بفرمایید! باز هم وعده خصوصی سازی

سال هاست که موضوع خصوصی سازی دو تیم استقلال و پرسپولیس، نقل محافل ورزشی است. مدیران و وزیران ورزشی با هر رفت و آمد، وعده شیرین خصوصی سازی می دهند که تا همین امروز هم عملی نشده است. این دو باشگاه پر طرفدار که تحت نظارت مستقیم وزارت ورزش اداره می شوند، با مشکلات و موانع متعددی از جمله بدهی های سنگین مالی مواجه هستند. در همین خصوص معاون سازمان خصوصی‌سازی با اعلام اینکه جمع بدهی پرسپولیس و استقلال ۳۸۰ میلیارد تومان است،گفت: "برای پذیرش این دو باشگاه در بورس نیاز است اساسنامه هر دو شرکت متناسب با استاندارد سازمان بورس شود." البته این تنها یکی از موانع بر سر راه خصوصی سازی این دو تیم است.اما چرا این اتفاق نمی افتد و چرا همه چیز فقط در حد یک شعار باقی می ماند؟چرا دولت ها می آیند و می روند و آنچه باقی می ماند صرفا یک وعده رویایی است؟

روند خصوصی سازی

۲۵ آذرماه سال ۱۳۹۷ بود که مسعود سلطانی فر، وزیر ورزش و جوانان، اعلام کرد که پیشنهاد این وزارتخانه مبنی بر واگذاری دو شرکت استقلال و پرسپولیس که به تایید رییس جمهور رسیده بود، بعد از طی کردن مراحل کارشناسی در کمیسیون اقتصادی در هیات دولت به تصویب رسید و با توجه به این مصوبه هیات وزیران، سازمان خصوصی‌سازی وابسته به وزارت امور اقتصادی و دارایی تمامی مراحل ارزیابی، قیمت‌گذاری، تعیین شرایط و نحوه واگذاری به متقاضیان را بر عهده خواهد داشت."

همچنین اواخر دی ماه بود که وزیر ورزش در ارتباط با خصوصی سازی این دو تیم افزود: "افزایش سرمایه دو باشگاه مدنظر قرار گرفته است و باید بدانیم که سرمایه یکی از این باشگاه‌ها، یک و دیگری ۱۰ میلیون تومان بود، اما هم اکنون سرمایه یک باشگاه به ۷۰۱ میلیارد و سرمایه دیگری به ۷۱۰ میلیارد تومان افزایش یافته است. همچنین تمامی گزارشات مالی و حسابرسی ها به صورت دقیق از سوی سازمان مستقل حسابرسی ایران مدنظر قرار گرفته است و منتظر تصمیم شورای پذیرش در این رابطه خواهیم بود."

با این وجود در روزهای پایانی سال ۹۷ سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرد این دو باشگاه توسط کارشناسان قیمت‌گذاری شده و قرار است در اولین فرصت در سال ٩٨ جلسه هیأت واگذاری برگزار و این قیمت در این جلسه تأیید یا رد شود. در این رابطه رئیس سابق سازمان خصوصی‌سازی نیز عنوان کرد که مقدمات واگذاری این دو باشگاه هنوز فراهم نشده است و مشغول آماده‌سازی این دو باشگاه برای واگذاری هستیم و در نهایت ۱۱ شهریورماه سال ۹۸ وزیر ورزش و جوانان با اشاره به برگزاری نشست تخصصی با کمیسیون اصل ۴۴ درباره واگذاری دو باشگاه استقلال و پرسپولیس، تاکید کرد که با توجه به فراهم نبودن شرایط و تفاهم با مجلس و نهادهای نظارتی، این واگذاری حداکثر تا پایان سال ۹۸ به تعویق افتاده است.

وعده پشت وعده!

ورود سهام سرخابی ها به بازار سرمایه اما تا پایان سال ۹۸ نیز محقق نشد و مسئولان امر از عرضه اولیه سهام دو باشگاه استقلال و پرسپولیس تا پایان نیمه نخست سال ۹۹ خبر دادند، اما نه تنها نیمه نخست بلکه در نیمه دوم سال گذشته نیز، وعده‌های داده شده محقق نشد. وعده واگذاری دو باشگاه به بخش خصوصی اما به همین‌جا ختم نشد و مجددا چند مرتبه از سوی مسوولان وزارت ورزش و جوانان اعلام شد که نهایتا تا قبل از پایان دولت دوازدهم، دو باشگاه استقلال و پرسپولیس خصوصی خواهند شد.

