دست‌های سیاه یکشنبه خونین سریلانکا

به گزارش رویتز، دیروز سریلانکا شاهد دست‌کم هشت انفجار تروریستی در کلمبو پایتخت تجاری این کشور و چند شهر دیگر بود. سه مورد از این انفجارها سه کلیسا و سه مورد دیگر سه هتل را هدف قرار داده بود. منابع خبری می‌گویند دو انفجار دیگر یکی در هتلی در نزدیکی یک باغ وحش و دیگری در حوالی شهری دیگر اتفاق افتاده است. به گفته منابع سریلانکایی این انفجارها کاملا حساب شده و دقیق بوده و طبق یک برنامه‌ریزی مشخص به‌وقوع پیوسته است. تا لحظه تنظیم این گزارش هنوز گروه یا سازمانی مسؤولیت این انفجارها را برعهده نگرفته است. گفته می‌شود حداقل دو مورد از انفجارهای یاد شده به صورت عملیات انتحاری بوده است.
انفجارهای سریالی
انفجار در کلیساهای «سنت آنتونی» در «کوچچیکاده» پایتخت تجاری سریلانکا (کلمبو) و کلیسای «کاتوواپیتیا» در «کاتانا» و کلیسای «سن سباستین» در کلمبو در روز یکشنبه و هنگام برگزاری مراسم عید پاک مسیحیان اتفاق افتاد. به گفته پلیس سریلانکا، سه انفجار نیز در هتل
«شانگری ـ لا»، «کینگبری» و «سینامون گراند» در پایتخت تجاری این کشور رخ داده است. آخرین آمارهای دیروز حکایت از 207 کشته و بیش از 550 زخمی داشت. طبق اظهارات مقامات پلیس و بیمارستانی سریلانکا 35 نفر از این افراد کشته شده خارجی (از اتباع کشورهای اروپایی) بودند.بلافاصله بعد از وقوع این انفجارها، رانیل ویکرمسینگه، نخست‌وزیر سریلانکا خواستار تشکیل نشست اضطراری شورای امنیت ملی این کشور شد. وی با محکوم کردن این انفجارها، این حملات را اقدامی بزدلانه علیه مردم خواند و نسبت به انتشار اطلاعات غیرقطعی هشدار داد. وی تاکید کرد که دولت گام‌های سریعی برای مقابله با وضعیت موجود برمی‌دارد. پلیس سریلانکا نیز اعلام کرد قبلا درباره احتمال وقوع حملات تروریستی انتحاری هشدار داده است. در همین حال دولت سریلانکا به دنبال وقوع این انفجارها در کلمبو و دیگر شهرهای این کشور، مقررات منع آمد و شد شبانه (از ساعت 6 بعدازظهر تا 6 فردا صبح) اعلام کرد و تعدادی از شبکه‌های اجتماعی نیز در اینترنت مسدود شدند.تصاویر منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی، زمان وقوع انفجارها و هراسان شدن مردم را به تصویر کشیده است. در جایی دیگر نشان داده می‌شود که سقف کلیسای سن‌سباستین در شهر نگومبو ویران شده و خون و خرده‌شیشه در همه جا دیده می‌شود. در پی وقوع این انفجارها روز گذشته اعلام شد همه مدارس دولتی سریلانکا در دو روز آینده تعطیل شده‌اند.
واکنش‌ها
محمدجواد ظریف در توییتر و سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در اظهاراتی عملیات تروریستی دیروز در پایتخت سریلانکا را به شدت محکوم و با خانواده قربانیان این جنایات و دولت و ملت سریلانکا عمیقا ابراز همدردی کردند. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به مایتریپالا سیریسنا، رئیس‌جمهور سریلانکا تسلیت گفت و نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند در پیامی توییتری این حملات را محکوم کرد. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، ترزا می، نخست‌وزیر انگلیس، عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان، وزارت خارجه امارات متحده عربی، دونالد تاسک، رئیس شورای اروپایی، وزرای خارجه انگلستان، آلمان، استرالیا و ایتالیا و مقامات بسیاری دیگر از کشورهای جهان انفجارهای دیروز سریلانکا را محکوم کرده و آن را اقدامی وحشیانه و ضد بشری توصیف کردند.
عوامل حملات
خبرگزاری فرانسه گزارش داد، رئیس پلیس سریلانکا 11 آوریل(10 روز قبل) در پیامی محرمانه درباره احتمال حملات «قریب‌الوقوع» به کلیساها هشدار داده بود. در بخشی از این پیام ادعا شده که یک سازمان اطلاعاتی خارجی به سریلانکا درباره تدارک گروه موسوم به «جماعت توحید سریلانکا» برای حملات هشدار داده است. خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز درباره انفجارهای مرگبار سریلانکا نوشت: این انفجارها در کلمبو (پایتخت تجاری)، نگمبو که اکثریت آن مسیحی هستند و شهر شرقی باتیکالوآ صورت گرفت و انفجارها تقریبا همزمان بوده‌اند. جماعت ملی توحید یا «ان.تی.جی» یک سازمان اسلامگرای افراطی در سریلانکا است که سال گذشته متهم به خراب کردن مجسمه‌های بودایی‌ها شد. این احتمال وجود دارد که انفجارهای روز گذشته نیز دستاورد این گروه افراطی باشد. به گزارش بی.بی.سی، سال ۲۰۰۹ میلادی جنگ داخلی در سریلانکا که سال‌ها بین دولت مرکزی و گروه موسوم به «ببرهای تامیل» جریان داشت به پایان رسید. این جنگ داخلی که به مدت ۲۶ سال به طول انجامید، در نهایت با شکست ببرهای تامیل به پایان رسید. در جریان این جنگ بین ۷۰ تا ۸۰ هزار نفر کشته شدند. از آن پس اگر خشونتی در این کشور گزارش می‌شد ماهیتی مذهبی داشت. در بسیاری از این خشونت‌ها به‌طور معمول گروه‌های تندروی بودایی به مساجد یا املاک متعلق به مسلمانان حمله می‌کردند. زیرا اکثریت جمعیت سریلانکا را بوداییان تشکیل می‌دهند. جمعیت هندوی سریلانکا نزدیک به ۱۳ درصد و مسلمانان نیز حدود ۱۰درصد از جمعیت این کشور هستند که تعداد شیعیان 5 تا 17 هزار نفر تخمین زده می‌شود. براساس سرشماری سال ۲۰۱۲، حدود 5/1 میلیون مسیحی نیز در سریلانکا زندگی می‌کنند که اکثریت آنها پیروان کلیسای کاتولیک رم هستند.

