همگام با سیاست روز دنیا، روی امواج رادیو

در میان شبکه‌های مختلف، رادیو گفت‌وگو گرایش بیشتری به تولید برنامه‌های گروه دوم دارد و با تعریفی دقیق نسبت به مخاطبان، خود را رادیویی برای قشر فرهیخته، نخبه و مسوولان معرفی می‌کند. برنامه‌های رادیو گفت‌وگو با نگاهی تخصصی به وجوه ساختاری و محتوایی توانسته تا حد زیادی نیاز مخاطب خود را نیز برآورده کند.

«نگره» ازجمله این برنامه‌هاست که در حوزه روابط بین‌الملل به یکی از برنامه‌های پرشنونده این رادیو با تم سیاسی بدل شده است.

استودیو شماره 2 ساختمان تولید رادیو روز‌های چهارشنبه در اختیار برنامه‌سازان نگره است تا هر هفته ضمن کنکاش در حوزه مسائل بین‌الملل کشور‌های مختلف، به واکاوی عوامل متفاوت و جریان‌ساز سیاسی روز دنیا نیز بپردازند.

این برنامه ـ که به تهیه‌کنندگی جواهری روی آنتن می‌رود ـ با حضور اندیشمندان و کارشناسان حوزه روابط بین‌الملل، مهم‌ترین تحولات این عرصه را بررسی می‌کند و در این راه به انعکاس نظرات اعضای هیات علمی دانشگاه، دیپلمات‌ها و نیز سفرای سابق و فعلی ایران در کشورهای مختلف می‌پردازد. از این رو می‌توان نگره را برنامه‌ای پرآیتم تلقی کرد که گفت‌وگو با هر یک از کارشناسان به مثابه یک بخش مجزا به حساب می‌آید که در ادامه بخش قبلی و عمدتا در جهت تکمیل آن آورده می‌شود.

برنامه امروز نگره در اولین بخش خود قرار است در قالب گفت‌وگویی تلفنی به بررسی تحولات اخیر مصر بپردازد. حجت‌الله جودکی (رایزن سابق ایران در مصر) روی خط ارتباطی برنامه قرار می‌گیرد و با محمدرضا ساجدی (مجری ـ‌ کارشناس) در این خصوص گفت‌وگو می‌کند.

علی جانباز (کارشناس مسائل یمن)، محمد طاهریان (سفیر سابق ایران در پاکستان)، حسین آقایی (کارشناس مسائل خاورمیانه) و... نیز از دیگر کارشناسانی هستند که در این گفت‌وگوی تلفنی پاسخگوی سوالات ساجدی درخصوص مسائلی چون خروج جورج میشل و روز نکبت، عدم کناره‌گیری صالح از قدرت، کشته شدن بن لادن در خاک پاکستان و... هستند.

در بخشی از این برنامه محمدرضا ساجدی از تغییر احتمالی آرایش نظامی عربستان در خاک بحرین می‌پرسد و حسین آقایی چنین پاسخ می‌دهد:

«دلیل لشکر کشی عربستان به بحرین که بعد‌ها با حمایت شورای همکاری خلیج فارس که شدیدا زیر نفوذ دولت عربستان است، روبه‌رو شد در جهت جبران خسارت‌های دولت عربستان طراحی شده و در این بین با 2 مشکل روبه‌روست که یکی ناشی از انقلاب‌های پیاپی مردمی است که برگرفته از بیداری مردم حوزه خاورمیانه و شمال آفریقا و دیگری از دست دادن پایگاه اجتماعی عربستان در میان دیگر ملت‌ها که با جانبداری از حاکمان برخی کشورها، به حمایت از حسنی مبارک و دولت یمن و دیگران دست زده است.»

در ادامه ساجدی دلیل افزایش نیروهای نظامی عربستان را در بحرین جویا می‌شود؛ «دلیل این افزایش، ممانعت از بروز اقداماتی مشابه در خاک عربستان است.»

این را حسین آقایی (کارشناس مسائل خاورمیانه) می‌گوید و ادامه می‌دهد: «مردم سایر نقاط عربستان، اعم از نخبگان، فرهنگیان و چهره‌های برجسته نسبت به مسائل جاری در عربستان دو اعتراض جدی دارند که یکی مبنی بر به گردش در نیامدن حکومت در این کشور است و دیگر این که دموکراسی به هیچ شکل در این کشور به اجرا درنمی‌آید... در این میان عربستان برای این که از ورود چنین تحولاتی به درون خود ممانعت ورزد، به حضور جدی در خاک بحرین ادامه می‌دهد.»

روند پرسش و پاسخ در برنامه نگره به این گونه است که مهم‌ترین تحولات جهانی هر هفته در پایان همان هفته در 7 یا 8 آیتم جای می‌گیرد و در هر برنامه شنونده با حجم مشخصی از اطلاعات در جریان رویداد‌ها و تحلیل آنها قرار می گیرد.

