بنابراین نمایشگاه ها و دستاوردهای علم و فناوری کشور بیشتر محدود می شود به تهران و چند کلانشهر که از این محصولات و خدمات استفاده می کنند اما ایده برگزاری نمایشگاه آبادیران که امسال برای اولین بار به مرحله اجرا رسید، ایده ای متفاوت با دیگر نمایشگاه های علم وفناوری کشور است. در این نمایشگاه که به اهتمام معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری، ستاد اجرایی فرمان امام،کمیته امداد و بنیاد علوی بنیاد مستضعفان در محل مصلای امام خمینی برگزار شد، ۳۰۰ شرکت دانشبنیان مشارکت داشتند.
تفاوت اصلی این نمایشگاه با دیگر نمایشگاه ها در این است که شرکت هایی که ایده یا دغدغ های برای توانمندسازی افراد، افزایش مهارتها و کارآفرینی دارند، دور هم جمع شده اند تا در همکاری با نهادهایی مثل کمیته امداد و بنیاد مستضعفان و افراد خیری که در نمایشگاه حضور دارند، محصولات مختلفی را با هزینه کمتر به روستاها و نواحی کمبرخوردار برسانند. ظرفیت نیروی انسانی و بومی و محصولات متنوعی که در مناطق دورافتاده یا کم امکانات کشور وجود دارد، مستعد شکل گیری مشاغل و کسب وکارهایی است که بیشترشان با تجهیزاتی ارزان و ساده قابل راهاندازیاند و میتوانند برای جمعیت روستایی شغل ایجاد کنند. در بازدید از این نمایشگاه با تعدادی از شرکتهای فعال در این حوزه و محصولاتشان آشنا شدیم. محرومیت زدایی از اهداف مهم نمایشگاه آبادیران است که از ۲۳ خرداد تا امروز، ۲۵خرداد در محل مصلای امامخمینی(ره) در حال برگزاری است. این نمایشگاه با استفاده از فناوریهای بهروز دانشبنیان در پنج حوزه مسکن و زیرساختهای توسعه روستایی، کشاورزی، دامپروری و شیلات، ماشینآلات کوچک مقیاس، سلامت، بهداشت و توانبخشی و فناوریهای نرم و آموزشی، قرار است به رفع مشکلات مناطق محروم بپردازد.
دستگاهی برای جلوگیری از خامفروشی کشاورزان
سید امیربهادر سیفی، فارغالتحصیل مهندسی مکانیک ماشینهای کشاورزی است که پایان نامه کارشناسی ارشد خود را از مرحله تئوری به مرحله عملیاتی رسانده است. او که حالا مدیر یک شرکت صنعتی است، تلاش دارد با تولید دستگاهها و تجهیزات پوستکن از خام فروشی محصولات کشاورزی روستاییان جلوگیری کند. سیفی در توضیح کارش میگوید: «من سال ۹۱ فارغ التحصیل شدم و با کمک برادرم، کارگاه ۲۰ متری راهاندازی کردیم و شروع به تولید این دستگاه کردیم. در این ۱۰ سال بیش از هشتبار دستگاه را اصلاح کردیم و نمونه نهایی آن در حال حاضر به اسپانیا، رومانی، عراق، تاجیکستان و... هم صادر شده است. ما حتی در کشور اسپانیا نمایندگی داریم و میتوانیم انواع تجهیزات را به آنها ارائه کنیم.» سیفی درباره اینکه قطعات دستگاه در داخل کشور ساخته شده یا وارداتی است میگوید: «بیشتر قطعات مورد نیازمان در ایران تولید میشود و فقط تعدادی بلبرینگ و قطعاتی کوچک، وارداتی است.» از محصولات مهم این شرکت میشود به دستگاه دستهبندی، دستگاه جداساز و دستگاه پوست سختکن که پوست محصولاتی مثل پسته، گردو و بادام را میشکند، اشاره کرد. سیفی با اشاره به اینکه گروه تحقیق و توسعه شرکت در حال مطالعه و طراحی چند دستگاه جدید برای حوزه کشاورزی است، میگوید: «این ماشین آلات کمک قابلتوجهی به کشاورزان میکند تا خامفروشی نکنند و با ایجاد ارزش افزوده، محصولات خود را با سود بهتری بفروشند. در سالهای گذشته محصولمان را به بیش از ۱۵۰ کشاورز فقط در دو استان چهارمحال وبختیاری و اصفهان ارائه کرده ایم. این تجهیزات میتواند صدها میلیارد از سرمایه کشور را حفظ کند و کسبوکار کشاورزان داخلی را رونق بخشد.»
