرد حاضر در تبلیغ است!
واقعیت این است که شانههای لیزری واقعا وجود دارند و نوع معتبر آنها تحت تایید سازمان غذا و داروی ایالاتمتحده است. این شانهها با لیزر کمتوان فولیکولهای مو را تحریک میکنند اما تاثیرشان آنقدر نیست که تبلیغات ادعا میکنند. دکتر باریکبین درباره میزان این تاثیر میگوید:«کلاه یا شانه لیزری در حد خیلی کم یا متوسط تاثیر دارد، اینطور نیست کسی که موهایش ریخته با استفاده از این کالاها خرمنی از مو به دست بیاورد. اگر دستگاه استاندارد و توان لازم را داشته باشد میتواند باعث قطور شدن موهای کرکی شود.» اگر قرار است از این شانهها استفاده شود بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید و به دنبال موارد استاندارد و تایید شده باشید. هیچ تضمینی وجود ندارد که شانههای ماهوارهای دستگاههای اصل باشند، اشعه لیزرشان استاندارد باشد یا حتی از لامپهای الایدی به جای لیزر استفاده نکرده باشند!
این داروها فاجعهبارند! این جمله را باید اول از همه میآوردم تا مبادا حتی یکدرصد به فکر استفاده از آنها بیفتید! اگر کمی، فقط کمی به مدلهای این تبلیغات دقت کنید متوجه میشوید که همگی بدون استثنا ورزشکار هستند و برای همین اندامشان لاغر و متناسب است. ادعاهایی مثل «دیگر احتیاجی به ورزشهای سخت و نفسگیر نیست» یا «ظرف یک ماه 8 تا 10کیلو لاغر شوید» را بشنوید ولی باور نکنید! آنهایی که باور کردند دچار دردسرهای وحشتناکی شدند که دکتر محمد هاشمی دبیر انجمن پیشگیری از چاقی درباره آنها به همه افراد هشدار میدهد؛ «اساسا تبلیغات دارو غیر مجاز و غیر قانونی است. دارو باید با توجه به شرایط بیمار و توسط پزشک متخصص تجویز شود.» دکتر هاشمی میگوید: «تحقیقاتی در پژوهشکده غدد دانشگاه شهید بهشتی روی داروهای مدعی لاغری انجام شده که نتایج بسیار تکاندهندهای دارد. این داروها نهتنها به هیچوجه گیاهی نیستند بلکه به دلیل داشتن هورمون تیروکسین و ایجاد پرکاری تیروئید به صورت مصنوعی باعث لاغری میشوند. بعضی از این داروها هم حاوی مادهای است به نام گرد فرشته که نوعی مخدر است و باعث بیاشتهایی فرد میشود. جالب است بدانید شاید این قرصها در کوتاهمدت باعث لاغری شود اما بعد از مدتی نهتنها تمام وزنی که از دست رفته دوباره برمیگردد، بلکه ممکن است وزنتان بیشتر از قبل هم شود.»
تعداد دستگاههای ورزشی که در ماهوارهها تبلیغ میشود روز به روز بیشتر میشود. در این تبلیغات شما اغلب افراد ورزشکار و خوشاندام را میبینید که خیلی راحت با دستگاه کار میکنند. بیشتر وقتها، تصاویر افرادی که چاق بودهاند و بعد «مثلا» با استفاده از این دستگاهها لاغر شدهاند هم ضمیمه این تبلیغات میشود. با نشان دادن این تصاویر، افراد چاق با این عکسها احساس همذاتپنداری میکنند و درست در این لحظه است که ممکن است گرفتار تبلیغات شوند. اما نظر متخصص ما در این مورد چیست؟ آیا این دستگاهها میتوانند خطرآفرین باشند؟ جواب او مثبت است؛ «هر فردی با توجه به میزان انعطافپذیری و آمادگی جسمانیاش باید ورزش کند. ممکن است دستگاهی برای افراد ورزشکار یا بعضی از سنین مناسب باشد، ولی مشخصا نمیتواند برای همه خوب باشد.» استفاده از این دستگاههای ورزشی متاسفانه تاثیراتی دارد که میتواند باعث دیسک ستون فقرات و گرفتگیهای عضلانی شود. دکتر امید ظهور اسم دستگاه را نمیگوید، اما جملهای میگوید که تکاندهنده است؛ «به جرات میگویم که بعضی از این دستگاهها تعداد بیماران ما را بیشتر کردهاند.»
