نوشداروی لاهه!

عبدالقوی احمدیوسف، قاضی دیوان بین‌المللی دادگستری اعلام کرد این دیوان به اتفاق آرا حکم داد که واشنگتن باید هر گونه مانع ناشی از تدابیر اتخاذ شده در روز هشتم ماه می را که موجب بروز اخلال در صادرات آزاد دارو و خدمات پزشکی، غذا و محصولات و اقلام کشاورزی و نیز قطعات هواپیما به ایران می‌شود برچیند.

در حکم این دیوان آمده است: تحریم کالاهای مورد نیاز در امور بشردوستانه... ممکن است پیامدهای جدی و زیان بار بر سلامت و بهداشت و زندگی افراد در کشور ایران داشته باشد. افزون بر آن تحریم‌هایی که آمریکا بر انتقال قطعات یدکی هواپیما به ایران اعمال کرده است، امنیت هوانوردی غیرنظامی را در ایران و جان مسافران هوایی را در این کشور به خطر می‌اندازد.

واکنش ظریف به رای لاهه

به‌دنبال صدور این حکم، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در حساب توییتری خود نوشت: دیوان بین‌المللی دادگستری دستور داد آمریکا باید به تعهداتی که با تحریم مجدد مردم ایران پس از خروج از برجام، نقض کرده متعهد بماند. یک شکست دیگر برای حکومت معتاد به تحریم آمریکا و پیروزی برای حاکمیت قانون. ضروری است جامعه بین‌المللی با یکجانبه‌گرایی مخرب آمریکا به صورت دسته‌جمعی مقابله کند.

همچنین در بخش‌هایی از بیانیه وزارت امور خارجه کشورمان در واکنش به صدور قرار موقت از سوی دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه آمده است: جمهوری اسلامی ایران تصمیم دیوان را که با اتفاق آرا اتخاذ شده است، نشانه بارز دیگری در تایید حقانیت جمهوری اسلامی ایران و غیرمشروع و ظالمانه بودن تحریم‌های آمریکا علیه مردم و شهروندان کشورمان می‌داند. این بیانیه می‌افزاید: در نتیجه و در پرتو تایید مجدد دیوان بین‌المللی دادگستری بر حقانیت جمهوری اسلامی ایران و صحه گذاشتن بر رویکرد غیرمشروع و غیرقانونی دولت آمریکا، امروز افکار عمومی جهانی و تمامی کشورهای مستقل با اطمینان خاطر بیشتری مصمم است اراده خود مبنی بر احترام به توافقات بین‌المللی، احترام به حقوق بین‌الملل و احترام به مسؤولیت دولت‌ها را در قالب حفظ و اجرای برجام بیش از پیش به نمایش بگذارد.

همچنین وزارت خارجه در این ارتباط فکت‌شیتی منتشر کرد .

لعیا جنیدی معاون حقوقی رئیس جمهور نیز در ارتباط با دستور موقت صادر شده از سوی دیوان لاهه گفت: بر اساس استدلال‌هایی که داشتیم، پیش‌بینی‌مان این بود که قرار موقتی که از سوی لاهه صادر می‌شود، منطقا به نفع ما باشد.

وی افزود: اعضای سازمان ملل باید از احکام صادر شده از سوی دادگاه دیوان بین‌المللی تبعیت کنند.

آمریکا زیربار رای دادگاه نرفت!

البته همان‌طور که کارشناسان از احتمال عدم تبعیت آمریکا از این حکم گفته بودند، این کشور قرار موقت دیوان را محکوم کرد.

پت پوکسترا سفیر آمریکا در هلند با انتشار پیامی در صفحه توییتر خود نوشت: من حکم 29صفحه‌ای دیوان بین‌المللی دادگستری منتشر شده در 3 اکتبر را دیدم. این یک پرونده فاقد اعتبار در دادگاهی است که هیچ گونه صلاحیت قانونی ندارد.همچنین مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا در واکنش به حکم دادگاه لاهه گفت که کشورش به توافق مودت با ایران (1955) با تصمیمی دیرهنگام پایان می‌دهد.

وی تصمیم دادگاه بین‌المللی‌لاهه در صدور حکم برای پرونده شکایت ایران علیه آمریکا را درست ندانست.

جام‌جم در گفت‌وگو با معاون حقوقی سابق رئیس‌جمهور واقعیت‌های رای دادگاه لاهه را بررسی کرد

بُرد ایران بدون ضمانت اجرا

الهام امین‌زاده، معاون حقوقی سابق رئیس‌جمهور در گفت‌وگو با جام‌جم گفت: دستور موقت صادر شده از سوی دادگاه دیوان لاهه در مورد موضوع شکایت جمهوری اسلامی ایران از آمریکا برای اعمال فشار و تحریم علیه ایران به این معنی است که آمریکا باید فعالیت‌های خصومت‌آمیز و معارض با تعهدات بین‌المللی خود را متوقف کند، اما در صحنه عمل باید منتظر رفتار آمریکا نسبت به این دستور موقت باشیم و ببینیم این کشور تا چه حد تحت تاثیر افکار عمومی دنیا قرار می‌گیرد.

وی افزود: اگر نگرانی و دغدغه افکار عمومی جدی باشد می‌بایست به دنبال دستور موقت دیوان، تحریم‌های آمریکا متوقف شود زیرا فلسفه دستور موقت این است که جلوی تضییع حقوق ملت‌ها را بگیرد تا دیوان وارد رای نهایی شود.

امین‌زاده با بیان این‌که هنوز رای نهایی دیوان در مورد این پرونده صادر نشده و ممکن است تا چند سال صدور چنین رایی به طول بینجامد، اظهار کرد: به نظر می‌آید باید روی همین دستور موقت فعالیت‌های حقوقی انجام دهیم تا حداقل افکار عمومی جهان، آمریکا را وادار به تمکین از این دستور کند.

معاون حقوقی سابق رئیس‌جمهور گفت: البته نکته‌ای که باید در اینجا مطرح کنم این است که دستور موقت دیوان هر چند الزام‌آور است، اما ضمانت اجرایی ندارد بنابراین در صورت عدم اجرایی شدن این دستور از سوی آمریکا ابزاری برای تحت فشار قراردادن این کشور وجود ندارد.

وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران می‌تواند در صورت عدم تبعیت آمریکا از دستور موقت از دیوان بخواهد که به این مساله رسیدگی کند یا موضوع به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع شود، اما در این صورت نیز با توجه به این‌که آمریکا دارای حق وتو در این شوراست نمی‌توان امیدی نسبت به نتیجه چنین جلسه‌ای داشت. بنابراین صرفا می‌توان افکار عمومی را به عنوان ضمانت اجرا در نظر گرفت.

امین‌زاده افزود: نکته دیگر این است که وقتی آمریکا در مجمع عمومی سازمان ملل به صراحت در مورد خروجش از دیوان کیفری و کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل و هر آنچه مربوط به منافع تک‌تک ملت‌ها می‌شود سخن می‌گوید، بنابراین شاید برای چنین کشوری سرپیچی از درخواست یک محکمه قضایی بین‌المللی مانند دیوان لاهه نیز اهمیتی نداشته باشد.معاون حقوقی سابق رئیس‌جمهور ادامه داد: بسیاری از کشورها تمایلی ندارند تا به عنوان کشور تخطی‌کننده در مقابل محکمه قضایی بین‌المللی شناخته شوند، اما با توجه به سوابق گذشته آمریکا نمی‌توان در مورد این کشور چنین انتظاری داشت.

مریم شریف‌زاده

سیاسی