چاپگرسه بعدی کوچک برای راهاندازی مشاغل خانگی
وقتی صحبت محرومیت زدایی از روستاها و مناطق کمبرخوردار کشور به میان میآید، شاید فکر هیچکس به سمت استفاده از چاپگرهای سهبعدی برای این موضوع نیفتد اما یکی از شرکتهای دانش بنیان که از پیشگامان تولید چاپگرهای سهبعدی در ایران است به این فکر افتاده که در همکاری با نهادهای خیریه بتواند برخی از محصولاتش را با نیت کارآفرینی به روستاها بفرستد. سید امیرحسین نیکوکار، رئیس هیاتمدیره این شرکت دانش بنیان در توضیح دستگاه چاپگر سهبعدی میگوید: «دستگاهی که ما ساختیم از مواد اولیه خمیریشکل مثل گلرس و سرامیک برای ساخت محصول استفاده میکند. همین موضوع باعث میشود این دستگاه قابلیت استفاده در مناطق کمبرخوردار را پیدا کند. افراد با اطلاعات سادهای درباره کار با رایانه، بهراحتی میتوانند با این دستگاه هم کار کنند و محصولات مختلفی بسازند.» نیکوکار با اشاره به اینکه چاپگر به دلیل همین قابلیت، گواهی ثبت اختراع دریافت کرده، میگوید: «از مشکلات دانش آموزان در مدارس نواحی کم برخوردار، نبود امکانات آزمایشگاهی و ابزارهای کمکآموزشی است، ما فکر کردیم با تولید چاپگرهای سهبعدی، میشود بسیاری از این ابزارها را ساخت و به یادگیری دانش آموزان کمک کرد. ولی واقعیت این است که شرکت ما نمیتواند این کار را به تنهایی انجام دهد و به همکاری و حمایت بنیاد مستضعفان یا کمیته امداد نیاز دارد.» او میافزاید: «در این نمایشگاه سعی داشتیم با این نهادها برای اجرای طرحمان ارتباط برقرار کنیم اما متاسفانه آنها هنوز مدلهای حمایتی مشخصی برای این نوع همکاریها ندارند و امیدواریم در سالهای آینده و نمایشگاههای بعدی برایش برنامه مدونتری در نظر بگیرند.»
خانه های نیمهآماده، کمکرسان مردم در بحران های طبیعی
در سالهای اخیر که حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله در نواحی مختلف کشورمان رخ داده، سازههای سبک ساختمانی که به شکل نیمهآماده قابلیت جابه جایی دارد، بسیار مورد توجه قرار گرفته که یکی از شرکتهای دانش بنیان حاضر در نمایشگاه آبادیران هم بیش از یک دهه در این زمینه فعالیت دارد. مجیدرضا ابدی، مدیرعامل این شرکت درباره سازههای فولادی میگوید: «در بحرانها یا مناطق صعب العبور که پر از برف و یخ است، این سازه میتواند بسیار مفید باشد. سازه از قابهای فولادی ساخته شده، ضدزلزله و ضدحریق است.»
کانکسهایی که برای مردم زلزلهزده یا سیلزده استفاده میشود، بعد از مدتی دچار مشکل شده و دیگر قابل استفاده نیست، علیاکبر خادم، مدیر بازرگانی و تحقیق و توسعه این شرکت در اینباره توضیح میدهد: «سازههای شرکت ما قابلیت حملونقل دارد و به لحاظ زیستمحیطی هم ساختمان سبز به حساب میآید؛ چون از فولادی ساخته شده که امکان بازگشت به چرخه مصرف را دارد. بنابراین محصول هم ارزش افزوده دارد و هم برای محیط اطرافش آلودگی و مشکل ایجاد نمیکند.» یکی از مشکلات کانکسها و ساختمانهای سنتی که در مناطق بحرانزده ساخته میشود، عایق نداشتن و هدررفت انرژی است در حالی که سازههای این شرکت دانشبنیان امکان عایق بندی دارد و همین موضوع باعث میشود به شکل قابلتوجهی در مصرف انرژی صرفهجویی شود. ابدی با اشاره به اینکه چنین سازههایی قابلیت استفاده در اقلیمهای مختلف ایران را دارد، میگوید: «اقامتگاههای بومگردی که در نواحی خاص کشور فعال است، میتواند از این سازه که هم مستحکم است و هم قابلیت جابهجایی دارد، استفاده کند. »
تولید محتوای درسی برای افزایش توانمندی دانش آموزان
آموزش در مناطق کمبرخودار کشور از موضوعات کلیدی و مهم است. موسسه خدمات علم و آموزشی کشور که تجربه طولانی در زمینه آموزش دارد، دو سالی است که کتابهای متنوع آموزشی را به بازار ارائه کرده است. از مهمترین ویژگیهای این کتابها، این است که علاوهبر محتوای فیزیکی آموزشی، محتوایی به صورت واقعیت افزوده دارد که کمک میکند دانش آموز معلم را با خودش به خانه ببرد.
