وقتی شاعر شعر دیگر، تئاتری‌ها را بی‌نیاز کرد

او در این باره نوشته: با آن‌که کتاب درباره تئاتر کم داشتیم و دانستن تاریخ تئاتر ایران و جهان یک ضرورت بود اما تا نیمه دهه 60 چنین نیازی برآورده نشده بود تا این‌که زنده‌یاد هوشنگ آزادی‌ور در همان سال‌ها آستین همت بالا زد و کتاب سه‌جلدی «تاریخ تئاتر جهان» را ترجمه کرد که هم نیاز دانستن این تاریخ را در سطح تئاتر غرب برآورده و هم نمونه‌ای را عرضه کند که مولفان و پژهشگران داخلی نیز دیگر ترس و هراس را به کنار بگذارند و بهتر از گذشته درباره تاریخ تئاتر ایران بنویسند.
«تاریخ تئاتر جهان» نوشته اسکار براکت یکی از مهم‌ترین کتاب‌هایی است که در سال‌های اخیر منتشر شده است. این کتاب که در اصل برای دانشجویان نمایش نوشته شده، این خصوصیت را نیز دارد که برای عموم نیز قابل فهم باشد، چرا که از کتاب درسی بودن تنها نظم کلاسیک آن را دارد و متن روایی و داستان‌وار کتاب، آن را برای همگان جذاب می‌سازد.
آزادی‌ور برای ترجمه این کتاب، دو سال وقت گذاشت. از طرف جایی هم ترجمه آن به او پیشنهاد نشده بود، علاقه خودش بود. بعد از ترجمه، یک سال هم صرف پیدا کردن عکس‌های آن شد. تاریخ چاپ اول این کتاب به سال 66 برمی‌گردد. اما در آن سال فقط جلد اول و دوم کتاب با ترجمه دقیق هوشنگ آزادی‌ور از سوی نشر نقره منتشر شد.
آزادی‌ور همچنین تاریخ تئاتر براکت را از سال 75 برای چند بار در نشر مروارید تجدید چاپ کرده است. کمی بعد جلد سوم نیز به مجموعه افزوده شد. اما مولف به دلیل به روز بودن جلد سوم، آن را در سال 1999 مورد ویرایش مجدد قرار داد و بالطبع باید این ویرایش مجدد در ترجمه نیز مورد توجه قرار می‌گرفت.
جلد اول آن تاکنون به چاپ نهم در 5 مرداد 97، جلد دوم به چاپ هفتم در 4 بهمن 97 و جلد سوم به چاپ ششم در همین سال رسیده است.
آشفته، هوشنگ آزادی‌ور را این‌گونه به ما معرفی کرده است: هوشنگ آزادی‌ور فارغ‌التحصیل مدرسه عالی سینما و بازنشسته صداوسیما بود. از او کتاب‌ها و ترجمه‌های معتبری در زمینه تاریخ تئاتر جهان به چاپ رسیده است. از سال 1361 در جوار مستندسازی به ترجمه متون تئاتری و سینمایی پرداخت و چندین جلد کتاب ترجمه و کتابی درباره هنر سنتی ایران تالیف کرد. او همواره در کنار ساختن فیلم و ترجمه کتاب، مقالاتی را در زمینه سینما و تئاتر در مجلات هنری منتشر کرده است.
آزادی‌ور، هنرمندی جامع‌الاطراف در حوزه‌های گوناگون؛ از شعر و ادبیات گرفته تا سینما و تئاتر بود که در اغلب جریان‌های مهم ادبی و هنری معاصرش، حضوری موثر و فعال داشته است.
او از شاعران «شعر دیگر» و از ویراستاران مؤسسه انتشارات فرانکلین بود. نخستین مجموعه شعر او در سال ۱۳۵۰ با نام «پنج آواز برای ذوالجناح» منتشر شد. بیشتر شهرت آزادی‌ور در شعر به‌دلیل همراهی او با جریان «شعر دیگر» بود.
سی و ششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در حالی به پایان رسید که از هوشنگ آزادی‌ور و دو استاد دیگر تئاتر تقدیر شد.
او را همچنین به دلیل فعالیت‌های سینمایی‌اش می‌شناسند.
هوشنگ آزادی‌ور، سینماگر، مستندساز، مترجم، نظریه‌پرداز تئاتر و شاعر، روز نهم اردیبهشت 97 به دلیل بیماری ریوی و قلبی از میان ما رفت، اما حضورش همچنان محسوس است؛ کافی است کتاب‌هایش را مرور کنیم یا از سر دلتنگی شعرهایش را بخوانیم یا یکی از فیلم‌هایش را ببینیم یا این‌که صدایش را در خوانش مقالات شمس تبریزی بشنویم. گزارش مفصل و خواندنی آشفته درباره این کتاب، این‌گونه ادامه می‌یابد: هوشنگ آزادی‌ور بگویی نگویی بر گردن همه دانشجویان تئاتر پس از انقلاب دین دارد چون همه آنان غیرمستقیم با خواندن تاریخ تئاتر اسکار براکت که ترجمه‌اش با دست‌های توانای او صورت گرفته است، از این آموزگاری غیرمستقیم بهره‌مند شده‌اند.
مردی که در سال 74، هنگامی که پا به دانشکده سینما تئاتر نهادم، به دلیل داشتن واحد تاریخ تئاتر جهان به ناچار باید کتاب ترجمه سه جلدی‌اش را می‌خواندیم چون مدرس تاریخ تئاتر حوصله درس دادن نداشت و جلد اول کتاب براکت را بخش‌بندی کرده بود که دانشجویان خودشان بخوانند و هر کدام بخشی را سر کلاس، کنفرانس بدهند. این سرآغاز آشنایی با مردی شد که رفته رفته متوجه شدیم صدای خوبی دارد و برای مستندهایش نریشن گفته و در دانشکده هم درس بیان به دانشجویان بازیگری می‌دهد و از سر کنجکاوی به سمت پلاتوها می‌رفتیم که با سرک کشیدن از نزدیک چهره این مرد خوش صدا را ببینیم.
ترجمه چنین کتابی به خیلی‌ها هم جسارت و بی‌پروایی داده و هم علم و آگاهی داده که هم در زمینه ترجمه تاریخ‌های تئاتر جهان و هم پژوهش و تالیف متون تاریخ تئاتر ایران تلاش‌های بسیاری کنند و امروز ما دیگر نه تنها کمبود منبع نداریم که با فراهم شدن این ترجمه‌ها و پژوهش‌ها حالا مسیر بهتری را برای انجام پژوهش‌های در خور تامل یافته‌ایم.