دکترین روسیه درباره استفاده از سلاح‌های هسته‌ای

چند روز قبل بود که جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در مصاحبه با برنامه ۶۰دقیقه شبکه «سی‌بی‌اس نیوز» به همتای روس خود درباره هرگونه استفاده از سلاح اتمی یا شیمیایی در اوکراین هشدار داد و گفت: «این کار را نکن، زیرا چهره جنگ را تغییر خواهید داد. این چیزی است که از زمان جنگ جهانی دوم سابقه نداشته است.»
این اظهارات بایدن پس از آن مطرح شد که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، روز جمعه درباره برخی تلاش‌ها برای حملات تروریستی در روسیه از جمله حملات به تاسیسات اتمی این کشور هشدار داد و تصریح کرد: ما به این اقدام با خویشتنداری پاسخ می‌دهیم، اما صرفا تا مدتی این‌طور خواهد بود و اگر قرار باشد وضعیت به همین شکل پیش برود، پاسخ جدی‌تری داده خواهد شد. ظاهرا بایدن این اظهارات پوتین را چنین تفسیر کرده که روسیه ممکن است از سلا‌ح‌های هسته‌ای در جنگ اوکراین استفاده کند. اما دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین در پاسخ به اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا از او خواسته دکترین امنیت ملی روسیه را مطالعه کند تا به نتیجه دقیق‌تری در این زمینه برسد. سخنگوی رئیس جمهور روسیه در این زمینه توضیح داد: استفاده مسکو از سلاح اتمی، صرفا در چارچوب شرایط مندرج در دکترین امنیت ملی این کشور انجام خواهد شد و موارد استفاده روسیه از سلاح اتمی به‌صورت دقیق در دکترین ملی اتمی این کشور ذکر شده است.

دکترین نظامی روسیه و همچنین سندی با عنوان «مبانی سیاست دولتی در زمینه بازدارندگی هسته‌ای» به‌طور جامع همه موارد و شرایطی را که مسکو در آن‌ها می‌تواند از تسلیحات هسته‌ای استفاده کند، تشریح کرده است. بر اساس این اسناد، تجاوز به روسیه و متحدانش با استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی یا تجاوز با استفاده از سلاح‌های متعارف، به‌صورتی که موجودیت این کشور در خطر بیفتد از جمله مواردی است که می‌تواند منجر به استفاده روسیه از سلاح‌های هسته‌ای شود. روسیه بار‌ها در شش ماه گذشته که جنگ اوکراین آغاز شده از ایالات متحده و متحدانش در ناتو خواسته با پیش گرفتن رویکردی متفاوت، مانند روسیه در این زمینه مسئولیت‌پذیر باشند و اجازه افزایش خطر استفاده از تسلیحات هسته‌ای را ندهند.

سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه چندی قبل در اعتراض به کمک‌های تسلیحاتی آمریکا به اوکراین گفته بود: «ما بار‌ها به ایالات متحده در مورد عواقبی که ممکن است ادامه غرق‌کردن اوکراین درتسلیحات به‌دنبال داشته باشد، هشدار داده‌ایم. این کشور به‌طور عملی خود را در وضعیتی نزدیک چیزی قرار داده که می‌توان آن را یک طرف درگیری دانست.»

معاون وزیر خارجه روسیه همچنین افزود، مسکو و دیگر کشور‌ها نگرانی خود را از گسترش سلاح‌های هسته‌ای و همچنین ترس خود را از انتقال تسلیحات هسته‌ای آمریکا به خارج از اروپا (که دهه‌هاست اتفاق افتاده) ابراز کرده‌اند. هشدار‌های مسکو به واشنگتن درباره خطوط قرمز روسیه در اوکراین، محدود به این موارد نیست و در روز‌های گذشته شاهد خط و نشان‌های شدیدتری از سوی مسکو هستیم. چند روز قبل ماریا زاخاروا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه درباره ارسال موشک‌های دوربرد به اوکراین، هشداری تند به آمریکا داده و گفته بود: «اگر واشنگتن تصمیم بگیرد موشک‌های دوربرد به کی‌یف بفرستد از خط قرمز عبور کرده و به یک طرف مستقیم درگیری تبدیل خواهد شد.»

پیش از این آناتولی آنتونوف، سفیر روسیه در آمریکا هم به آمریکایی‌ها درباره تجهیز اوکراین به موشک‌های دوربرد به‌شدت هشدار داد و اعلام کرد، چنین کاری به معنای حضور مستقیم آمریکا در جنگ با روسیه خواهد بود. به دنبال این هشدار‌ها بود که در خبری به نقل از مقام‌های آمریکایی اعلام شد رهبران ارشد نیرو‌های مسلح این کشور به کاخ سفید توصیه کردند موشک‌های دوربرد به اوکراین ندهند.

روزنامه جام جم