علیرضا عابدی، مدیربازرگانی این شرکت میگوید: «دانش آموز با نصب اپلیکیشن میتواند از محتواهای متنوع کتاب برای آموزش در خانه استفاده کند. از نقدهای همیشگی ما به بسیاری از کتابهای کمک آموزشی دانشآموزان این بوده که بیشتر متمرکز بر آزمون و نکته کنکوری است تا محتوای کاربردی. به همین دلیل تلاش کردیم تا با ارائه محتوای کتابهای درسی در قالب بازیهای رایانه ای، ویدئوهای آزمایشگاهی و ... بیشتر به درک محتوا کمک کنیم.»
او میافزاید: «از آنجا که اثر نمرات دانشآموزان در رتبهبندی کنکور در این سالها رشد داشته، این کتابها میتواند به عمق یادگیری و کسب نمره بهتر در طول تحصیل کمک کند.» گفتنی است کتابها با بالاترین کیفیت کاغذ گلاسه و با تخفیف ۵۰ درصدی برای مناطق کم برخوردار درنظر گرفتهشده و محتوای کتابها در شبکه آموزش هم مورد استفاده قرار گرفته است. این مجموعه، محصولات متنوع کمک آموزشی دیگری را هم برای مدارس نقاط مختلف کشور تولید کرده که طی همکاری هایی با نهادهای خیریه و حمایتگر میتواندآنها را در اختیار مدارس مناطق کمبرخوردار قرار دهد.
جمعیت امام رضا یاور مردم نواحی کم برخوردار
جمعیت امام رضا از گروههای بین المللی است که از سال ۹۶ در حوزه امداد فعال است. از شاخص ترین فعالیتهای این گروه میتوان به کمکرسانی در سیل فیروزکوه، زلزله ترکیه و زلزله خوی اشاره کرد.
عباس بخشی، معاون روابطعمومی و توسعه مشارکت جمعیت امام رضا درباره علت حضور این گروه در نمایشگاه آبادیران میگوید: «مجموعه شتابدهنده همنو از زیرمجموعههای گروه ماست که برای رشد استارتآپهای اجتماعی طراحی شده است.
از طرفی فعالیتهای ما در آبرسانی به ۸۲ منطقه مختلف در کشور، بخشی از اقدامات موثر برای نواحی کم برخوردار بوده است. در حال حاضر تعدادی از همکاران ما در تلاشاند که دستگاه آبشیرینکن تهیه کنند و آن را به استان سیستان وبلوچستان برسانند.» او در توضیح نحوه تامین منابع مالی برای اجرای پروژهها میگوید: «ظرفیت خیریه ها و شرکتهای خصوصی داوطلب برای تامین این هزینه ها مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین ما در تلاشیم از ظرفیتهای دانش بنیان در حوزه بذر، برای کاشت نخل در برخی استانهای کشور اقدام کنیم تا افرادی که مایل هستند از راه فروش خرمای این نخلها کسب درآمد کنند با این روش حمایت شوند.»
با این کار ، شغل های بیشتری در روستاها و نواحی کم برخوردار ایجاد می شود که می تواند درآمدی برای افراد بومی منطقه در پی داشته باشد. به این ترتیب با همراهی خیرین و داوطلبان و شرکتهای دانشبنیان علاقهمند خدمات بسیار متنوعی به این مناطق ارائه خواهد شد.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد