روایت فتح هنوز هم دیدنی است

مدیر شبکه مستند درباره استقبال مردم از مستند روایت فتح گفت: بعد از چند بار پخش این برنامه همچنان مخاطبان عطش زیادی برای تماشای آن دارند. هر شب هزاران پیامک از سوی مخاطبان این برنامه به دست ما می‌رسد و این نشان می‌دهد که داستان اشباع‌پذیری رسانه‌ای درباره همه برنامه‌های تلویزیونی صدق نمی‌کند.

پورحسین درباره این استقبال گفت: به خاطر پخش زنده گزارش «راهیان نور» مجبور شدیم مجموعه «روایت فتح» را از جدول پخش نوروزی حذف کنیم. این مساله با اعتراض مخاطبان مواجه شد. بسیاری معتقدند شاید مخاطبان این برنامه افرادی هستند که به جبهه رفته‌اند و این برنامه حس نوستالژی در آنها ایجاد می‌کند اما پیام مخاطبان نشان می‌دهد که عمده مخاطبان روایت فتح نوجوانان و جوانان هستند. نوع پیام‌های آنها نیز عادی نیست. جملاتی که مردم در ستایش این برنامه و پخش آن به شبکه مستند می‌فرستند، جملاتی از سر منطق و شعور و احساس است.

به گزارش روابط عمومی شبکه مستند، پورحسین در نشست واکاوی تاثیر شگرف برنامه روایت فتح گفت: به عنوان کارگزاران فرهنگی این کشور وظیفه داریم رازهای ماندگاری و تاثیرگذاری این مستند را پیدا کنیم و ببینیم آیا می‌شود باز هم چنین رویدادی را تکرار کرد یا خیر؟

صدای ماندگار برای فرهنگ عاشورا

انسیه شاه‌حسینی و نادر طالب‌زاده به عنوان مستندساز، مصطفی دالایی و مرتضی شعبانی از همراهان شهید آوینی و مهدی فرجی، مدیر شبکه یک در این نشست حضور داشتند و هر کدام ویژگی‌های مختلف و راز موفقیت مستند روایت فتح را مطرح کردند.

انسیه شاه‌حسینی، یکی از ویژگی‌های مهم این مستند را به صدای شهید آوینی و تاثیر آن مرتبط دانست و گفت: شهید آوینی رویدادهای جبهه را با فرهنگ عاشورایی تلفیق کرد و آنها را در کنار تصاویر تاثیرگذار جبهه جاودانه کرده است. روایت فتح کهنه و تکراری نمی‌شود چون از جنس فرهنگ عاشوراست.

مصطفی دالایی نیز با تاکید بر این‌که قصه «روایت فتح» قصه خاصی است درباره ویژ‌گی‌های آن توضیح داد: باید روایت فتح را با سایر آثار جنگی همزمان با خودش مقایسه کرد. به یاد دارم در زمان تولید این مجموعه هر بار که به جبهه می‌رفتیم، فضای آنجا تغییر می‌کرد و فضایی مصنوعی ایجاد می‌شد. به مرور گروه «روایت فتح» آموخت تا چگونه با رزمنده‌ها یکی شود و مانند آنها زندگی کند تا آنها دوربین و فیلمبرداری را از یاد ببرند و حقیقت واقعی جبهه را به نمایش بگذارند. وی افزود: «روایت فتح» در زمان خودش باورها را تغییر داد. اگر دقت کنید «روایت فتح» به سراغ قرارگاه‌ها و فرمانده‌ها نرفته است؛ بلکه مهمان بسیجیان ساده خط مقدم بوده است. شهید آوینی انسانی بود که به دلیل بعد معنوی و همچنین سواد هنری خود توانست تعامل مثبتی ایجاد کند و همه گروه نیز بتدریج و با محوریت او فضای حقیقی جبهه‌ها را شناختند و به آن نزدیک شدند.

دالایی درباره تکنیک ساخت این مستند توضیح داد: گرچه شهید آوینی بخوبی تدوین را می‌شناخت، اما خودش کار را تدوین نمی‌کرد. تصویربردار روایت فتح آموخته بود که با فضا هماهنگ شود و خودش سر صحنه، توالی صحنه‌ها را بچیند. شهید آوینی آنقدر هوشمند بود که می‌دانست از این طریق، فضا و مکان و زمان، بهتر نشان داده می‌شود.

وی در پاسخ به این پرسش که چرا همچنان مخاطبان از آثار شهید آوینی استقبال می‌کنند، گفت: این مجموعه مورد استقبال قرار می‌گیرد، چون مخاطب احساس می‌کند حقیقت را می‌بیند. متاسفانه سینمای مستند و داستانی ما با تمام تلاش هنرمندان این عرصه به فضای واقعی جبهه‌ها نزدیک نشده‌ است، اما در روایت فتح مخاطب احساس می‌کند واقعیت جنگ را می‌بیند.

رنگ کهنگی نمی‌گیرد

نادر طالب‌زاده نیز درباره ماندگاری روایت فتح گفت: آنچه باعث ماندگاری روایت فتح شده، اثر وضعی آن است که با گذشت زمان رنگ کهنگی نمی‌گیرد. ترکیب کلام و تصاویری که شهید آوینی درهم آمیخت، منحصر به فرد است. وی درباره استقبال نسل جدید از این مجموعه گفت: تمرکز شبکه مستند برای پخش روزانه این مجموعه باعث شده تا نسلی که دفاع مقدس را ندیده است با توجه بیشتری آن را مشاهده کند. این نسل، نسلی شوریده و انقلابی است و احساس پاک روایت فتح را می‌پسندد.

مهدی فرجی ضمن تائید نکات مطرح شده، بر شاخصه‌های دیگر آثار شهید آوینی تاکید کرد و گفت: یکی از نکات مهم، تصاویر روایت فتح است. دوربین درون ماجراست و خود را کنار نمی‌کشد. بنابراین رزمنده‌ها نیز احساس می‌کنند این دوربین سلاح تصویربرداری است که در کنار او با ابزاری دیگر می‌جنگد. مسلم است دوربین در جنگ طبق عادت از تلخی‌ها می‌گوید. روایت فتح هم از این تلخی‌ها می‌گوید، اما نوعی امیدبخشی و حسی از افتخار نیز در این مجموعه به چشم می‌آید.

فرجی تصریح کرد: تا قبل از روایت فتح، عمده آثار مستند، گرته‌برداری از آثار خارجی بود، اما این مجموعه، مستندی کاملا ملی و ایرانی بود که با عطر بچه‌های جنگ و انقلاب آمیخت و نمونه قبلی نداشت.

در پایان این نشست، جمع‌بندی نکات طرح شده به این امر منجر شد که مستند روایت فتح به عنوان یک گونه متفاوت از مستند‌های جنگی در دنیا مورد بررسی قرار بگیرد و شیوه‌های شهید آوینی در ساخت آن به صورت مدون در اختیار مستندسازان و دانشجویان این رشته قرار بگیرد و برای تدریس به دانشکده صداوسیما پیشنهاد شود.