نظری (سردبیر برنامه) درخصوص روند تولید برنامه می‌گوید: «برنامه سازی در حوزه مسائل بین‌الملل بسیار سخت‌تر از مسائل درباره سیاست داخلی است، چون افرادی که به عنوان کارشناس در برنامه حضور می‌یابند، تلاش می‌کنند دیپلماتیک‌تر و از جهاتی محافظه‌کارتر پاسخگوی سوالات برنامه باشند. به همین دلیل برخی خطوط قرمز با وسواس رعایت می‌شود. به عنوان مثال وقتی افراد داخل کشور در جریان تحولات کشور‌های دیگر قرار می‌گیرند به مقایسه و تطابق شرایط آن کشور و شرایط داخلی می‌پردازند و گاه نمی‌توانند درک صحیحی از مناسبات و تحولات خارجی داشته باشند. بنابراین رادیو گفت‌وگو در برنامه نگره به جای بهره‌گیری از استادان و شخصیت‌های صرفا آکادمیک دانشگاهی، سراغ کسانی می‌رود که در شرایط خاص هر کشور زندگی کرده و با آن آشنایی دارند و در این میان دیپلمات‌ها که عمری را در کشوری گذرانده‌اند و با زاویه دید دیگری به مسائل داخلی هر کشور نگاه می‌کنند بهترین گزینه برای کارشناسی برنامه هستند.»

نگره به عنوان مرجعی برای مباحث آکادمیک و مراجعه دانشجویان حوزه روابط بین‌الملل بوده است. سردبیر نگره ضمن اشاره به این موضوع می‌گوید: «چنانچه برنامه‌ای خوش ساخت و محتوایش برای جامعه مخاطب طراحی شده باشد، می‌تواند با گروه شنونده‌های خاص خود ارتباط برقرار کند. شنونده امروز رادیو حوصله شنیدن یک برنامه خطی با مباحث تکراری را ندارد و چنانچه عوامل داخلی برنامه به زیبایی و پویایی برنامه کمک کنند و کارشناس ـ‌ مجری به کارش مسلط باشد و محتوای به روزی را در اختیار شنونده قرار دهد، در هر حوزه‌ای و خاصه درباره مسائل سیاسی می‌توان برنامه‌ای پرشنونده روی آنتن فرستاد.»

در این خصوص محمدرضا ساجدی، بهترین گزینه برای اجرای این برنامه چالشی است. او که در خلق گفت‌وگوهای سیاسی، صدا و تصویری شناخته شده دارد، در این باره می‌گوید:

«در عرف رسانه امروز دنیا یک مجری یا خبرنگار رادیو و تلویزیون باید دارای مشخصه‌هایی باشد که مهم‌ترین آن تسلط کامل بر مبحث مورد گفت‌وگوست و متاسفانه در کشور ما در این زمینه تخصصی عمل نمی‌شود. در حوزه مسائل سیاسی اشراف کامل بر مباحث سیاسی یک اصل محسوب می‌شود و شخصا با توجه به برنامه‌هایی که در این حوزه اجرا می‌کنم ملزم هستم هر ماه خواندن یک کتاب درباره مسائل سیاسی را به پایان برسانم و مجلات، سایت‌ها و نیز اخبار روز این مقوله را دنبال کنیم. در همین برنامه یک ساعته نیز قبل از ورود به استودیو، اخبار روز دنیای سیاست را به صورت آنلاین دریافت می‌کنم و سعی‌ام بر این است سوالات را به صورت کاملا فی‌البداهه مطرح و به موضوعات سیاسی به گونه‌ای ریشه‌ای و تحلیلی نگاه کنم.»

ساجدی که تا به حال با بیش از 50 رئیس‌جمهور دنیا مصاحبه‌هایی اختصاصی انجام داده است، دومین نکته مهم در اجرا و گفت‌وگویی موفق را آشنایی با آداب اجرا می‌داند و اضافه می‌کند:

«مجری باید در کنار آشنایی با تخصص و علم مورد اجرایش با زبان القایی و بیان گویندگی نیز آشنایی داشته باشد و در رادیو این اتفاق با بهره گیری از آهنگ و زیباسازی کلام روی می‌دهد که باعث می‌شود شنونده به صورت ناخودآگاه مبهوت بیان گوینده شود. نکته دیگر نیز آشنایی با خطوط قرمز سازمان است. یک مجری سیاسی بنا به تجربه باید با خطوط قرمز نا نوشته نیز آشنا باشد. مثلا بداند چه واژه‌هایی در چه زمان‌هایی ممنوع و در چه مقاطعی استفاده از آن بلامانع است... یا فرق اسرائیل و رژیم صهیونیستی را درک کند و... دانستن چنین نکات ظریفی در اجرای برنامه‌های چالشی و سیاسی کمک می‌کند تا کار مجری با قیچی سانسور روبه‌رو نشود.»

علاقه‌مندان به مباحث سیاسی می‌توانند برنامه نگره را پنجشنبه‌ها از ساعت 22 به مدت 50 دقیقه روی موج اف.ام ردیف 102 مگاهرتز بشنوند.