پروتکل‌های ایمیل را بشناسیم

پروتکل اداره پست (یا POP که در حال حاضر نسخه ۳ آن در دسترس است) به نرم‌افزار ایمیل اجازه می‌دهد ایمیل را از یک سرور از راه دور بازیابی کند. پروتکل دسترسی به پیغام اینترنتی (یا IMAP با نسخه کنونی ۴) به نرم‌افزار موضعی ایمیل امکان دسترسی به پیغام‌های ایمیلی را که در یک سرور از راه دور قرار دارند فراهم می‌کند. یک پروتکل مرتبط به‌نام SMTP نیز وجود دارد که درباره آن توضیح خواهیم داد.

واسط برنامه‌نویسی نرم‌افزارهای کاربردی پیغام‌رسانی (MAPI) یک پروتکل مختص به مایکروسافت برای ایمیل است که می‌تواند به‌وسیله Outlook برای برقراری ارتباط با Microsoft Exchange (نرم‌افزار سرور ایمیل مایکروسافت) استفاده شود. این پروتکل کارکردی بیشتر از IMAP ارائه می‌کند، ولی متاسفانه از آنجا که این پروتکل اختصاصی است، تنها برای تعامل‌های بین Outlook و Exchange کارایی دارد.

این پروتکل، قدیمی‌ترین طراحی است و در دوره‌ای بیشتر مورد استفاده قرار می‌گرفت که اتصالات از طریق مودم‌های (Dial-up) معمول بود. POP به کاربران امکان می‌دهد هنگام برقراری ارتباط، ایمیل‌های خود را بازیابی کرده و بدون نیاز به آنلاین ماندن روی پیغام‌های بازیابی شده فعالیت کنند. در دوره‌ای که هزینه اینترنت بسیار گران بود، این قابلیت یک مزیت بزرگ به‌حساب می‌آمد. رویه اصلی POP، بازیابی تمام پیغام‌های موجود برای ذخیره در نرم‌افزار، حذف آنها از روی سرور و قطع ارتباط است.

پیغام‌های خروجی، در برنامه مشتری تولید شده و تا زمانی که اتصال کاربر دوباره فعال شود، برای ارسال در سرور ایمیل باقی خواهد ماند. بعد از آپلود آن، سرور پیغام خروجی را به سرورهای دیگر ایمیل می‌فرستد و این کار تا زمان رسیدن به مقصد ادامه پیدا می‌کند.

همچنین بیشتر برنامه‌های POP گزینه‌ای برای قرار دادن نسخه‌ای از ایمیل در سرور ارائه می‌کنند. در این حالت پیغام‌ها تنها زمانی از سرور حذف می‌شود که زمان زیادی در آنجا باشد یا در برنامه ایمیل کاربر حذف شود. نسخه‌ای که در برنامه مشتری قرار دارد نسخه اصلی است و آنهایی که در سرور قرار می‌گیرد به‌عنوان پشتیبان‌های موقت نامیده می‌شود. استفاده از این روش چندان توصیه نمی‌شود. اگر واقعا می‌خواهید ایمیل خود را در مکان‌های مختلف ببینید، به‌جای آن از IMAP استفاده کنید.

IMAP پروتکل جدیدتری است که براساس حالت «متصل» عمل می‌کند. رویه حالت استاندارد این پروتکل، قرار دادن پیغام‌ها در سرور به‌جای بازیابی نسخه‌های آن است؛ بنابراین ایمیل‌ها تنها زمانی قابل دسترسی است که آنلاین باشید. IMAP به‌خودی خود یک برنامه ایمیل نیست، بلکه همانند POP یک پروتکل است که به‌وسیله آن می‌توانید ایمیل‌های خود را بخوانید. این پروتکل به شما امکان می‌دهد به ایمیل‌های خود در بیش از یک مکان دسترسی داشته باشید. به‌عنوان مثال از رایانه رومیزی خود در محل کار، از لپ‌تاپ خود در منزل و همچنین از گوشی تلفن همراه خود در مکان‌های مختلف و از آنجا که پیغام‌ها در سرور باقی می‌مانند، تا زمانی که توسط کاربر حذف نشده باشند، از طریق رایانه‌های مختلف قابل دسترس خواهد بود.

پروتکل IMAP برای دنیایی با اتصال‌های «همیشه برقرار» مناسب‌تر است؛ بویژه اتصال‌هایی که به‌وسیله مکانیسم‌های باند وسیع ارائه شده‌اند. نیاز به همواره آنلاین بودن برای خواندن ایمیل‌ها، زمانی که این‌گونه اتصال‌ها همیشه در دسترس هستند مساله بزرگی به‌حساب نمی‌آید (مانند این است که نامه‌های خود را در اداره پست بگذارید و هرزمان که خواستید به آنجا رفته و آنها را بخوانید. ممکن است در دنیای واقعی مشکل باشد ولی در جهان مجازی بسیار ساده خواهد بود).

