منواکسیدکربن و دست ِ بسته ما

جای خوشبختی است که این دانش‌آموزان هنوز زنده‌اند و منواکسیدکربن فقط تا مرحله مسموم کردنشان پیش رفته، چون اوضاع می‌توانست بدتر از این نیز باشد.

مسمومیت 18 دانش‌آموز یک روستا از توابع فلاورجان اصفهان که روز گذشته خبر مسمومیت آنها با گاز سمی منواکسیدکربن منتشر شد، یا مسمومیت 36 دانش‌آموز اهل مریوان که نشت گاز در سه کلاس درس آنها را راهی بیمارستان کرد، یا مسمومیت 30 دانش‌آموز دختر در یکی از مدارس تهران و کمی قبل‌تر از آن گذشتن خطر مرگ از بیخ گوش 27 دانش‌آموز ابتدایی در مدرسه‌ای دیگر در تهران فقط چند حلقه از زنجیره خطر نشت گاز منواکسیدکربن در مدارس است که ختم به خیر شده است.

این دانش‌آموزان حالا حالشان خوب است، اما آنچه خوب نیست وضع سیستم گرمایشی مدارس است که تا سر و سامان بگیرد دست‌کم دو سال زمان می‌خواهد.

150 هزار کلاس درس که یا با بخاری نفتی و یا با بخاری گازی گرم می‌شود تاکنون همواره به عنوان خطرهای پنهان، اما جدی معرفی شده، ولی تزریق ناکافی اعتبار به این بخش سبب شده خطر همچنان در کمین بماند و بیم وقوع حادثه، همزاد زمستان‌های مدارس باشد.

پس کمبودها واقعیت‌های انکارنشدنی است، همان طور که نمی‌توان انکار کرد که در حوزه تخصیص اعتبار قرار نیست معجزه شود. اما در این شرایط نمی‌شود دست روی دست گذاشت و فقط شنید که دانش‌آموزان یکی پس از دیگری مسموم می‌شوند و جانشان به خطر می‌افتد.

به گاز منواکسیدکربن، قاتل خاموش می‌گویند، چون نه بو دارد و نه رنگ، اما می‌شود با هوشیاری در برابر آن، خطرش را حذف کرد. فقط کافی است کلاهک لوله دودکش سالم باشد و لوله بخاری گرفتگی نداشته باشد و بدرستی به بدنه بخاری متصل شده باشد.

کنترل این موارد بیشتر از پنج دقیقه وقت نمی‌گیرد و نیروی خدماتی مدرسه براحتی می‌تواند این کار را انجام دهد. شاید بهانه این باشد که در برخی مدارس چنین نیرویی وجود ندارد که البته درست هم هست، ولی معلم کلاس یا حتی دانش‌آموزان نیز می‌توانند جلوی خطر را بگیرند، آن هم با یک دست زدن ساده به لوله بخاری که اگر سرد باشد نشانه تولید گاز منواکسیدکربن است.

پس می‌بینیم که باز هم اشکال از سهل‌انگاری ماست اگر همچنان گاز منواکسیدکربن قربانی می‌گیرد. واقعیت این است که میزان آگاهی مدیران، معلمان و دانش‌آموزان درباره نکات ایمنی بسیار محدود است، همچنین توان مدیریتی آنها در مواقع بحرانی و این همان موضوعی است که به بروز حوادث ناشی از نبود سیستم گرمایشی ایمن در مدارس دامن می‌زند.

مریم خباز ‌- گروه جامعه