نظری بر مستند ایران ، دریای نور از نفس افتاده

بشر از زمان حضورش بر پهنه کره خاکی در اعصار مختلف از قدرت ذهن و توانایی جسمانی خود به روشهای گوناگون بهره برده است.

کد خبر: ۱۴۳۷۹۵

تعامل نیروی فکری و قوای بدنی به اکتشاف ، استخراج منابع و در نگاه کلان به توسعه صنعتی در تمام دوران منتج شده است. کشور ما نیز به سبب داشتن اقلیم های متفاوت در گوشه و کنار آن و حضور منابع غنی طبیعی ، از این پدیده های هستی استفاده های فراوانی کرده است . سنگهای قیمتی و جواهرات خرد و کلانی که در اکتشافات متعدد از نقاط مختلف این مملکت به دست آمده ، بر دیرینگی و قدمت این هنر صنعت نزد تمدنی ایرانی صحه می گذارد. مستند «ایران ، دریای نور» چند صباحی است که از شبکه 4 با موضوع جواهرات و سنگهای قیمتی ، معضلات پیش روی این هنر صنعت قدیمی را زیر ذره بین برده است . این مجموعه که با محوریت گفتگو با فعالان این عرصه به سامان رسیده ، با توجه به گستردگی و ناشناخته بودن این صنعت و فقدان اطلاعات جامع در باب پیدایش ، توسعه و ایستایی آن در دوران معاصر، نیازمند پژوهشی اساسی و مستحکم برای ساخت یک مستند بلندمدت داشت .ایران ، دریای نور به ساده ترین شیوه با نشاندن آدمها در برابر دوربین و ضبط گفتار آنان کار خود را پیش می برد که از این منظر هیچ عمل خلاقه ساختاری را نمی توان در آن رصد کرد.ضمیمه کردن چند فصل کوتاه از شیوه آماده سازی نگین آن هم با چاشنی گفتار استاد جواهرساز ، شمایل کلی این مجموعه مستند را به سمت رخوت و سکون سوق داده است . بعلاوه سازنده اش تمام سرمایه گذاری خود را بر فعالان این عرصه و مدیران مرتبط با این صنعت متمرکز کرده و روی دیگر این سکه را که به خریداران و مردم ارتباط دارد ، از یاد برده است . همیشه در یک فرآیند صنعتی و اقتصادی ، عرضه در برابر تقاضا مفهوم و معنا پیدا می کند. ایران ، دریای نور از زاویه ساختار و نوع نزدیک شدن به موضوع صدمه فراوانی دیده است . در برخی سکانس های کارگاه ، بیننده مشتاق است که ابزار و یراق کاری و جغرافیا را بیشتر رصد کند اما فیلمساز با یک نگاه آسان پسند و کلی ، خیلی بی تفاوت از کنار جزییات و جغرافیایی کارگاه گذشته است . از طرفی چینش گفتگوها با فعالان این عرصه ، روال منطقی و منظمی ندارد. شاید بتوان گفت در تمام این گفتارها یک وحدت موضوع نصف و نیمه وجود دارد اما این شاخصه گفتاری از کمبود مصالح تصویری بشدت رنج می برد. حتی با پس و پیش کردن آیتم های مصاحبه اتفاق خاصی در ریتم و ساختار این مستند حادث نخواهد شد. به نظر می رسد سرمایه گذاری کارگردان بر آیتم های گفتگو و پرهیز از نگاه همه جانبه به موضوع ، اثر را با فقدان جذابیت مواجه کرده است . موضوع سنگ و جواهرات به عنوان یک هنر صنعت کهن ، بالقوه ظرفیت تولید یک مستند درخشان و جذاب را درون خود دارد. ساخت یک مجموعه مستند ، نیاز به یک پشتوانه غنی پژوهشی و صبر و حوصله در زمان ساخت دارد تا محصول نهایی به دل بنشیند. ایران ، دریای نور چه در زمینه داده های موضوعی و چه در زمینه ساختار تصویری ، شاخصه های جذب کننده اندکی را یدک می کشد. به هر دلیل مخاطب وطنی در زمانه ای که با داده های تصویری متعدد آن هم از نوع مستندش از همین شبکه 4 با آثار گوناگون مواجه می شود ، توقع دارد فیلمسازان داخلی اندکی بداعت و خلاقیت را چاشنی اثر خود کنند و از کنار موضوعات ، بی تفاوت نگذرند.