ماجرای ذرت‌های وارداتی سمی

خوشبختانه با پیگیری صاحب‌نظران و اصحاب رسانه، اقدام استانداری خوزستان و دستور صریح رئیس‌جمهور مبنی بر امحای کامل محموله‌های ذرت، موضوع فیصله یافت. ذرت‌های آلوده به آفلاتوکسین نه تنها برای سلامت انسان مضر است، بلکه در صورت مصرف توسط دام‌ها نیز موجب آلودگی شیر آنها می‌شود. همچنین سم آفلاتوکسین در برابر حرارت پخت بسیار مقاوم بوده و از بین نمی‌رود. بنابراین گرچه معدوم شدن 120 هزار تن ذرت زیان اقتصادی هنگفتی در پی داشته است، اما طبیعتا سلامت آحاد جامعه بر همه‌چیز مقدم است.
آفلاتوکسین نوعی سم قارچی است که کپک آسپرژیلوس تولید می‌کند. این سم سرطان‌زا بوده و موجب آسیب به کبد انسان می‌شود. آفلاتوکسین اغلب در محصولات خشک همچون مغزها، غلات و دانه‌ها تولید می‌شود. احتمال آلودگی در مورد ذرت‌هایی مطرح است که کپک زده یا کهنه باشند یا به مدت نسبتا طولانی در شرایط مرطوب نگهداری شده‌اند. ظاهرا محموله‌های ذرت وارداتی، مدت مدیدی در بندر امام خمینی متوقف بوده‌اند؛ لذا رطوبت زیاد این منطقه ساحلی، موجب تسریع رشد کپک‌ها در ذرت شده و البته ترخیص نشدن به‌موقع محموله‌ها موجب تشدید تولید سم شده است.
ذرت‌های دانه‌ای باید در منزل درون کیسه یا ظرف در بسته نگه‌داشته شود تا رطوبت به آن نفوذ نکند. همچنین ذرت نباید در معرض نور قرار گیرد و حتما باید در جای خشک نگهداری شود. البته باید از خرید بیش از حد نیاز و نگهداری طولانی مدت ذرت دانه‌ای در آشپزخانه اجتناب شود. غیر از ذرت دانه‌ای، در مورد گیاه کامل ذرت موسوم به خوشه سبز ذرت یا بلال که گاهی به صورت تفننی به مصرف خانوار می‌رسد باید به موازین بهداشتی یادشده توجه داشت. حین خرید بلال تازه دقت شود برگ‌ها باید به طور کامل قسمت داخلی یا خوشه بلال را پوشانده باشند. روی بلال نباید هیچ نشانی از پوسیدگی برگ‌ها یا کپک‌زدگی دیده شود و همچنین نباید بوی کهنگی استشمام شود. بلال تازه مستعد کپک‌زدگی است لذا نباید بیش از چند روز در منزل نگهداری شود. طبیعتا رعایت این نکات باید در مناطق مرطوب کشور به‌ویژه استان‌های ساحلی به نحو موثرتری صورت پذیرد.

دکتر بهادر حاجی‌محمدی

بازرس انجمن علمی بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران