پشت پرده کمبود شیر خشک در کشور

به گزارش جام جم آنلاین از روابط عمومی تهران ۲۰، سید حیدر محمدی رئیس سازمان غذا و دارو و هانی تحویل‌زاده رئیس انجمن شیرخشک اطفال از میهمانان برنامه "تهران ۲۰" بودند که در خصوص علل کمبود شیرخشک صحبت کردند.

سال قبل سیاست ارزی برخی از اقلام به جز شیرخشک در نظام دارویار اصلاح شد

حیدر محمدی رئیس سازمان غذا و دارو با اشاره به ضعیت توزیع و تولید شیر خشک اظهار داشت: سال گذشته دو نوع ارز داشتیم. ارز ۴۲۰۰ و ارز نیمایی یا آزاد. آنچه که در نظام بانکی ما تعریف می‌شود نرخ ارز دو نوع بوده که نرخ ۴۲۰۰ ترجیحی بود. سیاست ارزی برخی از اقلام در نظام دارویار اصلاح شد. به دلیل حساسیت شیر خشک نظام ارزی آن اصلاح نشد و در ارز ۴۲۰۰ باقی ماند. تقریبا آخرین فصل سال اختلاف بین ارز نیمایی و بازار غیر رسمی بسیار بالا رفت. سازمان توسعه تجارت تصمیم گرفت که ثبت سفارش‌هایی که با نرخ ارز ۲۸۵۰۰ تومانی بود را به دلیل اختلاف زیادی که داشت چرا که وقتی ارز آزاد ترقی می‌شود محدودیت‌ها از آن برداشته می‌شود. تا دیروز ۴۲۰۰ نامحدود بوده وقتی ارز می‌شود ۲۸۵۰۰، نامحدود شده و زمانی که اختلاف زیاد شد ورود دستگاه‌های نظارتی را ایجاد کرد.

سازمان توسعه تجارت در بهمن ماه همه ثبت سفارش‌هایی که با ارز ۲۸۵۰۰ بود را ابطال کرد

وی ادامه داد: سازمان توسعه تجارت در ورود بهمن ماه همه ثبت سفارش‌هایی که با ارز ۲۸۵۰۰ بود را ابطال و اعلام کرد که این‌ها باید با نظر دستگاه بیاید و آن‌ها را سهمیه‌بندی کرد. این اتفاق در آن زمان برای ما غیرمنتظره بود. البته ما هم با تاخیر متوجه آن شدیم و شرکت‌ها به ما اطلاع دادند که همه فیش‌ها ابطال شده است. طی تلاش‌ها و پیگیری‌هایی انجام شده در ستاد تنظیم بازار، قرار بر این شد که این موارد اصلاح شود. این سازمان همه فیش‌های ابطال شده را تبدیل به ورود کالایی ۲۲ به بعد یعنی مشمول ارز تالار دوم کرده که حدود ۳۹ هزار تومان بود و کار را برای ما سخت‌تر کرد. 

قیمت‌گذاری شیر خشک با قیمت ترجیحی 

او افزود: در حال حاضر قیمت شیر خشک را با قیمت ترجیحی قیمت‌گذاری می‌کنیم و شرکت نمی‌توانست کاری کند، چون سیاست ارزی آن ۳۹ هزار تومانی شده بود و گروه کالایی شیر خشک از ۴۲۰۰ به ۳۹ هزار تومان تغییر پیدا کرد. اگر شرکتی روی آن ثبت سفارش، خریدی را انجام می‌داد ما به آن قیمت ۳۹ هزار تومان را می‌دادیم در صورتی که قیمت آن ۴۲۰۰ بود که باید اصلاح می‌شد. پس از چندین ماه تاخیر سازمان توسعه تجارت در فروردین ماه این مجوز را به ما داد که سیاست‌های ارزی که ۲۲ به بعد است را خودمان برگردانیم. این روند تا خرداد ماه زمان برد. پس از آن شروع به تخصیص ارز کردیم.

از اردیبهشت ماه امسال مجموعا ۶۰ میلیون دلار تخصیص ارز ۴۲۰۰ فقط برای شیر خشک داشتیم

محمدی ضمن بیان ارز تخصیص داده شده امسال گفت: شرکت ثبت سفارش می‌کرد و ما به بانک مرکزی ارسال و به آنان تخصیص می‌داد. پس از آن شرکت ریال را می‌داد و تامین و بعد از آن پول به ذینفع خارجی حواله می‌شد. حواله ارز ذینفع خارجی به دلیل تحریم‌ها بسیار زمان‌بر است. از اردیبهشت ماه امسال مجموعاً ۶۰ میلیون دلار تخصیص ارز ۴۲۰۰ فقط برای شیر خشک داشتیم. 