هم‌چنین ۲۹ اردیبهشت ماه سال جاری بود که فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی، درباره بررسی موضوع واگذاری پرسپولیس و استقلال به بخش خصوصی بیان کرد که:

"واگذاری این دو باشگاه ملازماتی دارد و باید برای ارائه در بازار بورس استانداردهای مورد نظر بورس را به دست بیاورد و یک فرایند طولانی برای تطبیق شرایط آن با نیازمندی‌های بازار سرمایه وجود دارد و اکنون این موضوع مراحل پایانی خود را طی می‌کند، از سوی دیگر باید درباره واگذاری باشگاه‌های بزرگ ورزشی مانند استقلال و پرسپولیس تمام جوانب سنجیده شود و این موضوع مراحل آخر خود را طی می‌کند."

پایان دولت دوازدهم، همان آش، همان کاسه

در حالی که پیش بینی می شد در دوره وزارت مسعود سلطانی فر سرانجام این امر محقق شود، باز هم این اتفاق رخ نداد تا این گمانی زنی به وجود آید که این هم صرفا یک وعده بوده است.

موانع خصوصی سازی

نخستین و اصلی ترین مشکل استقلال و پرسپولیس برای ورود به بورس نداشتن ساختار اقتصادی و حتی ورزشی مناسب است. هیچ هوادار فوتبالی در ایران نیست که نداند این دو باشگاه بزرگ پایتخت با مشکلات مالی عدیده ای روبرو هستند و بارها پنجره نقل و انتقالاتی آنها به خاطر بدهی به بازیکنان خارجی، از طرف فیفا بسته شده است و روزی نیست که خبر جدیدی در باره طلبکارهای داخلی و خارجی استقلال و پرسپولیس روی خروجی رسانه ها قرار نگیرد. علاوه بر این ساختار مالی سرخابی ها شفافیت لازم برای ورود به بورس را نداشته و حتی مدیران این دو باشگاه بارها اذعان کرده اند که در راستای دریافت مجوز های لازم از ای اف سی اقدام به سند سازی و دستکاری گزارش های مالی نموده اند. مشکل دیگر این دو باشگاه عدم شفافیت دارایی هاست.

تا قبل از واگذاری دو ورزشگاه امام رضا به استقلال و شهید کاظمی به پرسپولیس، دارایی های این دو باشگاه تنها چند میلیون بود. اما با واگذاری این دو ورزشگاه، به ناگاه چند میلیارد به دارایی های این دو افزوده شد و این خود مانعی شد تا امکان فروش سهام این دو باشگاه میسر نشود.

موانع از زبان کارشناس ارشد بورس

مهدی حسینو، کارشناس ارشد حسابداری و بورس معتقد است: "استقلال و پرسپولیس به معیار های لازم برای ورود به بورس حتی نزدیک هم نیستند، برای ورود به بورس لازم است که این دو باشگاه حداقل سه سال متوالی در وضعیت سوددهی قرار داشته باشند و آن موقع برای ورود به بورس آماده خواهند بود اما همه ما می دانیم که این دو باشگاه شرکت های زیان ده هستند و تنها به کمک دولت و وزارت ورزش امور خود را  انجام میدهند."

حسینو ضمن تبیین مقدمات ورود شرکت های دولتی به بورس، تاکید می کند که"شرکت دولتی لازم است که تمام گزارش های مالی به صورت شفاف عرضه شود و تمام بدهی و درآمدهای آن شرکت مشخص باشد و هیچ ابهامی در حسابرسی های انجام شده وجود نداشته باشد و اساسا یکی از مهمترین مسائل در این زمینه دارا بودن ساختار مالی قوی و مناسب است؛ یعنی باید همه چیز شفاف و قابل بررسی باشد و هیچ نقطه تاریکی خصوصا در قراردادهای بازیکنان و قراردادهای حامیان مالی وجود نداشته باشد."

با این اوصاف در صورت ورود این دو تیم به بورس و فروش سهام، هیچ کسی برای خرید سهام این شرکت های زیان ده اقدام نخواهد کرد مگر کسانی که با اطلاع از زیان ده بودن سهام و فقط به خاطر علاقه به این تیمها سهامشان را بخرند.

ضد و نقیض های مسؤولین در این باره

با گذشت چند روزی از پایان وزارت سلطانی فر و روی کار آمدن سجادی، وزیر جدید، مسئله خصوصی سازی بار دیگر مطرح شد. این بار اما یک مصاحبه، آب پاکی را روی دست همگان ریخت!

امیررضا خادم، معاون پیشین وزارت ورزش، درباره خصوصی سازی استقلال و پرسپولیس گفت: "استقلال و پرسپولیس به دلیل مشکلات سنگین مالی و حقوقی، اصلا امکان خصوصی سازی ندارند و خصوصی نمی شوند."

در جواب این مصاحبه، مهدی علی‌نژاد در مصاحبه ای تلفنی در یکی از برنامه های تلویزیون افزود: "کسانی که می گویند خصوصی سازی امکان ندارد از تلاش های یک سال و نیم اخیر اطلاعی ندارند."

با این حال صحبت های ضد و نقیض باز هم مطرح می شوند و باید منتظر ماند و دید که سرانجام داستان خصوصی سازی چگونه رقم خواهد خورد.

