بوتولیسم در نوزادان

نشانه‌های بالینی

فلج شل نزولی، ضعف در خوردن و بلعیدن غذا، گریه ضعیف در شیرخواران، آبریزش از دهان، ایست تنفس، فلج عضلات چشمی، دوبینی، گشاد شدن مردمک‌ها، تار شدن دید، افتادگی پلک، کاهش رفلکس قرنیه، خشک شدن دهان، اختلال تکلم، ناتوانایی شیرخوار در نگه داشتن سر، اتساع شکم، تهوع، استفراغ، اسهال و گاهی یبوست از نشانه‌های بالینی است. افزایش خستگی‌پذیری عضلانی به دنبال فعالیت طولانی از نشانه‌های اختصاصی بوتولیسم است.

نکته تشخیصی دیگر در این بیماری، نداشتن اختلال حسی و تب است. اگر عفونت از طریق خوراکی ایجاد شود، معمولا علائم پس از 12 تا 36 ساعت شروع می‌شود، ولی گاهی حتی پس از دو ساعت نیز علائم مشاهده شده است. اگر باکتری از راه زخم وارد شود بیماری پس از چهار تا 14 روز نمایان می‌شود.

تشخیص

با توجه به این‌که آزمایشات اختصاصی بوتولیسم ساعت‌ها و حتی چند روز زمان می‌برد، اساس تشخیص بیشتر بر پایه معاینه و شرح حال بیمار است.

آزمایشات تخصصی نیز در برخی موارد انجام می‌شود که با استفاده از ردیابی سم باکتری در خون بیمار یا پیدا کردن باکتری و سم آن در زخم بیمار یا مدفوع وی امکانپذیر است. گاهی استفاده از الکترومیوگرافی نیز به کمک تشخیص می‌آید.

درمان

ایمونوگلوبین انسانی ضد بوتولیسم، درمان اختصاصی بوتولیسم نوع شیرخوارگی محسوب می‌شود که هنگام تشخیص بالینی باید درمان را حتی قبل از انجام آزمایشات شروع کرد. در بیماران بزرگ‌تر یا در بوتولیسم زخم می‌توان از آنتی توکسین حیوانی (اسب) استفاده کرد. اگر آنتی‌توکسین موجود نباشد یا عفونت ثانویه مطرح باشد آنتی‌بیوتیک اختصاصی تجویز می‌شود.

در بیمارانی که بلع ضعیف دارند تا زمان بهبود، تغذیه باید از راه لوله معده صورت گیرد. تغذیه با شیر مادر در بهبود بیماری موثر است، زیرا حاوی ایمونوگلوبین و سلول‌های دفاعی ویژه است. داروهای مسهل نیز برای درمان یبوست و افزایش حرکات روده تجویز می‌شوند.

اغلب بیماران بویژه سنین پایین حتی بدون درمان به‌طور کامل پس از حدود پنج تا شش هفته بهبود می‌یابند، ولی گاهی در بزرگسالان ضعف عضلانی برای بیش از یک سال نیز باقی می‌ماند.

طبخ کافی غذا و حرارت دادن غذاهای کنسروی در دمای 85 درجه به مدت بیش از پنج دقیقه این عفونت را از بین می‌برد.

این باکتری در عسل نیز ممکن است وجود داشته باشد و به همین علت مصرف عسل در شیرخواران زیر یک سال توصیه نمی‌شود.

دکتر حمیدرضا‌ صادقی - ‌‌متخصص اطفال

موضوعات پیشنهادی را که دوست دارید درباره آن در این ستون بیشتر بدانید به شماره 300011215 پیامک‌ کنید.