خودم را در تاریخ جا گذاشته‌ام

شما جزو آن دسته از بازیگرانی هستید که از تئاتر به سینما و تلویزیون آمدید. کارتان را از چه سالی در تئاتر شروع کردید؟

از سال 45 و از خانه جوانان کارم را با‌ آقای «گل‌سرخی» شروع کردم.

اولین کار تلویزیونی‌تان را هم با سریال «تنگستان»‌شروع کردید. درست است؟

بله. درست است. سال 52 از اداره تئاتر بیرون آمدم و همان سال هم در مجموعه دلیران تنگستان حضور پیدا کردم که در آن مجموعه نقش «سیدمحمد دکتر» را به عهده داشتم و پس از آن هم در سریال «سمک عیار» بازی کردم.

اساسا از چه زمانی به تاریخ علاقه‌مند شدید؟

من فکر می‌کنم تمام آدم‌ها به هر حال یک جوری به گذشته‌شان تعلق دارند. چون تاریخ بخشی از گذشته ماست. باید به تاریخ توجه داشته باشیم. اگر می‌خواهیم برای آینده تصمیم بگیریم باید گذشته را فتح کنیم؛ چرا که اگر با ضعف‌های خودمان نتوانیم رودررو شویم نمی‌‌توانیم به قوت‌هایمان دست پیدا کنیم.

اما نسل امروز چندان به جستجو‌گری در تاریخ علاقه‌ای ندارد؟

به نظرم این افراد تنها به خودشان ظلم کرده‌‌اند، چرا که تاریخ پر از تجربه و درس‌های حکیمانه است.

بهترین اثر تاریخی‌ که تا به حال دیده‌اید؟

کار خاصی مد نظرم نیست. من فکر می‌کنم همه کارهای ما قوت و ضعف‌های خود را در عین حال داشته است و باید بیشتر از اینها به این نوع کارها بها داده شود و کوشش بیشتری شود.

در این چند سال صدا و سیما رویکردی خوب نسبت به ساخت سریال‌های تاریخی داشته است. این مساله را چطور ارزیابی می‌کنید و آیا فکر می‌کنید صدا و سیما در این زمینه موفق بوده است یا خیر؟

نمی‌شود یک حکم قطعی صادر کرد. فقط امیدوارم که این مساله موجب نشود که بخش‌های دیگر کم‌رنگ شوند و اگر قرار است سریال تاریخی بسازیم بهتر است که حق مطلب به درستی ادا شود و همه جوانب را آن‌طور که بوده در نظر بگیریم.

و سریال عمارت فرنگی. چطور با آقای ورزی (کارگردان)‌ آشنا شدید؟

آقای ورزی از قبل تمایل زیادی داشتند با من کار کنند و خوشبختانه روی کارهای قبلی من هم اشراف خوبی داشتند. تا جایی که حتی بعضی از دیالوگ‌های من را هم از حفظ بودند. این شد که وقتی از من برای بازی در این کار دعوت کردند، پذیرفتم.

خودتان هم مخاطب کارهای ایشان بودید؟

متاسفانه به آن شکل خیر. جسته و گریخته، فیلم حضرت ابراهیم(ع)‌ و کریمخان را از ایشان دیده بودم.

شما خود از بازیگرانی هستید که با حساسیت زیادی نقش‌هایتان را انتخاب می‌کنید. این وسواس نشات گرفته از چیست؟

به هر حال من از این کارهایی که پیشنهاد می‌‌شود و حق انتخاب دارم، تعدادی را می‌پذیرم. باید بگویم که وجه آرمان‌گرایانه من خیلی جاه‌طلبانه‌تر و بلندپروازانه‌تر است. دوست دارم کارهای خوب و ارزنده‌ای ساخته شود تا من هم به سهم خودم بتوانم کاری انجام دهم. حالا چقدر موفق بوده‌ام و توانسته‌‌ام درست عمل کنم، خدا می‌داند.

آقای محجوب، در اکثر نقش‌هایتان یک اصالت و منش خاصی وجود دارد که اوج این مساله در نقش سیدخلیل سریال صاحبدلان به تصویر کشیده شد. در این مورد توضیح دهید و این که خودتان این‌گونه نقش‌ها را می‌پسندید یا از طرف کارگردان‌ها به شما پیشنهاد می‌شود؟

من دلم نمی‌خواهد یک انگ معین درعرصه بازیگری به من زده شود؛ چرا که دوست دارم بتوانم در همه ژانرها و نقش‌ها خودم را محک بزنم. قرار هم نیست وقتی در نقشی جواب داده‌ام، دیگر تنها همان مسیر را ادامه دهم. این مساله چندان برایم جذاب نیست و بشدت از این موضوع پرهیز می‌‌کنم، چرا که تکرار هر چیزی فقط یک بار جذاب و شیرین خواهد بود و اگر نقشی بخواهد چند بار تکرار شود، قطعا خسته‌کننده خواهد شد. این اصالتی را که شما از آن حرف می‌زنید به آن شخصیت و نقش می‌خورد.

این‌طور که مشخص است، شما دوست دارید متفاوت کار کنید. فکر می‌کنید طی این سال‌ها توانسته‌اید این تفاوت را در کارهایتان ایجاد کنید؟

زیاد به این بخش توجه نمی‌کنم و این کنکاش را انجام نمی‌دهم، چرا که هر مقطع معینی برای رسیدن به یک مرحله تازه است. نقش‌هایی که بازی کرده‌ام، قطعا متعلق به دوران خودشان بوده‌اند و من امروز به فکر بستری تازه هستم. آن هم با بازی در نقش‌های تازه‌تر و متفاوت‌تر.