این خصوصی بازی از کجا آمد؟

رئیس جمهور، وزیر ورزش، وزیر اقتصاد، رئیس سازمان خصوصی سازی و بسیاری از روسا و مسئولان بیش از 16 سال است که با وعده دهان پرکن "خصوصی سازی فوری استقلال و پرسپولیس" رسانه ها و علاقمندان به این دو تیم را منتظر نگه داشتند اما محمدرضا یزدانی خرم با یک جمله آب پاکی را روی دست همه ریخت و ثابت کرد که با توجه به شرایط فعلی این اقدام نشدنی است.

یزدانی خرم در فروردین 99 در اظهارنظری عجیب و تامل برانگیز گفت: این واگذاری غیرقانونی است! بلانسبت به یکی گفتند با عمه نمی شود ازدواج کرد ، گفت ما کردیم شد! این اصرار بر واگذاری غیر قانونی وزارت ورزش هم عین همان مثال است! طبق ماده 141 قانون تجارت یا باید بافت مالی این دو تیم اصلاح شود یا اعلام ورشکستگی کنند.

با وجود چنین اظهارنظری اما کماکان مسئولان به دنبال این هستند که این دو باشگاه را به بخش خصوصی واگذار کنند کاری که سه دولت گذشته به دنبال انجام آن؛ حداقل در ظاهر بودند اما نشد.

تقریبا می توان گفت در آخرین سال دولت محمد خاتمی اولین نشانه های واگذاری این دوباشگاه به بخش خصوصی دیده شد وایده آن از دولت اصلاحات بیرون آمد اما این موضوع حتی در چهارسال اول ریاست محمود احمدی نژاد هم به زبان نیامد اما برای انتخابات سال 88 این یک شعار انتخاباتی مطلوب برای احمدی نژاد شد در نهایت اما نتیجه آن همه مصاحبه و ادعا تنها واگذای درفشی فر و مرغوب کار به دو باشگاه بود تا دارایی هایشان افزایش یافته و وارد بورس شوند که این موضوع خودش داستان هزارو یک شب شد و همه امیدوار به دولت روحانی ماندند که آن هم تمام شد و سرخابی ها هنوز دستشان در جیب دولت است.

اظهارنظرها

حرف های امیر واعظ آشتیانی درباره خصوصی سازی را هم بخوانید.

اظهارنظرهای مسعود سلطانی فر وزیر ورزش

آبان 96: سلطانی فر: استقلال و پرسپولیس در دولت دوازدهم حتما خصوصی می‌شوند

اسفند 96:  مسعود سلطانی فر وزیر ورزش گفت: سرخابی ها سال 97  واگذار می شوند.

تیر98: مسعود سلطانی فر گفت: "سرخابی ها تا پایان شهریور واگذار می شوند.

شهریور 98: مسعود سلطانی فر گفت: سرخابی ها در اولین فرصت واگذار می شوند. وزیر ورزش گفت: با مجلس تعامل و هماهنگی های خوبی داریم و قرار شد آنها ما را در این کار کمک کنند و من امیدوارم با تعامل و گفتگوهای خوبی که با مجلس داریم بتوانیم هر چه زودتر این دو باشگاه را به بخش خصوصی واگذار کنیم.

اسفند 98: مسعود سلطانی فر گفت: سرخابی ها نیمه اول سال آینده واگذار می شوند

 اردیبهشت 99: وزیر ورزش: سرخابی ها تابستان امسال واگذار خواهند شد.

آبان 99: مسعود سلطانی فر گفت:واگذاری سرخابی ها تا پایان پاییز انجام می شود.

مهر 99: مسعود سلطانی ‌فر وزیر ورزش و جوانان در جلسه خصوصی ‌سازی ۲ باشگاه استقلال و پرسپولیس گفت: کارهای بزرگی در یک سال گذشته انجام گرفت که بعد از سال‌ ها دو باشگاه استقلال و پرسپولیس بتوانند سند مالکیت ورزشگاه‌های مرغوبکار و درفشی ‌فر را دریافت کنند. حسابرسی سال‌های مختلف و تهیه گزارش‌های مالی ۲ باشگاه با تلاش شبانه ‌روزی انجام شد تا بتوانیم سرخابی‌ ها را به بازار بورس وارد کنیم.

دی 99: مسعود سلطانی فر گفت: تلاش می کنیم سرخابی ها پیش از پایان سال وارد بازار سرمایه شوند.

 بهمن 1399؛ مسعود سلطانی فر: "سهام سرخابی ها تا پایان کار دولت دوازدهم واگذار می شود. فکر می کنم که اگر موافقت ها و تاییدهای لازم گرفته شود، کار خصوصی سازی تا چند هفته آینده و شاید تا پایان سال انجام شود. کارهای پایانی هم در حال انجام شدن است و نهایی کردن واگذاری، در اختیار سازمان خصوصی سازی و شورای عالی بورس است.