فرش قرمز اعراب برای اسد

روز چهارشنبه، روزنامه الجمهوریه گزارش داد علی المملوک، رئیس دفتر امنیت ملی سوریه چند روز قبل سفری به ریاض داشته است. به نوشته این منبع، رئیس دفتر امنیت ملی سوریه در این سفر با مقامات این کشور دیدار و گفت‌وگو کرده است. این سفر در چارچوب مقدمه‌چینی‌ها برای مرحله جدیدی از روابط میان دو طرف انجام شده و از سوی تحلیلگران به عنوان نرمش ریاض در برابر دمشق توصیف شد. برخی منابع نیز گفتند عربستان ممکن است بخواهد با نزدیک شدن به دمشق، توازن‌های موجود را برهم زده و رئیس‌جمهور سوریه را از ایران دور کند. این سفر کمی بعد از اقدام امارات در بازگشایی سفارت خود در سوریه انجام شده است. پس از آن نیز دولت بحرین اعلام کرد سفارتخانه اش را در دمشق بازگشایی کرده و هواپیماهای بحرینی نیز پروازهای خود را به سوی دمشق از سر گرفتند. پیش از آن نیز دولت‌های دیگر عرب نسبت به دعوت سوریه به اجلاس آینده اتحادیه عرب ابراز تمایل کرده بودند. کمتر از یک ماه پیش نیز عمر البشیر رئیس‌جمهور سودان به دمشق سفر کرد و گمانه‌زنی‌های زیادی در این‌باره مطرح شد که او برای دعوت بشار اسد به اتحادیه عرب به این کشور رفته است .
به گفته تحلیلگران، موفقیت‌های پی در پی حکومت و ارتش سوریه در مبارزه با گروه‌های تروریستی و آزادسازی بیشتر مناطق این کشور از دست تروریست‌های مورد حمایت رژیم صهیونیستی و کشورهای غربی ـ عربی، موجب شده است کشورهای عرب در روابط گذشته خود با سوریه تجدید نظر کنند. با آغاز بحران تحمیلی به سوریه در اسفند 89، تقریبا تمامی کشورهای غربی - عربی نه تنها سفارتخانه‌های خود را در دمشق بستند بلکه کشورهایی همچون آمریکا، انگلیس، فرانسه، عربستان، قطر، ترکیه و امارات تمام قد در کنار گروه‌های تروریستی در سوریه قرار گرفتند، با این امید که بتوانند با سرعت حکومت ضد صهیونیستی سوریه را از هم بپاشند و دولت مورد نظر خود را در این کشور روی کار بیاورند.
گذشت زمان معادلات را بر هم زد و اکنون کشورهای عربی یکی پس از دیگری در حال بازگشت به دمشق هستند و انتظار می‌رود در سال میلادی جدید این روند نه‌تنها از سوی کشورهای عربی بلکه از سوی کشورهای غربی نیز سرعت مضاعفی به خود بگیرد. روزنامه دیلی‌تلگراف دوشنبه گذشته طی مطلبی با اشاره به این‌که عربستان نیز احتمالا سفارتش را در دمشق بازگشایی خواهد کرد، نوشت: دنیا به استقبال بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه آمده است. این روزنامه انگلیسی افزود، تمام مسیرها به دمشق ختم می‌شود.
آیا توطئه ای در راه است؟
در میان ابراز خوشبینی‌ها نسبت به آینده روابط سوریه و کشورهای عرب، برخی خبرهای دیگر هم هست که نگران‌کننده بوده و بوی توطئه‌ای جدید می‌دهد. به گزارش ایسنا، میدل ایست آی در گزارشی فاش کرد، رئیس موساد ماه گذشته در دیدار با مقام‌های سعودی، اماراتی و مصری درباره راه‌های مقابله با نفوذ منطقه‌ای ترکیه و ایران رایزنی کرده است. به گفته این منبع، آنها روی طرحی رایزنی کردند که از بازگشت بشار اسد به اتحادیه عرب استقبال می‌شود تا نفوذ منطقه‌ای ترکیه و ایران به حاشیه رانده شود. یک مقام مطلع از این جلسه گفته است: آنها انتظار ندارند بشار با ایران قطع رابطه کند، اما می‌خواهند بشار اسد ایرانی‌ها را به خدمت بگیرد، نه این‌که در خدمت منافع ایران باشد. ظاهرا این نشست قبل از سفر عمر البشیر به دمشق بوده است. پس از آن علی الشامسی، معاون سازمان اطلاعات امارات برای یک هفته راهی دمشق شد. سه روز پیش از آن نیز علی مملوک، مشاور امنیتی ویژه اسد راهی قاهره شده بود. چند روز پیش نیز در خبری آمده بود برخی سران کشورهای عرب از جمله عربستان امارات و مصر گفته‌اند به شرطی حاضرند سوریه به اتحادیه عرب برگردد که در روابطش با ایران تجدید نظر کند!
سابقه سفید اسد
اما به نظر می‌رسد اینها همه تلاش‌ها و تصوراتی واهی باشد، زیرا امروز این کشورهای عرب هستند که به برقراری ارتباط با سوریه تمایل دارند و بنابراین در مقامی نیستند که بتوانند برای سوریه شرط و شروط بگذارند. از سوی دیگر دولت سوریه تاکنون بارها نسبت به چنین توطئه‌هایی پاسخ داده و گفته است که هرگز حاضر به قطع ارتباط خود با ایران نیست. مقامات سوریه تاکنون بارها از ایران به دلیل کمک‌های اقتصادی و مستشاری و نظامی‌اش در شکست دادن گروه‌های تکفیری ـ‌تروریستی در سوریه تشکر و قدردانی کرده‌اند. تحلیلگران بی‌طرف می‌گویند نزدیک شدن سوریه به برخی کشورهای عرب صرفا به‌دلیل دریافت کمک‌های مالی از این کشور‌ها به منظور بازسازی سوریه است. دولت سوریه در کانون محور مقاومت منطقه غرب آسیا قرار گرفته و هرگونه جدایی یا انفکاک بین سوریه و ایران یا سوریه و حزب‌ا... به معنای ضربه‌ای سنگین بر این محور مقاومت خواهد بود. بنابراین به نظر می‌رسد هدف از این‌گونه اطلاع‌رسانی‌ها و تحلیل‌ها بیشتر تضعیف روحیه طرفداران محور مقاومت و
تشفی خاطر شکست خوردگان باشد تا این‌که بخواهد در واقعیت‌های عینی مفهومی داشته باشد. روشن است که حضور دوباره سوریه در اتحادیه عرب ممکن است توام با شرط و شروطی متقابل باشد، اما این شرط و شروط‌ها در حدی نخواهد بود که به روابط استراتژیک سوریه با ایران یا حزب‌ا... آسیبی وارد کند.

