دلالان ارز کاسبان جنگ

در آن زمان کارشناسان اعلام می‌کردند نرخ دلار آمریکا در بازار غیررسمی به کمتر از ۸۰ هزار تومان نیز می‌رسد اما کشور وارد فضای جنگی شد و همه معادلات برهم خورد. در بامداد ۲۳ خرداد سال جاری، رژیم صهیونیستی با حمله به خاک کشورمان اعلام جنگ کرد و تقریبا در همان روزهای اول نرخ ارز به حدود ۹۵ هزار تومان رسید. در چنین شرایطی مشخص می‌شود که نه تقاضای اضافی وارد بازار شده و نه سیاست‌گذاری در حوزه ارز تغییر کرده بلکه تنها هیجان و موضوعات سیاسی باعث نوسان نرخ شده است. نکته قابل‌توجه ماجرا اینجاست که در طول جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، نوسان نرخ بین ۱۰ تا ۱۵ درصد بود. جنگی که میان ایران و رژیم صهیونیستی اتفاق افتاد، یک جنگ تمام‌عیار بود. رژیم صهیونیستی با کمک حامیان غربی خود مانند آمریکا با استفاده از تجهیزات نظامی و همچنین رسانه‌هایی که مردم را ترغیب به آشوب داخلی می‌کردند، وارد میدان مبارزه شد. در همان ابتدا برخی تماس‌های ناشناس با هموطنان کشورمان گرفته شد و به آنها گفته شد سرمایه‌های خود را به دلار و طلا تبدیل کنند اما مردم به این موارد اعتنایی نکردند. با آغاز تنش‌ها و درگیری نظامی میان ایران و اسرائیل، بسیاری از تحلیلگران اقتصادی انتظار نوسانات شدید در بازار ارز را داشتند اما برخلاف این پیش‌بینی‌ها، نرخ دلار در بازار آزاد دچار نوسانات شدیدی نشد و تنها با رشدی در حدود ۱۰ درصد همراه بود. دلار که پیش از آغاز جنگ در بازار غیررسمی در محدوده ۸۳ هزار تومان معامله می‌شد، در پی تحولات نظامی و فضای روانی ناشی از آن، به مرز ۹۵ هزار تومان رسید. بااین‌حال از روز سه‌شنبه هفته گذشته جنگ متوقف شد و نرخ دلار دوباره به ۸۲ هزار تومان عقب‌نشینی کرد؛ هرچند در سه روز نخست هفته جاری، دوباره نوسان نرخ دلار صعودی شد و دیروز تا محدود ۹۱ هزار تومان هم بالا رفت. فعالان بازار ارز معتقدند نوسان قیمت در شرایط کنونی موقت و ناشی از انتظارات تورمی منفی است. بررسی خبرنگار جام‌جم از بازارهای سبزه‌میدان و خیابان فردوسی نشان می‌دهد تقاضای واقعی جدیدی در بازار افزایش زیادی نداشته و حجم معاملات در این بازار اندک است. با این‌که دشمن بسیار روی نوسانات نرخ ارز و افزایش تقاضا در بازار غیررسمی حساب باز کرده بود و کمبود کالا در بازارهای داخلی را هدف اصلی خودش قرار داد اما بانک مرکزی در میانه جنگ اعلام کرد واردات کالاهای اساسی بدون معطلی انجام می‌شود و یک میلیارد دلار برای واردات این کالا به عنوان منبع جدید درنظر گرفت. همین موضوع نقشه دشمن را تا حد زیادی نقش بر آب کرد.
 
نرخ دلار تلگرامی، قیمت کف بازار نیست
حسن حسن‌خانی، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با جام‌جم در مورد افزایش نرخ ارز بعد از توقف جنگ، گفت: افزایش قیمت ارز که مشاهده می‌شود، قیمت دلار کف بازار (تجاری) نیست و نرخ دلار سفته‌بازی و تورم انتظاری است که در کانال‌های تلگرامی اعلام می‌شود.وی با بیان این‌که افزایش قیمت ارز می‌تواند دو علت داشته باشد، افزود: یکی در مورد گمانه‌زنی‌ها در مورد تداوم جنگ است؛. البته با توجه به روند و ضعف اقتصادی رژیم اسرائیل، احتمال انجام اقدام نظامی از سوی این رژیم کم است، مگر اتفاق خاصی رخ دهد. دلیل دوم هم این است که باتوجه به شرایط جنگی در کشور، شاهد افزایش حجم واردات هستیم و به‌نوعی واردات با تأکید وزارت اقتصاد و گمرک شتاب گرفته است. این اتفاق ممکن است تجار را برای واردات بیشتر در این شرایط تشویق کند که می‌تواند تقاضای ارز در کف بازار را افزایش دهد و عامل نوسان قیمت شود.
این کارشناس اقتصادی گفت: الان شرایط کاملا جنگی است و توقف جنگ به معنای آتش‌بس نیست. بنابراین مسئولان و تصمیم‌گیران کشور حتی اگر توقف جنگ پایدار باشد، باید مشابه شرایط جنگی تصمیم بگیرند و باید از واردات بی‌رویه و غیراولویت‌دار جلوگیری کنند.حسن‌خانی تأکید کرد: کشور باید به‌صورت سختگیرانه و با حداکثر دقت به سمت تجارت رسمی برود. در این شرایط تخصیص ارز برای واردات باید با وسواس انجام شود. البته سختگیری‌ها می‌تواند تقاضای ارز در بازار غیررسمی را افزایش دهد. مثلا کالایی که قبلا ارز می‌گرفت، امروز نگیرد و تقاضای آن به بازار غیررسمی برود اما این موضوع نباید بهانه شود که شرایط عادی است.
وی در پایان تصریح کرد: قیمت ارز احتمالا بعد از مدتی دوباره کاهش پیدا خواهد کرد اما اقتصاد ایران را نباید نرخ کانال‌های تلگرامی راهبری ‌کند. باید مرجعیت بانک مرکزی در حوزه نرخ ارز تجارت حفظ، تقویت و احیا شود.