درباره کرمهایی که مدعی رفع دائمی موهای زائد بدن هستند هم از پزشک متخصص این زمینه سؤال کردیم. دکتر بهروز باریکبین به ما گفت:« اصولا هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند به صورت دائمی فولیکولهای موی زائد را از بین ببرد.» البته داروی معروفی به نام «ونیکا» وجود دارد که به دنبال استفاده از آن رشد مو کاهش پیدا میکند. اما کاهش مو تا زمانی ادامه خواهد داشت که از این دارو استفاده شود. زمانی که مصرف دارو قطع شود، رشد موهای زائد دوباره شروع میشود.»
بنابراین ادعای این تبلیغ هم دروغین است! اگر اسپریها یا کرمهای از بین برنده دائمی موهای زائد وجود داشتند اول از همه در مقالات و کتابهای علمی تایید میشدند و دیگر این همه کلینیکهای رفع موهای زائد توسط لیزر افتتاح نمیشد! تبلیغات زیبایی بخش بزرگی از تبلیغات ماهواره ای را تشکیل می دهند. چرا که تبلیغاتچی ها از اهمیت زیبایی برای مخاطبانشان آگاه هستند. اما شما جزو دسته ای باشید که گول نمیخورند!
به تبلیغات ماهوارهای اعتماد نکنید
یادتان باشد که تبلیغاتچیها هر کاری میکنند که شما را تحت تاثیر قرار دهند. از آوردن مدلهای زیبا با پوستهای صاف و شفاف و مردانی که موهایشان پرپشت است گرفته تا دستکاریهای بزرگ در واقعیت. مثل همان تبلیغی که درباره قرصهای افزایش قد انجام میدهند. شما منبع درآمد این تبلیغات هستید. قبل از اینکه تحت تاثیرشان قرار بگیرید کمی فکر کنید، از خودتان بپرسید اگر هزینه تهیه این محصولات را به معاینهشدن توسط یک پزشک متخصص اختصاص دهید بهتر نیست؟ قطعا بهتر است. دارو، ماکارونی یا برنج نیست که برای همه افراد مناسب باشد، باید توسط پزشک متخصص و با توجه به شرایط فرد تجویز شود نه با یک تبلیغ ساده. به قول دکتر هاشمی حتی اگر دارویی که میخواهید مصرف کنید را از داروخانه و با مجوز وزارت بهداشت تهیه کردهاید سر خود این کار را انجام ندهید. یک داروی خیلی ساده و تایید شده ممکن است برای شما زیانبار باشد. دکتر باریکبین هم میگوید معلوم نیست این داروها کجا تولید شدهاند:«خیلی وقتها مراجعان ما با استفاده از این کرمها دچار حساسیتهای تماسی و اگزما شدهاند.» مطمئن باشید هیچکس به اندازه خودتان و پزشک متخصصتان نگران سلامت شما نیست. به بقیه اعتماد نکنید!
شماره تلفنهای موقت؛ویژگی تبلیغات
اگر دقت کرده باشید تلفنهایی که برای تهیه این محصولات ارائه میشود بیشتر شمارههایی موقتی هستند که ممکن است طی چند روز بعد عوض شوند. دکتر هاشمی میگوید: «اگر برای تهیه این محصولات تماس بگیرید متوجه میشوید که هیچ جای خاصی برای ارائه آنها وجود ندارد و محصول قرار است با پیک به دست شما برسد. حتی اگر راجع به پیک پیگیری کنید تا ببینید که محصول را از کجا تهیه کرده، متوجه میشوید که او هم بیخبر است، چون فردی محصول را به محل پیک تحویل داده و رفته است! بنابراین هرگز به چنین مواردی که معلوم نیست از کجا آمده اعتماد نکنید.|سیب سبز
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد