دریاچه ارومیه کم‌کم از نفس می‌افتد

 پارک ملی دریاچه ارومیه که به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود در فهرست زیستگاه‌های جهانی یونسکو به ثبت رسیده امروزه به مکانی برای جبران کاستی‌ها و ناکارآمدی برخی مدیریت‌های منطقه‌ای تبدیل شده است.

در اهمیت این دریاچه همین بس که براساس هشدار کارشناسان هر گونه بحران زیست‌محیطی همچون خشک شدن آب دریاچه، کل منطقه شمالغرب کشور را به شوره‌زاری خشک و بی‌آب و علف تبدیل خواهد کرد. با این شرایط تالاب بین‌المللی دریاچه ارومیه این روزها به مکانی برای دفع پساب‌های خطرناک شیمیایی کارخانجات تبدیل شده است.

مجتمع صنعتی یاد شده مابین شهرستان‌های مراغه و بناب از حدود 5 سال قبل فعالیت خود را آغاز کرده و محصول تولیدی آن کربنات سدیم (ماده اولیه صنایع شیشه، شوینده و کاغذ) است.

این کارخانه علاوه بر مصرف حجم بسیار زیاد آب شیرین، مقدار زیادی آمونیاک و نمک به محیط زیست منطقه سرازیر می‌کند. براساس گزارش‌های محیط زیست، پساب‌های صادر شده از این کارخانه در سال‌های قبل به دلیل نبود تصفیه‌خانه و عدم ایزولاسیون حوضچه‌های تبخیر، به آب‌های زیرزمینی نفوذ کرده و بارها به زمین‌های کشاورزی منطقه آسیب وارد کرده است.

صدور پساب‌های خطرناک از سوی این مجتمع به حدی جدی است که فاطمه واعظ جوادی معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز سال گذشته شخصا دستور پیگیری موضوع را صادر کرد.

وی ضمن تاکید بر آلایندگی مجتمع یاد شده، مدیرکل محیط زیست آذربایجان شرقی را مامور تعطیلی این واحد صنعتی کرد.

با این حال، گرچه از گفته‌های رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بیش از یک سال گذشته اما تاکنون نه تنها اقدامی مناسب برای رفع این معضل صورت نگرفته بلکه راهکاری تاسف بار برای ادامه فعالیت کارخانه یاد شده ارائه شده است.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی انتقال پساب این کارخانه را به حاشیه دریاچه ارومیه، راهکار حل بحران زیست‌محیطی این کارخانه عنوان کرد!

او به مهر گفته است: برنامه‌ریزی برای تخلیه پساب تولیدی کارخانه یاد شده به حاشیه دریاچه ارومیه آغاز شده است.

رئیسی با اشاره به مشکلات به وجود آمده در زمین‌های کشاورزی مراغه و بناب بر اثر نفوذ پساب‌های کارخانه یاد شده می‌گوید: با انتقال پساب این کارخانه به حاشیه دریاچه ارومیه آثار سوء فعالیت این کارخانه بر محیط زیست به کمترین حد ممکن خواهد رسید. رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست آذربایجان شرقی درحالی از انتقال پساب‌های یاد شده به دریاچه ارومیه سخن می‌گوید که معلوم نیست پسماندهایی که تا این درجه خطرناک بوده و تاثیرات نامطلوبی بر زمین‌های زراعی داشته اند چه بلایی بر سر دریاچه ارومیه خواهند آورد. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی در خصوص آثار مخرب پساب‌های صنعتی این کارخانه گفت: پساب این کارخانه به دلیل داشتن قابلیت هدایت الکتریکی بالا به هنگام نفوذ به خاک آثار مخربی بر روی منابع آب‌های زیرزمینی منطقه دارد.

کارخانه یاد شده به‌رغم تاکید کارشناسان محیط زیست اقدامی در جهت ایزولاسیون حوضچه‌های تبخیر انجام نداده بود و به همین جهت نیز پساب‌های یاد شده به سفره‌های زیرزمینی نفوذ کرده و آب‌های منطقه را تحت تاثیر قرار داده است.

از سوی دیگر فرماندار مراغه که کارخانه مورد بحث در محدوده این شهرستان قرار دارد، می‌گوید: نمی‌توان به راحتی نسبت به تعطیلی یک کارخانه صنعتی بخش خصوصی حکم داد.

بهلول نعمتی که خودش را موظف به دفاع از یک مجموعه اشتغالزا در محدوده شهرستان مراغه می‌داند، می‌گوید: این مجموعه یکی از معدود مراکز تولید مواد اولیه صنایع شوینده و نیز صنعت شیشه در ایران بوده و تعطیلی آن موجب گرانی چنین محصولاتی در کشور خواهد بود.

پساب‌های منتشر شده حاوی آمونیاک و سرشار از نمک بوده و طی سال‌های گذشته بخش عمده زمین‌های منطقه را به کویر تبدیل کرده است.یک کارشناس محیط‌زیست دراین رابطه به مهر می‌گوید: در مقایسه میزان مصرف آب و نیز صدور پساب این واحد با اشتغال 300 نفر باید گفت مجتمع پتروشیمی تبریز با اشتغالزایی 5 هزار نفری روزانه با این مقدار آب مصرفی، تنها 4800 متر مکعب پساب می‌دهد.

ضیاءالله اعزازی نماینده مردم بناب در مجلس نیز در این باره می‌گوید: در قرن بیست و یکم نباید همه چیز را فدای تولید کرد، جوامع بشری تولید را برای رفاه مردم می‌خواهند نه به قیمت تهدید محیط زیست و سلامتی افراد جامعه.

اعزازی با اشاره به این‌که شهرستان بناب از نظر ارتفاع، پایین تر از این کارخانه قرار دارد، اظهار کرد: تمام پساب‌های موجود در حوضچه‌های غیراصولی این کارخانه در آبهای زیرزمینی شهرستان بناب نفوذ کرده است.

گروه شهرستان‌ها