در جراحی‌ها از سمت دیگر پشت بام نیفتیم!

جدا از پیشرفت‌های صورت گرفته در آندوسکوپی مغز، تمرکز این نوشتار بیشتر روی جراحی‌های ستون فقرات است. طیف وسیعی از بیماری‌های ستون فقرات هستند که درمان‌های جراحی شناخته شده دارند مثل شکستگی‌های ستون فقرات، تومورها، عفونت‌ها و انحراف ستون فقرات. اما گروه بیماری‌های دیسک و تنگی کانال، شایع‌ترین درگیری‌های ستون فقرات در انسان هستند و درمان‌های متنوع و متفاوتی دارند.
از سال‌های دور، جراحی دیسک کمر و گردن و تنگی کانال ستون فقرات برای برداشتن فشار روی ریشه‌های عصبی و برطرف شدن درد بیمار انجام شده و همان‌طور که در بسیاری موارد شفابخش بودند اما در مواردی، دردهای مقاوم بعد از عمل هم عارض می‌شد. روند «کم تهاجمی» شدن روش‌های جراحی، در این بیماری‌ها هم به معرفی درمان‌هایی مثل انواع تزریق‌ها، لیزر دیسک کمر و گردن، ازن تراپی، درمان با دیسکوژل و جراحی‌های آندوسکوپی انجامید. نتیجه استفاده صحیح از این روش‌ها، درمان جراحی کوتاه‌تر و کم دردتر و معمولا با عوارض کمتر است. اما تصورات اشتباهی در مورد این روش‌ها وجود دارد؛ مانند بی‌خطر بودن، موفقیت قطعی درمان، موثر بودن در همه بیماران و به‌طور خلاصه «معجزه‌گر بودن». این برداشت اشتباه به همراه امکان به‌کارگیری این روش‌ها، بدون حد و مرز مشخصی توسط تخصص‌های خارج از رشته‌های جراحی، به افراط در این درمان‌ها حتی با هزینه‌های گزاف انجامیده که گاهی حتی به عوارض جبران‌ناپذیر منتهی می‌شوند.
واقعیت این است که هیچ درمانی بی‌خطر نیست؛ این جراحی‌های کم تهاجمی هم گرچه مفید و موثرند اما هرگز بی‌خطر نبوده و در تمامی موارد هم موفقیت‌آمیز نیستند. کلید موفقیت این درمان‌ها، انتخاب صحیح آنها در بیمار مناسب برای جراحی‌های کم تهاجمی است. اگر بیماری که طبق موازین علمی، مورد مناسبی برای این روش‌ها باشد توسط فرد متبحر تحت درمان قرار گیرد، موفقیت آنها بسیار بیشتر خواهد بود. و از سوی دیگر بیمارانی هستند که نه تنها این درمان‌ها انتخاب خوبی برای آنها نیستند، بلکه انجام این جراحی‌های کم تهاجمی امکان دارد برایشان تهدیدآمیز هم باشد؛ چیزی که گاهی باور آن برای افراد سخت است.

دکتر علیرضا طبیب خویی

جراح مغز ‌و ‌اعصاب