غذای خانم‌های باردار، دونفره یا یک نفره؟

همه حاضر و آماده هستند تا او بیشتر بخورد و جنینش بهتر رشد کند، در حالی که به گفته دکتر گیاهی، چنین شیوه ای به هیچ عنوان به نفع جنین و مادر نیست و می تواند بارداری را با مشکل روبه رو سازد. بعضی ها هم می گویند سه ماهه اول بارداری زمان مهمی است و به همین دلیل مادر در این ماه ها حتما باید به وضع تغذیه اش توجه داشته باشد. از نظر آنها، اگر مادر باردار در سه ماهه اول بارداری خوب بخورد و خوب استراحت کند، جنینش هم بهتر رشد خواهد کرد. گروهی هم نظر متفاوتی دارند و می گویند در تمام ماه های بارداری مادر باید مراقب وضع غذایش باشد تا جنین دچار کمبودی نشود.

دکتر لادن گیاهی، متخصص تغذیه در گفت وگو با جام جم در این زمینه چنین توضیح می دهد: تغذیه صحیح دوران بارداری باید قبل از بارداری آغاز شود. به عبارت دیگر، تغذیه و نوع رژیم غذایی خانم ها از سه تا چهار ماه قبل از بارداری، می تواند به طور مستقیم بر وضع و تکامل جنین تاثیر بگذارد.

این متخصص تغذیه به خانم هایی که قصد بارداری دارند، هشدار می دهد و می گوید: بهتر است سه تا چهار ماه قبل از شروع بارداری از نظر عادت غذایی و وضع تغذیه ای با متخصص مشورت کرده و شرایط را کنترل کنید تا عادات و الگوهای غذایی تان اصلاح شود.

اعتدال، مهم ترین اصل تغذیه در دوران بارداری

بعضی می گویند مصرف لبنیات در دوران بارداری باید افزایش پیدا کند. بعضی هم فکر می کنند هر چقدر میوه و سبزی بیشتری بخورند، به نفع شان است.عده ای هم ماهی و غذای دریایی را به رژیم غذایی شان اضافه می کنند و مصرف غذاهای آماده را به حداقل می رسانند.
دکتر گیاهی با اشاره به این که اصول تغذیه در دوران بارداری، تفاوتی با اصول تغذیه صحیح در شرایط دیگر ندارد، خاطر نشان می کند: در این ماه ها هم تغذیه صحیح بر تنوع و تعادل استوار است و اگر جدول ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز در دوره های مختلف زندگی را با یکدیگر مقایسه کنیم، متوجه می شویم که تفاوت خیلی زیادی وجود ندارد، به غیر از اسیدفولیک که از قبل از شروع بارداری باید میزان دریافت آن را به کمک مکمل ها افزایش دهیم. از سه ماهه دوم بارداری برای افزایش دریافت آهن نیز ممکن است به مکمل نیاز داشته باشیم که با نظر متخصصان باید نسبت به دریافت آن، اقدام شود.

به اندازه 2نفر غذا نخورید

خیلی فکر می کنند مادران باردار حتما باید به اندازه دو نفر غذا بخورند تا جنین شان سالم و سلامت رشد کند و متولد شود.

دکتر گیاهی ضمن اشتباه دانستن چنین طرز فکری، یادآور می شود: میزان دریافت انرژی در این دوران حتما باید کنترل شود، چون اگر افزایش وزن خانم های باردار بیش از حد معمول و طبیعی باشد، می تواند بارداری را با مشکل روبه رو سازد که مسلما چنین وضعی به نفع جنین هم نیست.
وی ضمن تاکید بر اهمیت تغذیه صحیح مادر، توضیح می دهد: معمولا خانم های باردار در سه ماهه اول، به دلیل شرایطی که از نظر جسمی دارند، ممکن است خیلی تمایلی به غذا خوردن نداشته باشند یا ترجیح بدهند صبح ها دیرتر از خواب بیدار شوند، در حالی که نظم وعده های غذایی هم موضوع مهمی است که در دوران بارداری باید مورد توجه قرار گیرد. مثلا تصور کنید خانمی که ساعت 12 شب غذایی می خورد و تا ساعت 10 یا 11 صبح فردا گرسنه می ماند، ساعت ها گرسنگی کشیده است و قطعا این وضع می تواند بر رشد و تکامل جنین تاثیر بگذارد.