IMAP نسخه‌های ایمیل را در برنامه ایمیل نگهداری نمی‌کند ولی برخلاف شیوه عملکرد POP، نسخه‌های موجود در سرور هستند که به‌عنوان نسخه‌های اصلی شناخته می‌شوند. این مساله یک مزیت امنیتی مهم را فراهم می‌کند؛ چرا که اگر به هر دلیلی رسانه ذخیره‌سازی رایانه شما از کار افتاد، ایمیل‌های خود را از دست نخواهید داد. این مزیت و دیگر مزایای آن است که باعث شده درصورت دردسترس نبودن پروتکل MAPI، استفاده از آن پیشنهاد ‌شود.

همان‌طور که اشاره شد IMAP4 اجازه می‌دهد ایمیل‌هایی را که در سرور میزبان قرار دارد مشاهده کنید؛ بنابراین هر تغییری که روی آنها بدهید (حذف، پاسخ، ارسال مجدد و جابه‌جایی) توسط هر شخص دیگری که در حساب ایمیل یا IMAP وارد شود، دیده خواهد شد. این یک راه‌حل بسیار خوب برای کاربرانی است که می‌خواهند به‌طور مشترک از یک حساب ایمیل استفاده کنند. همچنین برای افرادی که می‌خواهند از دستگاه‌های مختلف در یک زمان به یک حساب ایمیل دسترسی داشته باشند، بسیار مناسب خواهد بود. برای استفاده موثر از IMAP باید اطمینان حاصل کنید که هر برنامه نصب شده در هر رایانه مورد استفاده شما، برای بهره‌گیری از IMAP تنظیم شده‌ است.

از آنجا که خطر سرریز شدن اطلاعات شما وجود دارد باید بدانید تنها ایمیل‌های ورودی است که توسط یکی از دو پروتکل POP یا IMAP کنترل می‌شوند. پیغام‌های خروجی نرم‌افزارهای ایمیل POP یا IMAP از پروتکل انتقال آسان پیغام (SMTP) استفاده می‌کنند.

زمانی که یک حساب ایمیل POP یا IMAP را در یک نرم‌افزار ایمیل تنظیم می‌کنید باید نام رایانه سرور ایمیل (POP یا IMAP) را برای نامه‌های دریافتی مشخص کنید. همچنین باید نام رایانه سرور (SMTP) نامه‌های خروجی را نیز تعیین کنید. این نام‌ها معمولا به همان صورت آدرس‌های وب است (به‌عنوان مثال imap.med.miami.edu). با توجه به نوع نرم‌افزار مورد استفاده ممکن است مشخصاتی برای مسیرها و جستجوهای ایمیل نیز تعیین شود.

همان‌گونه که اشاره شد MAPI پروتکل اختصاصی مایکروسافت است. این پروتکل کارکردی بسیار بیشتر از IMAP برای نرم‌افزار Outlook یکپارچه شده با سرور ایمیل Exchange فراهم می‌کند و البته برای هیچ چیز دیگری کارایی ندارد (در Outlook ممکن است گزینه اتصال «Microsoft Exchange Server» را به‌جای MAPI ببینید که هر دو یک‌چیز را ارائه می‌کنند).

اگر حساب ایمیل شما از POP3 و IMAP4 پشتیبانی می‌کند می‌توانید از میان برنامه‌های مختلف POP3 و IMAP4 یکی را برای اتصال به حسابتان استفاده کنید. البته قابلیت‌هایی که توسط هر نرم‌افزار مدیریت ایمیل ارائه پشتیبانی می‌شود متفاوت است. اگر هم نرم‌افزار مدیریت ایمیلی که استفاده می‌کنید از حساب‌های Exchange (برای مثال Microsoft Outlook، Microsoft Entourage 2008 یا Apple Mail برای مک) پشتیبانی می‌کند، توصیه شده است که به‌جای POP یا IMAP، یک اتصال Exchange برای حساب خود تنظیم کنید.

بسیاری از کاربران وب به دلیل استفاده آسان ترجیح می‌دهند از سرویس تحت وب ایمیل استفاده کنند؛ زیرا تنها با یک مرورگر وب قابل دسترسی است. افزون بر این‌که همان مزایای IMAP را نیز ارائه می‌کند. در کنار این مزایا، از آنجا که ایمیل تحت وب وابسته به مرورگر است برای بارگذاری، دسترسی به صفحه ایمیل، ورود به حساب و انتظار برای بارگذاری واسط گرافیک کاربری زمانی صرف خواهد شد و البته این محدودیت را نیز دارد که در یک زمان تنها می‌توانید یک ایمیل را ببینید.

محمدحسین کردونی