نقش آمریکا

سال گذشته، سرگئی شویگو وزیر دفاع روسیه اعلام کرد تروریست‌های داعش پس از شکست در سوریه و عراق راهی آسیای مرکزی و جنوب شرق آسیا شده‌اند. همان زمان خبرهایی وجود داشت که نشان می‌داد آمریکایی‌ها بعد از شکست کامل نیروهای داعش سران این گروه را با هواپیماهای خود به جایی ناشناس منتقل کرده‌اند. منابع خبری در افغانستان بعدها گفتند بخشی از سران داعش به وسیله آمریکا به مناطق شمال افغانستان و آسیای مرکزی انتقال داده شده‌اند. پیشتر گفته شده بود یکی از شهروندان سریلانکا به نام «ابو شریح السیلانی» در سال ۲۰۱۴ میلادی به گروه تروریستی داعش در سوریه پیوسته و در صدر مقامات بلند پایه این گروه تروریستی قرار دارد. هرچند او در سال بعد در سوریه به هلاکت رسید اما طرفداران این گروه تروریستی همچنان در شرق آسیا فعال هستند. یک نمونه از این فعالیت‌ها انفجار روز شنبه افغانستان بود که داعش مسؤولیت آن را برعهده گرفت. هرچند گروه توحید سریلانکا جدا از گروه داعش بوده، اما به لحاظ اید‌ئولوژیک با آنها تفکرات مشترکی داشته و هردو از اسلام وهابی عربستان سعودی سرچشمه می‌گیرند. بنابراین بی‌ربط نخواهد بود که در انفجارهای روز گذشته سریلانکا نیز دست‌های پنهان آمریکا و عربستان سعودی دیده شود.

علی باقری
بین‌الملل