به سوی توسعه (یادداشت اول)

برای حرکت به سوی هر هدفی ابتدا بایستی با اتکا به دانش، تخصص و تجربه فردی یا جمعی شناخت صحیحی از آن هدف بدست آورد، تا بتوانیم کوتاهترین و کم هزینهترین مسیر برای رسیدن به آن هدف را ترسیم نماییم. امروز دغدغه همه جوامع بشری تحقق توسعه پایدار است، بطوریکه کشورها بر مبنای میزان توسعه یافتگی آنان به کشورهای توسعه یافته، در حال توسعه و توسعه نیافته تقسیم میشوند. اما توسعه در حالت عام به چه معناست؟ توسعه در حالت عام به معنای پیشرفت و ترقی و در دنیای سیاست، توسعه امری نسبی و به معنای رسیدن به سطح رفاه اجتماعی بالاتر، فقر زدایی، ایجاد صنایع مادر، احداث پروژههای زیرساختی، اشتغالزایی و ... است و به عبارت ساده توسعه به معنای افزایش کیفیت زندگی در جوامع بشری تعریف میشود. برنامهریزی برای تحقق توسعه بطور مداوم درحال بروزرسانی و تکامل بر مبنای مقتضیات زمان است. بعنوان مثال روزگاری ملاک توسعه یافتگی ریشه کنی بیماریهای همه گیر مانند وبا و ... بوده، در دوره دیگر توسعه یافتگی مترادف با ایجاد زیرساختهای لازم برای بهره مندی همه آحاد جامعه از انشعابات خانگی مانند آب، برق، گاز و تلفن بوده، در دوران دیگر بهرهمندی همه مردم از خدمات تلفن همراه و شبکه اینترنت شده و ... بنابراین برای توسعه نمیتوان مرز و حدودی تعریف کرد بلکه بنا به مقتصیات زمان میتوان برنامههای توسعه را متناسب و سازگار با فرهنگ، سنتها و تاریخ یک جامعه هدفگذاری نمود. بعنوان مثال در کشور خودمان میتوان به برنامه های توسعه چهارگانه با نام سند افق توسعه ۱۴۰۴ اشاره نمود که تدوین گران آن چهار برنامه پنج ساله را از ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۴ هدفگذاری نمودند و دولتها موظف به اجرای این برنامهها گردیدند که از آنها بعنوان اسناد بالادستی یاد میشود. پس طبیعتا دستیابی به هر هدفی مستلزم برنامهریزی مبتنی بر شناسایی همه امکانات و ظرفیتهای موجود و نیازمند شناخت نقاط ضعف و قوتهاست. در قسمتهای بعدی این یادداشت به این مهم پرداخته خواهد شد که چرا شهرستانهای گرمسار و آرادان علیرغم برخورداری از ظرفیتهای متعدد، به توسعه شایسته و متناسب با این ظرفیتها دست نیافتهاند.