ارتباط اسد و الحریری

نشست اقتصادی بیروت به هرحال در کشور لبنان برگزار می‌شود و سفر بشار اسد به این کشور منوط به بهبود روابط با سعد حریری نخست‌وزیر لبنان است. سعد حریری به تبعیت از عربستان یکی از مخالفان سرسخت بشار اسد بود. حال اما خبرهایی هست که می‌گوید روابط این دو نیز در حال بهبودی است. به گزارش فارس، روزنامه لبنانی الجمهوریه در این‌باره می‌نویسد: سناریوی در پیش گرفتن سیاست درهای باز میان سعد الحریری، نخست‌وزیر دولت پیشبرد امور و سوریه در نظر برخی شبیه به سناریوهای علمی -تخیلی است اما افراد مطلع به تحولات منطقه‌ای معتقدند این موضوع به واقعیت تبدیل خواهد شد و چه بسا اکنون وارد مرحله شمارش معکوس شده است و ساعت صفر آن دیگر بعید نیست. منابع لبنانی درهمین رابطه می‌گویند قرار است میشل عون، رئیس‌جمهور لبنان به سوریه سفر کند. در صورتی که عون به دمشق سفر کند دیگر سعد الحریری توجیهی برای تحریم اسد در نشست بیروت نخواهد داشت.

رحیم محمدی
بین‌الملل