استاندارد بالای ایران در مبارزه با پولشویی

درطول سال‌های گذشته کشورهای غربی بر استانداردهای تدوین شده توسط خودشان تاکید داشتند و توجهی به ابعاد فنی اجرا شده در کشورهای دیگر نداشتند. اختلاف‌نظرها در این زمینه بسیار زیاد است اما با این‌حال ایران توانسته تا حد زیادی استانداردهای خود را به استانداردهای جهانی نزدیک کند؛ موضوعی که هادی خانی، رئیس مرکز اطلاعات مالی وزارت امور اقتصادی و دارایی در گفت‌و‌گویی که با جام‌جم داشت به آن اشاره کرد. 

مرکز اطلاعات مالی ایران چند سالی است به عنوان مرکزی برای مبارزه با پولشویی فعالیت دارد. این مرکز چه وظایفی دارد و اعضای تشکیل‌دهنده آن برای تصمیم‌گیری چه افراد و دستگاه‌هایی هستند؟
در بخش اول سوال‌تان باید اشاره کنم که شورایی به نام شورای عالی مبارزه با پولشویی در کشور داریم که وزرای امور اقتصادی و دارایی، اطلاعات، صنعت، معدن و تجارت، امور خارجه، کشور، دادگستری و نهادهای دیگر مانند دادستانی کل کشور و نمایندگان قوه قضاییه و مجلس اعضای تشکیل‌دهنده آن هستند. در واقع می‌توان بیان کرد همه نهادهایی که در مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم وظیفه دارند در این شورا حضور دارند. وظایف هم مشخص است. دستگاه‌ها در کنار هم قرار می‌گیرند تا بتوانند با معاملات مشکوک برخورد کنند تا پولشویی اتفاق نیفتد.اکنون ظرفیت‌هایی در کشور وجود دارد که اجازه ندهیم افراد با پول‌های کثیف بتوانند معامله کنند. تا پایان سال گذشته بیش از ۱۲۰۰ نفر را در زمینه معاملات مالی محدود کردیم و به‌دنبال این هستیم نهادهایی که در شورای عالی مبارزه با پولشویی قرار دارند، اطلاعات خود را در اختیار یکدیگر قرار دهند تا معاملات مشکوک رصد شود. 

 
مشکل اصلی کشور ما با کشورهای غربی در این زمینه چیست و چرا نمی‌توانیم با آنها ارتباط برقرار کنیم؟
ببینید ما در طول سال‌های گذشته اقدامات زیادی در حوزه‌های مختلف مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم انجام دادیم اما نکته اینجاست در این مدت از ظرفیت‌ها و تریبون‌هایی که در اختیار داشتیم در راستای تبیین اقدامات‌مان استفاده نکردیم. همین موضوع باعث شد فضا برای کشورهای متخاصم باز شود و در زمینه مبارزه با تامین مالی تروریسم علیه کشورمان سیاه‌نمایی کنند. اکنون در زمینه بانکی، امنیتی و هوشمند‌سازی اقدامات زیادی انجام شده اما متاسفانه آن‌طور که انتظار می‌رفت تبیین و اطلاع‌رسانی نشده است.
تا اواخر سال گذشته در چهار نشست بین‌المللی گزارش ارائه کردیم که مورد توجه کشورهای مختلف قرار گرفت. اکنون ایران به نقطه‌ای رسیده که در اجلاس اوراسیای چین رتبه برتر از حیث ارائه فنی و مشارکت در این زمینه انتخاب شد. در فضای بین‌الملل رویکردمان این است که اقداماتی که انجام داده‌ایم را بهتر معرفی کنیم تا فضا برای متخاصمان تحدید شود. 
 
آیا گردش مالی پولشویی در کشور مشخص و قابل رصد است؟
مبارزه با پولشویی قله ندارد. در واقع یک مسیر است که همیشه باید در آن پیشرو بود و فعالیت داشت. اگر بخواهم بهتر توضیح بدهم باید اشاره کنم مبارزه با پولشویی نقطه پایان ندارد؛ به این دلیل که هوش سیاه به دنبال مسیرهای جدید برای پولشویی است و مراکز مبارزه با این موضوع هم هر روز باید خودشان را به‌روز کنند.مبارزه با پولشویی جنگ دائمی و غیرقابل پایان است. تاکنون در زمینه مبارزه با پولشویی حدود ۴۰۰۰ شخص پرریسک مورد رصد قرار گرفته‌اند و ۱۲۰۰ نفر با محدودیت قانونی روبه‌رو شدند. همچنین ۱۰۰۰ پرونده به دستگاه قضایی معرفی شدند. البته اقدامات بازدارنده دیگری هم برای شناسایی تعاملات پرریسک داشته‌ایم. 
 
استاندارد پولشویی ایران با کشورهای تحریم‌کننده کشورمان چه تفاوتی دارد؟ 
همه کشورها متناسب با اسناد بالادستی، منافع ملی و شرایط روز اقتصادی ، مجموعه استانداردهایی را تبیین و ابلاغ می‌کنند. حتی ممکن است قوانین قبلی به‌روز شود. با این رویکرد تامین مالی تروریسم با محدودیت مواجه خواهد شد اما همان‌طور که در سؤال قبلی اشاره کردم هوش سیاه مسیرهای جدیدی را برای اقدامات خود پیدا می‌کند؛ از این‌رو قوانین نیز تغییر خواهد کرد. در زمینه دانش و استاندارد خیلی به‌روز هستیم و عملکرد ما در فاز اجرایی بیانگر اقدامات ماست؛ اقداماتی که مورد توجه کشورهای دیگر نیز قرار گرفته است.

تفاوت نگاه کشورها به مبارزه با پولشویی
کارشناسان معتقدند در حوزه هوشمند‌سازی جزو کشورهای مطرح هستیم و در رصد جریانات مالی و شفافیت امروز در نظام‌ مالیاتی، بانکی، بورس و بیمه و سایر حوزه‌های اقتصادی، سامانه‌های قدرتمند رصد و کنترل فعالیت‌های اقتصادی فعال و نصب شده است. برخی دیگر نیز بر این باورند هیچ‌وقت کسی نمی‌تواند مدعی شود که پولشویی یک روز تمام می‌شود و باید مرتب روی آن کار شود وحتی کاربازنگری قوانین صورت بگیردواین موضوع درکشورما سال‌های سال درحال انجام است. ادعا می‌کنیم در حوزه‌های مختلف در کشور به یک بلوغ مناسبی در مبارزه با پولشویی و مبارزه با تامین مالی تروریسم رسیده‌ایم، البته ایرادی که به ما وارد بوده و هست این‌که به اندازه‌ای که کار شده، بیان نشده است. جهاد تبیین شاید نقص بزرگ حوزه‌های اجرایی و اداری در کشور ماست که رهبری نیز بر آن تاکید داشتند که به مردم بیان ‌کنید و جلوی شکل‌گیری ذهنیت‌ها را بگیرید تا ذهنیت ناامید‌کننده ایجاد نشود.آن‌طور که شواهد نشان می‌دهد برخلاف رویکرد برخی از کشورهای غربی، نگاه ایران برای مبارزه باپولشویی ومبارزه با تامین مالی تروریسم نگاه فنی وتخصصی است.برخی ازکشورهای غربی نوع نگاه‌شان به تروریسم به‌عنوان یک ابزار برای بهره‌برداری سیاسی است.