سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
چرا امنیت در تنگه هرمز تا این حد اهمیت دارد؟ نقش این آبراهه باریک در اقتصاد دنیا چیست؟
نبض نفت جهان اینجا می‌زند
تحرکات آمریکا و انگلستان در یک ماه اخیر علیه کشتی‌های تجاری ایران، موجب تقویت بروز جنگ نفتکش‌ها شده است. نتیجه اقدامات آمریکا و انگلستان، ایجاد تنش در منطقه خلیج فارس و به خصوص تنگه هرمز بوده است. نقطه آغاز تنش را باید در توقیف نفتکش متعلق به ایران از سوی انگلیس دانست. 2 هفته قبل، نیروی دریایی انگلیس نفتکش ایرانی «گریس ۱» با حدود 2 میلیون بشکه نفت را در تنگه جبل‌الطارق توقیف کرد؛ اقدامی که از سوی ایران «راهزنی دریایی» تلقی شده است. انگلیس معتقد است این نفتکش در حال انتقال نفت ایران به سوریه بوده که تحت تحریم‌های نفتی اتحادیه اروپا قرار دارد. درخواست‌های ایران برای آزادی نفتکش گریس ۱ نه تنها تاکنون بدون پاسخ مانده، بلکه توقیف آن با حکم دادگاه جبل‌الطارق برای یک ماه دیگر نیز تمدید شده است. غربی‌ها در حالی این اقدامات را انجام داده‌اند که از تسلط ایران بر تنگه حیاتی هرمز آگاهی دارند. آنچه طی روزهای اخیر رخ داده بار دیگر توجه کشورها به تنگه هرمز و اهمیت این شاهراه حیاتی برای امنیت انرژی در جهان جلب کرده است.
عربستان؛ وابسته‌ترین کشور به تنگه هرمز
میان صادرکنندگان نفت منطقه، عربستان بیشترین سهم را در استفاده از تنگه هرمز برای انتقال نفت دارد. از لحاظ مقصد هم 76 درصد نفت عبوری از تنگه هرمز در سال 2018 به مقصد کشورهای آسیایی از جمله چین، هند، ژاپن، کره جنوبی و سنگاپور بوده است.
سال 2018 بالغ بر 4/1 میلیون بشکه در روز نفت وارداتی آمریکا از مسیر تنگه هرمز حمل شده که معادل 18 درصد کل نفت وارداتی آمریکا و 7 درصد کل نفت مصرفی این کشور بوده است.
بر اساس گزارش مرکز اطلاعات انرژی آمریکا، حجم نفت عبوری از تنگه هرمز در سال 2018 به حدود 21 میلیون بشکه در روز رسید که معادل 21 درصد کل نفت مصرفی در جهان بود. همچنین یک‌چهارم کل گاز مایع فشرده (ال. ان.جی) جهان از طریق تنگه هرمز منتقل می‌شود.
|
سال |
2014 |
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
|
مجموع انتقال نفت از تنگه هرمز (میلیون بشکه در روز) |
2/17 |
4/18 |
6/20 |
3/20 |
7/20 |
|
مجموع ترانزیت نفت از مسیرهای دریایی در جهان (میلیون بشکه در روز) |
4/56 |
9/58 |
2/61 |
5/62 |
63 |
|
مجموع نفت و میعانات مصرفی در جهان (میلیون بشکه در روز) |
9/93 |
9/95 |
9/96 |
5/98 |
9/99 |
جایگزین‌های ضعیف تنگه هرمز
عربستان و امارات در سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند با احداث خطوط لوله، راهی برای کاهش وابستگی به تنگه هرمز برای نقل و انتقال محموله‌های نفتی پیدا کنند.
در پایان سال 2018 کل حجم نفتی که توسط خطوط لوله در عربستان و امارات برای دور زدن تنگه هرمز ترانزیت شد، حدود 7/2میلیون بشکه در روز (معادل 13 درصد نفت عبوری از تنگه هرمز) بود.
اهمیت تنگه هرمز در آن است که حدود 20 درصد نفت مصرفی جهان از میان این آبراهه باریک عبور می‌کند.
همچنین یک‌سوم نفتی که در جهان توسط نفتکش‌ها جابه‌جا می‌شود از تنگه هرمز عبور می‌کند.
چینی‌ها و هندی‌ها بیشترین نفت خود را از خلیج فارس تأمین می‌کنند و امنیت این تنگه به‌خصوص برای اقتصاد آنها اهمیت بسیار دارد.
طی دو دهه گذشته، این دو کشور شاهد رشد طبقه متوسط و درنتیجه کسب‌وکارهای مرتبط با این طبقه بوده‌اند و همین موضوع به رشد اقتصادی بی‌سابقه آنها منجر شده است. رشد اقتصادی در این کشورها کاملاً وابسته به واردات نفت است.
در این مدت، واردات نفت چین به‌تنهایی سه برابر شده است. غیر از آنها ژاپن، کره جنوبی و اروپایی‌ها هم به نفت منطقه خلیج فارس وابسته هستند و اخلال در تردد نفتکش‌ها در تنگه هرمز می‌تواند ضربه به اقتصاد آنها باشد.
آمریکا همیشه بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت در جهان بوده است.
با این تفاوت که اکنون این کشور خود بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان است و دیگر همچون گذشته به نفت منطقه خلیج فارس وابسته نیست.
آمار منتشرشده از سوی مرکز اطلاعات انرژی آمریکا، مجموع مصرف نفت در جهان در حال حاضر حدود صد میلیون بشکه در روز است.
بر‌اساس آمار ارائه‌شده در وبسایت marinetraffic.com که اطلاعات تردد کشتی‌ها و نفتکش‌ها را در سراسر جهان رصد و منتشر می‌کند، در فاصله یک ماه-از 25 اردیبهشت تا 25 خرداد-هزار نفتکش از تنگه هرمز عبور کرده‌اند؛ به عبارت دیگر روزانه به‌طور متوسط 33 نفتکش از عرض تنگه‌هرمز تردد می‌کنند.
در جهان هشت گذرگاه راهبردی برای تجارت نفت وجود دارد که تنگه هرمز مهم‌ترین آنهاست.
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
آمریکایی‌ها از هیچ فرصتی برای ضربه زدن به ایران چشم پوشی نکرده‌اند
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
نقش نخبگان در شکل دهی تفکر امت اسلامی
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