ظرفیت تولیدکنندگان شیرخشک در سال ۱۱۷ میلیون عدد است

هانی تحویل‌زاده رئیس انجمن شیرخشک اطفال ضمن اشاره به فعالیت شرکت‌های تولید کننده شیر اطفال تصریح کرد: قدمت تولید شیر خشک اطفال در کشور ما ۲۰ سال بوده و ۱۵ سال است که در این حوزه به خودکفایی رسیدیم. هم اکنون تولیدکنندگان ۱۱۷ میلیون عدد در سال ظرفیت تولید دارند. این کارخانه‌جات مجهز به آزمایشگاه‌هایی هستند که موجب افزایش سطح صنایع تغذیه و صنایع تولیدی در کشور می‌شوند. چرا که با صنایع لبنی و دارویی در ارتباط هستند.

مصرف شیر خشک رگولار در سال گذشته ۶۰ میلیون عدد بود 

وی گفت: مصرف شیر خشک رگولار سال گذشته ۶۰ میلیون عدد بوده و ظرفیت تولید هم که ۱۱۷ میلیون، تقریبا دو برابر مصرف ظرفیت تولید کارخانه‌جات داخلی است. مقدار ارزی که به تولیدکنندگان در بازه‌های مختلف تخصیص داده شد، بسیار ناچیز بود و این منجر به بدهی آنان به طرف‌های خارجی شد. برای اینکه خانواده‌ها و مردم دچار مشکل نشوند بدون انتقال ارز از سازمان غذا و دارو و بانک مرکزی و به صورت اعتباری، مواد اولیه را تامین و تولید را ادامه دادند.

در حال حاضر حدود ۶۰ میلیون یورو بدهکاری ارزی به طرف‌های خارجی داریم

او ادامه داد: در حال حاضر حدود ۶۰ میلیون یورو بدهکاری ارزی به طرف‌های خارجی داریم. در حالی که سقف اعتبار ما با این افراد به اتمام رسیده است. یکی از شرکت‌هایی که جزء بزرگترین تولیدکنندگان ما در این حوزه بود پس از پر شدن سقف خود از تولید خارج شد. دیگر تولیدکنندگان ما چیزی حدود ۴۰ میلیون یورو بدهکار است. تولید کننده‌ای هم اصلا ارزی دریافت نکرده و تولیدکننده‌ای هم ارز را دیر دریافت کرده که حدود دو ماه دیگر از چرخه خارج می‌شود. ارز دهی سازمان غذا و دارو همیشه به گونه‌ای بوده که تولیدکنندگان به طرف‌های خارجی بدهکار بودند یعنی هیچ وقت نتوانسته این بدهی را کم کند تا ما اعتبار خود را پیش طرف‌های خارجی از دست ندهیم. وقتی به آن سقف می‌رسیدیم در تامین مواد اولیه دچار مشکل می‌شدیم.

وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو نمی‌تواند به تنهایی بانک مرکزی را موظف کند

در ادامه برنامه حسینعلی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی روی خط برنامه آمد از کمک این کمیسیون برای رفع این مشکل گفت: متاسفانه مشکل ارز و تخصیص بانک مرکزی از مشکلات دیرینه است. از مهر ماه ۱۴۰۰ مشکلات ارز و مشکلاتی که بانک مرکزی و هم سازمان برنامه و بودجه به وجود می‌آورد، باعث نگرانی مردم شده است که آن را چندین بار تکرار کردیم. جلسات مختلفی هم با حضور مسئولین از جمله رئیس جمهور رئیس مجلس شورای اسلامی برگزار شده، ولی مشکل اینجاست که وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو نمی‌تواند به تنهایی بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و دارایی و سازمان برنامه بودجه را موظف کند. 

علی‌رغم مکاتبات مختلف با سران سه قوه، اما مسئولین احساس خطر نمی‌کنند 

شهریاری خاطرنشان کرد: سه ماه گذشته هم نامه‌ای به رئیس جمهور ارسال کردیم و خواهان رفع این مشکل با ایجاد یک قرارگاهی به ریاست رئیس جمهور یا معاون اول بودیم. رفع مشکل ارز به آسانی نیست. یک مقطع ارز را تخصیص و مجدد مشکلاتی ایجاد می‌شود و از آن جلوگیری می‌کند. این مشکل فقط منوط به شیر خشک نیست ما در بسیاری از دارو‌ها از جمله دارو‌های بیماران صعب العلاج و کلیوی هم این مشکل را داریم. علی‌رغم اینکه مکاتباتی را با سران سه قوه، رئیس جمهور، سازمان غذا و دارو و سازمان برنامه بودجه داشتیم، به نظر می‌آید که مسئولین احساس خطر نمی‌کنند.

ادعای بانک مرکزی مبنی بر تخصیص ۲۵ میلیون یورو ارز به کل حوزه شیر خشک اطفال 

هانی تحویل‌زاده با اشاره به برگزاری جلسه‌ای در این کمیسیون مجلس گفت: حدود یک ماه و نیم پیش جلسه‌ای در کمیسیون بهداشت مجلس تشکیل شد که شما حضور نداشتید، اما نمایندگان بانک مرکزی در آنجا حضور داشتند و ادعا می‌کردند که به صورت مرتب هر لیستی که از سازمان غذا و دارو به آنجا ارسال شده، تخصیص‌های آن انجام می‌شود چه بسا از ابتدای سال تا مرداد ماه که جلسه ما در آن تاریخ بود، ۲۵ میلیون یورو ارز به کل حوزه شیر خشک اطفال اختصاص پیدا کرده است. اما ادعای من این است که لیست شیر خشک از طرف سازمان غذا و دارو به بانک مرکزی ارسال نشده است.

دو شرکت تولید کننده ما تقریبا ۸۵ درصد از نیاز بازار را تامین می‌کنند 

رئیس سازمان غذا و دارو نیز مطرح کرد: ما میانگین بین ۱۰۰ تا ۱۳۰ میلیون دلار ارز برای شیر خشک داریم. برخی از بانک‌های اروپایی ما را تحریم کرده یا در حین کار ما را تحریم می‌کنند. دو شرکت تولید کننده ما تقریبا ۸۵ درصد از نیاز بازار را تامین می‌کنند و به صورت اعتباری با طرف خارجی خود در ارتباط هستند البته به جز آقای تحویل‌زاده که سهم آن پایین‌تر است. تاکنون هم ۶۰ میلیون تخصیص داده شده و با وجود مشکلات دو ماه هم تاخیر داشتیم. یکی از همین شرکت‌های تولیدکننده مبلغ ۱۰ میلیون دلار به دلیل تحریم پول را به ذینفع منتقل نکرد و این پول در بانک خارجی ماند تا سوخت. پول برگشت و ما مجبور شدیم مجدد به آن تخصیص کنیم.

وعده بانک مرکزی برای پرداخت ۱/۵ میلیون دلار ارز ترجیحی برای دارو، شیر خشک و تجهیزات پزشکی

رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: شاید مجموعه‌ای که در دولت است نخواهد همه واقعیت‌ها را مطرح کند. اما واقعیت این است که هر زمانی که سازمان غذا و دارو از بانک مرکزی تقاضا کند، مشخص نیست که چه زمانی ارز‌ها تخصیص و چه زمانی حواله شود و به دست تولید کننده برسد. قرار بر این بوده که امسال ۱/۵ میلیون دلار با ارز ترجیحی برای دارو، شیر خشک و تجهیزات پزشکی بدهند. از طرفی می‌خواستند در طول سال هم ۳/۵ میلیارد دلار به این موضوع اختصاص دهند. رئیس بانک مرکزی در جلسه‌ای با آقای قالیباف مدعی بود که ماهی ۳۵۰ میلیون دلار تا آخر سال به شما می‌دهیم و این مشکلات از بهمن و اسفند ماه سال گذشته وجود داشت. فقط بیش از ۵ میلیون را دادند در حالی که باید ۳۰۰ یا ۴۰۰ میلیون واریز می‌کردند.