مساله دیگر در اکثر نقش‌هایتان سکوتی است که وجود دارد؛ البته یک سکوت معنادار. این مساله چقدر در شخصیت حقیقی شما وجود دارد؟

واقعا وقتی قرار است نقشی را ایفا کنیم، بخشی از وجود خودمان را هم با او همراه می‌کنیم؛ چرا که نمی‌توانیم تمامی ذرات آن شخصیت تازه را خلق کنیم و از این نظر بخشی از وجود حقیقی‌مان را به آن کاراکتر اضافه می‌کنیم. بنابراین این سکوت معنادار در خود من نیز وجود دارد. برای همین هم در اکثر نقش‌هایم به گونه‌ای متبلور می‌شود.

چه شد که پذیرفتید در مجموعه عمارت فرنگی حضور پیدا کنید؟

به نظرم فیلمنامه خوبی داشت و متن برایم جذاب بود. به نظرم متن دانستنی‌‌های خوبی را می‌توانست به مخاطب انتقال دهد و این آگاهی حسن کار بود. برای همین هم پذیرفتم.

تنها به فیلمنامه بسنده کردید یا خودتان هم تحقیقاتی داشتید؟

به هر حال از آقای ورزی خواستم منابعی را در اختیارم بگذارد و یک چیزهایی را هم خودم پیگیری کردم تا شناختم نسبتا به شخصیت مدرس بیشتر شود.

این تحقیقات چگونه صورت گرفت؟

متاسفانه از مرحوم مدرس نه صدایی موجود است و نه فیلمی. بنابراین بیشتر به عکس‌‌های ایشان دقت نظر داشتم و سعی کردم از این طریق یک ارتباط درونی پیدا کنم. البته از کتاب‌های موجود در مورد ایشان هم استفاده کردم. به هر حال توانستم یک ارتباط غیرمستقیم با این شخصیت برقرار کنم و خوشبختانه فرصتی را هم که در اختیارمان بود، فرصتی خوب و کافی‌ بود.

سختی‌ای‌ که نقش‌های تاریخی برای بازیگر دارد این است که چون مردم از آن شخصیت به هر حال خاطره دارند یک تصویری در ذهنشان هست. شما با چه دیدی به شخصیت مدرس نزدیک شدید؟

فقط می‌توانم بگویم من با وسواس زیادی به این نقش نزدیک شدم و سعی کردم حتی با عکس‌العمل‌های مختلف مثل حرکت چشم‌هایم خودم را به مدرس نزدیک کنم تا برای مخاطب ملموس‌تر باشد. به هر حال انتظارم خیلی بیشتر از این چیزی است که خواهید دید. این همان وسواسی است که شما می‌گویید و من اسمش را دقت می‌گذارم.

پیش از شما مرحوم شکیبایی در سریال مدرس، این نقش را ایفا کرده بودند. چه کردید که بتوانید بازی متفاوتی را از این جهت ارائه دهید؟

هر کدام از بازیگران، به هر حال به یک طریق به این نقش نظر و نگاه داشتند. من هم با نظر و نگاه خودم به شخصیت مدرس نزدیک شدم و خواستم آن را به شیوه خودم پیدا کنم و هرگز به این مساله فکر نکردم که بخواهم این شخصیت را متفاوت بازی کنم. چون به هر حال مرحوم شکیبایی هم بسیار هنرمندانه این نقش را ایفا کرده‌اند و من هم به سهم خودم مدرس را این گونه روایت کردم.

کارگردانی ورزی چطور بود؟

به نظرم ایشان آدم بسیار انعطاف‌پذیری است و کوشش می‌کند که کارهای خوبی انجام دهد. این مساله برای من بسیار باارزش و قابل ستایش است. او در هدایت بازیگرانش بسیار روان جاری می‌شود.

اتفاقات آن دوران را چگونه ارزیابی می‌کنید، بخصوص نقشی را که مرحوم مدرس در این دوران داشتند؟

به هر حال وضعیت اسفباری بوده است. مدرس از نگاه وطن‌فروشان یک آدم مزاحم بوده چون می‌خواسته خلاف جهت آب شنا کند. ضمن این که مدرس بشدت در جریانات آن دوره، انسان تاثیرگذاری بوده است و آرمان‌های مدرس برای بشر امروز و فردا بسیار قابل اهمیت است.

فکر می‌کنید چرا مجموعه‌های تاریخی ما چندان با مستندات واقعی‌شان روایت نمی‌شوند؟

به نظرم در مورد این مساله یا منابع‌مان کافی نیست یا کوششمان ضعیف است یا حتی زمانی را که برای پیش‌تولید در نظر می‌گیریم، محدود است.

در مورد قصه «عمارت فرنگی»، این مساله را احساس کردید، در واقع تحریف قصه را؟

به هر حال همه ما همه چیز را نسبی می‌بینیم. چون اگر بخواهیم به همه مسائل موشکافانه نگاه کنیم طبیعی است که ضعف‌هایی را هم خواهیم دید، ولی به طور نسبی قصه خوب بود و با مستندات واقعی هماهنگی داشت.

حسین محجوب، چه چیزی را در تاریخ و گذشته به جا گذاشته است؟

من خودم را جا گذاشته‌ام و همه خاطراتم را.

دغدغه اصلی شما در عرصه بازیگری... .

دلم می‌خواهد در این عرصه موثر واقع شوم. دلم می‌خواهد برای مردم کار کنم و قدم مثبتی برایشان بردارم. در این صورت است که می‌توانم بخشی از خاطرات آنها باشم.

مدرس... .

یک انسان بزرگوار به معنای واقعی.

در حال حاضر مشغول چه کاری هستید؟

در سریال خسرو معصومی به نام چارسوق خاطره، نقش یک معلم تبعیدی را دارم. این سریال هم روایت‌کننده بخشی از تاریخ معاصر است.

محبوبه ریاستی