متأسفانه چنین تاثیراتی در هیچ عکس و سونوگرافی هم قابل تشخیص نیست و به همین دلیل اصلاح عادات غذایی از نظر نوع غذا و زمان مصرف آن نیز بسیار مهم است. البته شاید با کنترل وزن در ماه های بارداری بتوان تا حدی مطمئن شد که مادر تغذیه صحیحی داشته است، ولی وزن فقط یکی از فاکتورهاست؛ به این معنی که ممکن است خانمی بخوبی وزن بگیرد، ولی رژیم غذایی او هم کفایت لازم را نداشته باشد.
به گفته این متخصص تغذیه، در سه ماهه اول بارداری نیازی نیست، انرژی دریافتی افزایش پیدا کند و در این مدت یک تا دو کیلوگرم و حداکثر تا سه کیلوگرم افزایش وزن طبیعی است. در سه ماهه سوم بارداری و از هفته بیستم به بعد هم وزن مادر باید با توجه به وزنی که قبل از بارداری داشته است، افزایش پیدا کند. بنابراین وزن مادر قبل از شروع بارداری عامل مهمی است که می تواند افزایش وزن در دوره بارداری را تعیین کند.

افزایش وزن طبیعی است؛ اما...

درست است که خانم های باردار چاق می شوند و وزن شان افزایش می یابد، ولی این بیشتر شدن وزن هم حدی دارد.

دکتر گیاهی در این باره می گوید: در سه ماهه اول بارداری به افزایش انرژی دریافتی نیازی نیست، ولی از سه ماهه دوم و سوم تقریبا 300 تا 500 کالری افزایش نیاز انرژی داریم. چون مادر تا شش ماه پس از تولد نوزاد هم باید شیردهی داشته باشد، نیاز به انرژی بعد از زایمان تا زمانی که شیردهی به طور انحصاری ادامه دارد هم مانند سه ماهه آخر بارداری خواهد بود.
وی می افزاید: میزان اضافه وزن برای افرادی که وزن شان طبیعی است (BMI یا شاخص توده بدنی که تقسیم عدد قد بر وزن به دست می آید بین 18.5 تا 25) در دوره بارداری باید بین 11 تا 16.5 کیلوگرم باشد، کسانی که اضافه وزن دارند و BMI آنها بین 25 تا 30 است، اضافه وزن دوران بارداری شان باید بین هفت تا 11.5 کیلوگرم باشد و برای کسانی که چاق هستند نیز این رقم بین شش تا هفت کیلوگرم است.

خوردن این غذاها ممنوع!

در دوران بارداری مصرف بعضی غذاها ممنوع است. دکتر گیاهی ضمن بیان این مطلب، توضیح می دهد: مصرف جگر در این دوران توصیه نمی شود و بویژه در اوایل بارداری ممنوع است. کنسرو، ماهی های دریایی، تخم مرغ نیم پخته، گوشت هایی که سرد است و بخوبی پخته نشده و غذاهای دریایی خام هم نباید در این دوران مصرف شود.

مکمل ها، خوب است یا نه؟

همان طور که گفته شد، مکمل ها هم باید با نظر متخصص انتخاب و مصرف شود. دکتر گیاهی با اشاره به این موضوع می گوید: باید اطمینان داشته باشید مکملی که تهیه کرده اید، جیوه ندارد. مصرف بیش از حد مکمل ها هم به هیچ وجه خوب نیست و برای جنین ضرر دارد.

>> جام جم/ نیلوفر اسعدی بیگی