چتری برای حمایت از خانواده

قانون تازه‌ای که چالش‌های قوانین قبلی این حوزه در ضعف ضمانت اجرا و چشم‌پوشی از تخلفات دانه‌درشت‌ها همچون سلبریتی‌ها و اینفلوئنسرها در این زمینه را برطرف کرده و ضمن روشن‌کردن تکالیف تمامی دستگاه‌ها، بر زمینه‌های ایجابی و فراهم‌کردن زیرساخت‌های لازم همچون کالای فرهنگی شدن محصولات حجاب و درنظرگرفتن تسهیلاتی برای تولیدکنندگان را هم در نظر گرفته است. با قانون جدید در عمل گشت ارشاد هم حذف و برای برقراری نظم و اجرای قانون در جامعه جریمه‌های نقدی جایگزین می‌شود. با ابلاغ این قانون انتظار می‌رود مطالبه مردمی برای مقابله با بی‌حجابی و هرج‌ومرج و بی‌قانونی در این حوزه برطرف شود.هر جامعه‌ای متناسب با ارزش‌ها و فرهنگ خود قوانینی داردکه همه اعضای جامعه ملزم به رعایت این قوانین هستند. در جامعه مسلمان ایران هم مسأله حجاب علاوه برواجبی شرعی،یک قانون است؛ قانونی که تقنین آن به مطالبه‌ای مردمی برای اجرای قوانین اسلامی در جامعه بازمی‌گردد و پشتوانه‌ای مردمی دارد. گذشته از این مسأله حجاب و عفاف یکی از موضوعاتی است که با سلامت و حفظ کیان خانواده و آرامش و امنیت اجتماعی نیز ارتباطی تنگاتنگ دارد و از این منظر نیز مورد تایید و تاکید مردم و کارشناسان است. بر این اساس بعد از انقلاب قوانینی برای حجاب در کشورمان تصویب شد تا از جنبه‌های مختلف سلبی و ایجابی به مسأله مذکور بپردازد.
   
پیشینه قوانین حجاب در کشور
قانون مجازات اسلامی وهمچنین مصوبات۴۲۷ و۸۲۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی پیش به جنبه‌های سلبی وایجابی این موضوع پرداخته و تکالیف دستگاه‌ها را دراین زمینه مشخص کرده بود. با وجود این اما این قوانین انگار ازضمانت اجرایی کافی برخوردار نبود و شرایط اجتماعی جدید ایجاب می‌کرد تا قانون تازه‌ای به مسأله حجاب وعفاف درجامعه بپردازد؛ قانونی با جامعیت و ضمانت اجرایی‌اش بیشتر. براین اساس سال۱۴۰۱ لایحه «حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب» تدوین شد تا به مطالبه مردمی در خصوص اجرای قانون حجاب و عفاف در جامعه پاسخ داده شود. 
   
نگاهی جامع به مسأله حجاب 
 قانون «حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب» قانونی فرهنگی ــ اقتصادی است که در آن جریمه‌های اقتصادی جایگزین برخوردهای مستقیم همچون گشت ارشاد شده است. موضوعی که با وجود برخی انتقادات، اما موافقان زیادی هم دارد،چراکه با حفظ کرامت انسانی افراد ازبرخورد و مواجهه مستقیم با نیروی انتظامی پیشگیری می‌کند و نوع مواجهه‌اش با تخلف بی‌حجابی متفاوت از گشت ارشاد است. جریمه‌های تعیین‌شده نیز ابتدا با پیامک به فرد خاطی اطلاع‌ داده می‌شود و در صورت تکرار به وی ابلاغ خواهد شد. مریم ناصرخاکی، پژوهشگر حوزه عفاف و حجاب در گفت‌وگو با جام‌جم در برابر انتقاداتی که به‌واسطه همین جریمه‌های اقتصادی برای قانون‌شکنی درحوزه عفاف و حجاب مطرح می‌شود این‌گونه پاسخ می‌دهد: «در تمام دنیا جرایم عمدتا از طریق مسائل اقتصادی یا با استفاده از روش‌های تنبیهی مانند حبس یا محدودیت‌های دیگر مورد رسیدگی قرار می‌گیرند. در اولین مرحله با پیامک تذکر داده می‌شود و بعد هم جریمه نقدی اعمال می‌گردد که طبیعتا بازدارندگی دارد. همان‌گونه که جرایم راهنمایی و رانندگی بازدارندگی ایجاد می‌کنند. ضمن این‌که در اینجا هم جنبه‌های بازدارندگی و هم حفظ کرامت انسانی مورد توجه قرار گرفته است.»
   
محل مصرف جریمه‌های نقدی 
این کارشناس در پاسخ به این سؤال که قرار است جریمه‌هایی که به‌صورت نقدی بابت بدپوششی از افراد اخذ شود به کجا برود و در چه محلی هزینه شود هم می‌گوید: «این واضح در قوانین آمده است. این پول‌ها به خزانه واریز و برای رفع آسیب‌های اجتماعی، ازدواج و مسکن جوانان و اوقات فراغت خانواده‌محور صرف می‌شود؛ یعنی درواقع این هزینه برای کار فرهنگی استفاده خواهد شد.»
از نگاه وی، یکی دیگر از نقاط قوت قانون جدید،  قوانین سختگیرانه برای اینفلوئنسر‌ها و سلبریتی‌هاست که می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد، چراکه وقتی قوانین برای همه یکسان باشد و به‌ویژه برای افرادی که به نوعی مروج و الگوی این فرهنگ بدپوششی هستند، قوانین سختگیرانه‌تری نسبت به عموم جامعه اعمال گردد، مردم امیدوار می‌شوند که با اجرای این قوانین، عدالت اجتماعی برقرار خواهد شد. علاوه‌براین با چنین تدبیری الگوپذیری از این افراد در جامعه کاهش می‌یابد. 

نگاه حمایتی و ضمانت اجرایی 
قانون جدید عفاف وحجاب تلاش کرده تانگاه جامعی به مسأله حجاب داشته باشد.همچنان ‌که دراین قانون بدپوششی مردان هم دیده شده و ورود مردان به محیط‌های اختصاص‌یافته به زنان در اماکن و وسایل حمل‌ونقل عمومی مشمول مجازات این ماده می‌گردد، مگر مواردی که ضرورت محسوب می‌شود. همچنان‌ که بر افزایش وسایل حمل‌ونقل عمومی شهری ویژه بانوان به‌منظور تأمین آسایش بیشتر آنان تاکید شده است. از نقاط قوت دیگر این قانون، ضمانت اجرایی آن است. در این قانون وظایف دستگاه‌ها به‌صورت دقیق گفته شده و قوانین ومجازات‌های مرتبط با ترک فعل‌شان هم مشخص است.توجه به بی‌حجابی‌هاوکشف حجاب‌های سازماندهی‌شده و جرم‌انگاری برای آنها هم از دیگر نقاط قوتی است که موجب می‌شود تا قانون جدید حجاب توجهش را از روی دختران جوانی که خودشان قربانی فضای اجتماعی ایجاد شده‌اند بردارد و به سمت ریشه‌های شکل‌گیری چنین رفتارهایی پیش ببرد و همین مسأله هم می‌تواند درصد توفیق این قانون را به شکل فزاینده‌ای افزایش دهد.