ما سالانه حدود ۱۲۰ میلیون به ارز نیاز داریم 

تحویل زاده با بیان اینکه در اینجا در خصوص سهم بازار صحبت نمی‌شود بلکه در خصوص ظرفیت بازار صحبت می‌کنیم، گفت: ما پنج کارخانه تولیدی داریم. در ظرفیت تولیدی کارخانه‌ها به گونه‌ای است که با هم برابر بوده و فقط ممکن است سهم آن‌ها در بازار متفاوت باشد. برای مثال ۸۰ درصد متعلق به دو شرکت و ۲۰ درصد مربوط به یک شرکت دیگر باشد، ولی ظرفیت آنان متعادل است. دو شرکت ۳۴ میلیون، یک شرکت ۳۰ میلیون و دیگری ۴۰ میلیون عدد تولید می‌کند. یکی از شرکت‌های بزرگ در یک بازه محدود دچار انتقال ارز در ظرفیت محدود به خارج از کشور می‌شود. ما می‌توانیم در این مدت از ظرفیت دیگر شرکت‌های داخلی استفاده کنیم. اگر مرتب به آن شرکت ارز حواله شود، در آن یک ماه مشکلی رقم نمی‌خورد. باید از ظرفیت چند کارخانه موجود استفاده کنیم تا بازار تنظیم شود.

رئیس انجمن شیرخشک اطفال ادامه داد: ما حدود ۱۲۰ میلیون به صورت سالیانه نیازمند ارز هستیم. اما در حال حاضر زمان را از دست دادیم و بدون اینکه ارز دهی مناسبی شویم از اعتبار خود استفاده کرده و بازار را تامین کردیم و با ۶۰ میلیون یورو بدهی ارزی به تامین کننده‌ها، اعتبارمان مختل شده است.

جزئیات اعلام فراخوان تامین ۳۰ میلیون عدد شیر خشک توسط سازمان غذا و دارو!

او با اشاره به اعلام فراخوانی توسط سازمان غذا و دارو عنوان کرد: در شهریور ماه بدون اطلاع قبلی و بدون برگزاری جلسه‌ای با ما، فراخوان تامین ۳۰ میلیون عدد شیر خشک وارداتی از خارج توسط این سازمان اعلام شد. در حالی که ظرفیت مصرف ما ۶۰ میلیون عدد است، ولی سازمان غذا و دارو ۳۰ میلیون عدد واردات داد. تاریخ این فراخوان ابتدای شهریور ماه ۱۴۰۲ بود. در این فراخوان به شرکت‌های فوریتی گفته شد که ۱۱ شهریور پاکت‌های خود را آورده و در این مزایده شرکت کنند. ۲۰ شهریور ماه پاکت‌ها را باز و برنده را اعلام کردند و ما نمی‌دانیم که چه برندی و کدام شرکت فوریتی با چه مقداری برنده شده است. در عرض کمتر از یک ماه و در ۲۲ مهر ماه این محموله به مقدار ۴ میلیون عدد وارد کشور شد. به جای اینکه به تولیدات داخل اتکا کنیم مسئولین کشور ما به واردات متکی هستند. تولید ۴ میلیون شیر خشک اطفال مثل پیاز و سیب زمینی نیست و نیاز به زمان و تولید مواد اولیه در کشور خارجی دارد.

هر زمانی که تولیدکنندگان اعلام کنند ما به صورت ماهیانه ۵ میلیون به آنان اختصاص می‌دهیم

محمدی در پاسخ به برگزاری چنین فراخوانی تصریح کرد: شرکت اقای تحویل‌زاده امسال به ما شیر خشک نداده است. ما با تولیدکنندگان جلسه‌ای داشتیم و صورتجلسه آن هم موجود است. تولیدکنندگان در این جلسه گفتند که ما نمی‌توانیم نیاز ماهانه شما را برطرف کنیم. به صورت کلی ما دو نوع شیر خشک رژیمی و رگولار داریم که نوع رگولار به اندازه کافی وجود دارد. تولیدکنندگان گفتند که اگر واردات مواد اولیه ما دچار اختلال شود در تولید به مشکل برمی‌خوریم و اگر قرار است شما از مسیری آن را تامین نمایید، به اندازه مابه‌تفاوت تولید ما و نیاز خودتان وارد کنید چرا که ما نمی‌توانیم. اولویت ما تامین نیاز مردم است البته حامی تولید داخل و تولیدکنندگان هم هستیم، اما تا جایی که به نیاز مردم آسیبی وارد نشود. همانگونه که در تولید سرم ۶ تولید کننده داشتیم و زمانی گفتند که دیگر نمی‌توانیم تولید کنیم در حال حاضر، هم تولید سرم و هم واردات آن را داریم. پس از آنکه متوجه شدیم ممکن است به مشکل بر بخوریم، ۳۰ میلیون فراخوان دادیم. در این فراخوان و در آن جلسه اعلام کردیم هر زمانی که تولیدکنندگان اعلام کنند ما به صورت ماهیانه ۵ میلیون را به آنان اختصاص خواهیم داد. 

ما ۴ میلیون ۴ میلیون مجوز می‌دهیم که فقط ۲۰۰ هزار تا از آن آمده است

وی افزود: بسیاری از آنان مشکل ارز دارند و خیلی از آن‌ها هم بدون انتقال ارز برای ما تامین کردند. برای عدد ۳۰ میلیون اعتراض شد و ما مجوز ۴ میلیون را گرفتیم. ما ۴ میلیون ۴ میلیون مجوز می‌دهیم که فقط ۲۰۰ هزار تا از این عدد آمده است. این ۲۰۰ هزار تا در حال حاضر در آزمایشگاه است و اگر جواب تاییدیه آن بیاید اقدام به توزیع خواهیم کرد. هر زمانی هم که شرکت‌ها تولید کردند نه شرکت‌هایی که فقط ادعای تولید دارند و بگویند ما ۸۰ درصد را تامین کردیم در همان لحظه واردات را می‌بندیم. ما به کسی ارز ندادیم. در حال حاضر که ۶۰ میلیون دادیم برخی از شرکت‌ها حدود ۸۰ میلیون تامین شدند و ۲۰ میلیون را توسط آن دو شرکتی که اعتبار داشتند شیر خشک آوردند و به آنان گفتیم که شما به اندازه ۱۰۰ میلیون آورده و هر زمانی که ارز دریافت کنیم قطعا به آن‌ها پرداخت می‌کنیم، اما گفتند که ظرفیت ما محدود است.

شما لیست ارزی خود را به اندازه مورد نیاز به بانک مرکزی ارسال نکرده‌اید!

تحویل زاده در پاسخ به رئیس سازمان غذا و دارو اینچنین گفت: شما لیست ارزی خود را به اندازه مورد نیاز به بانک مرکزی ارسال نکرده‌اید. من به صورت مرتب پشت در اتاق شما بودم. پله‌های سازمان غذا و دارو را بالا و پایین کردم و شما ارز ندادید. ما تولیدکننده‌ها به حالتی رسیده‌ایم که نتوانستیم تولید کنیم و به دلیل ایجاد بدهی ارزی با طرف‌های خارجی، اعتبار خود را از دست دادیم و حالا گفتید که وارد کنید. من همه بدهی سال گذشته خود را پرداخت کردم و آمادگی این را دارم که قوه قضاییه به صورت ماهانه ورود کند چرا که آمار آن را به شما دادم و خواهشم این است که بازرسی کل کشور به این موضوع ورود پیدا کند. اینکه شما پول این شیر خشک را وارد کردید و بعدا می‌خواهید آن را پرداخت کنید، هیچ تفاوتی با ارزبری که از کشور از بانک مرکزی خارج می‌شود، ندارد. من یک سال است که از این سازمان ارز دریافت نکردم.

ورود برند ناشناسی از شیرخشک از کشور همسایه!

محمدی گفت: ما امسال ۶۰ میلیون ارز دادیم. از بانک مرکزی استعلام بگیرید و ببینید که شرکت شما چه مقدار شیر خشک به ما داده است. ما شرایط کشور را باید در نظر بگیریم.

تحویل‌زاده نیز افزود: برند ناشناسی از کشور همسایه به کشور وارد شده است.

۳۰ میلیون تخصیص از ۶۰ میلیون باقی‌مانده در مسیر پرداخت است

محمدی در پاسخ گفت: ما آن را تایید کردیم. برای ۶۰ میلیون باقیمانده منتظر تخصیص بانک مرکزی هستیم. ۳۰ میلیون آن در مسیر است و اگر تخصیص پیدا کند قطعا اعلام می‌کنیم. بانک مرکزی هم مقصر نیست و این موضوع زمان بر است. اگر فیش گذاشته باشند و کارگزارشان غلط نباشد و فیش‌ها ابطال نشود معمولا یک الی دو هفته زمان می‌برد.