روزه‌داری با چند شرط خاص

دکتر پیمان لسان پزشکی، کارشناس پیشگیری از بیماری‌ها و سرپرست کلینیک پیشگیری از بیماری‌های رفتاری مرکز بهداشت غرب تهران، نکات روزه‌داری در بیماران را با ما به اشتراک گذاشته است.

روزه‌داری در بیماران کلیوی

یکی از اعضای مهم بدن، کلیه محسوب می‌شود که کار تصفیه خون و ... در آن انجام می‌شود. زمانی که جریان خون در کلیه کم شود، عملکرد آن دچار اختلال خواهد شد. از آنجایی که در روزه‌داری دریافت آب و مایعات محدود می‌شود، باید حتما روزه‌داری به‌صورت صحیح باشد و در وعده افطار تا سحر، به میزان کافی فرد آب دریافت کند. اگر افراد دیابتی، مبتلایان به فشار خون بالا و افراد کهنسال به این مساله توجه کافی نداشته باشند و از افطار تا سحر حداقل 8 لیوان آب ننوشند، کلیه‌های آنها آسیب خواهد دید. افرادی که دچار سنگ کلیه هستند یا طی شش ماه اخیر بیش از دو سنگ را گزارش کرده‌اند، باید حتما زیرنظر پزشک متخصص خود روزه بگیرند تا احتمال بزرگی، حرکت یا تشکیل سنگ بعدی به حداقل برسد. اما آن دسته از افرادی که دیالیز می‌شوند یا نارسایی کلیه دارند، نمی‌توانند روزه بگیرند.

با مشکل ریوی چه باید کرد؟

بیماری‌های ریوی، بسیار گسترده هستند و نمی‌توان آنها را برای روزه‌داری مشخصا دسته‌بندی کرد ولی به‌طور کلی، یکی از مشکلات ریوی شایع، آسم محسوب می‌شود که معمولا برای کنترل آن، از اسپری‌های مخصوص استفاده می‌شود. نظر مراجع در رابطه با استفاده از اسپری استنشاقی متفاوت است و برخی از مراجع معتقدند که استفاده از این اسپری روزه را باطل می‌کند و برخی دیگر استفاده از آن را در زمان روزه‌داری، مجاز می‌دانند. پس در رابطه با این مساله، افراد باید از مرجع تقلید خود کمک بگیرند ولی به‌طور کلی، قطع اسپری در این بیماران، توصیه نمی‌شود.

اگر کم‌خونی مطرح است

چنانچه فردی به کم‌خونی متوسط تا خفیف مبتلا باشد می‌تواند داروهای خود را در فاصله افطار تا سحر استفاده کند و مشکلی برای روزه‌داری وجود ندارد. اما آن دسته از افرادی که به کم‌خونی شدید و اختلالات همراه به آن دچار هستند، مثلا نارسایی قلبی د‌ارند با مشورت پزشک و مرجع تقلید خود، نباید روزه بگیرند. مبتلایان به کم‌خونی ناشی از سرطان‌ها و نارسایی کلیه، همچنین افراد تحت درمان شیمی درمانی یا دیالیز به دلیل شرایط خاصی که دارند، نباید اقدام به روزه‌داری کنند.

روزه در بیماران دیگر

افرادی که به نزدیک بینی مبتلا هستند باید با مشورت پزشک روزه بگیرند البته به شرط آنکه مجموع نمره عینک آنها بیشتر از 18 نباشد. مبتلایان به آب سیاه و افرادی که در اثر بیماری‌های مختلف مثل فشار خون یا دیابت دچار عارضه بینایی شده‌اند با مشورت مرجع تقلید خود و پزشک نباید روزه بگیرند، اما روزه‌داری در بیمارانی که به مشکلات روانی مبتلا هستند، کمی متفاوت است چنانچه افراد دچار مشکلات خفیف افسردگی یا اضطراب و به‌طور کلی ناراحتی‌های عصبی باشند، روزه‌داری به تقویت اراده آنها کمک می‌کند و تاثیر مثبتی روی این دسته از افراد دارد. البته بیمارانی که به مشکلات جدی روانی مثل جنون مبتلا هستند، به دلیل این‌که مصرف داروهایشان به هیچ عنوان نباید قطع شود، نباید روزه بگیرند. تشخیص انجام روزه‌داری در بیماران با مشکلات روانی، به‌عهده پزشک معالج و مرجع تقلید است. شاید خیلی از افراد مبتلا به مشکلات گوارشی تصور کنند که امکان روزه‌داری برایشان وجود ندارد در حالی‌که این باور درست نیست و همه بیماران مشکلات گوارشی، منعی در گرفتن روزه ندارند.

مشکل قلبی داری؟

برخی مطالعات نشان می‌دهد که روزه‌داری به شکل صحیح، می‌تواند فاکتورهای خطر قلبی را کاهش بدهد به این شکل که فرد در ایام روزه‌داری سیگار کمتری استعمال می‌کند و چربی کمتری در طول روز دریافت خواهد کرد. علاوه بر این، روزه‌داری می‌تواند کاهش وزن را نیز در پی داشته باشد که همین کاهش وزن، برای بیماران مبتلا به مشکلات قلبی و عروقی مفید است. البته برای همه بیماران قلبی و عروقی نمی‌توان یک نسخه کلی در نظر گرفت و افرادی که دچار گرفتگی رگ قلب هستند یا از داروهایی چون آسپیرین یا داروهای زیر زبانی استفاده می‌کنند، به دلیل این‌که باید داروهای خود را حتما در زمان مشخصی استفاده کنند، نباید روزه بگیرند. همچنین آن دسته از بیمارانی که آنژین صدری دارند یا به آریتمی (بی‌نظمی ضربان قلبی) مبتلا هستند یا قلب‌شان جراحی شده، از گرفتن روزه باید پرهیز کنند. اما آن دسته از بیماران قلبی که بیماری آنها خفیف است و لازم نیست داروهای خود را در زمان مشخصی مصرف کنند، می‌توانند با مشورت پزشک معالج خود روزه بگیرند. افراد مبتلا به اختلالات دریچه‌ای یا تنگی و گشادی در قلب نیز باید حتما تحت نظر پزشک خود روزه بگیرند.

بهانه نیاورید!

استفاده از قطره گوش، چشم یا بینی (در صورتی که قطره خورده نشود)، داروهای موضعی پوست و شیاف واژینال یا آنال، روزه را باطل نمی‌کند و نمی‌توان به بهانه استفاده از این موارد، روزه نگرفت. حتی تزریق عضلانی، مفصلی، زیر جلدی و داخل رگ، به شرطی که داروی تقویتی نباشد، روزه را باطل نمی‌کند البته برخی از مراجع، تزریق داخل رگ را باطل کننده روزه می‌دانند در نتیجه باید برای این مورد حتما از مرجع تقلید سوال کرد. استفاده از اکسیژن استنشاقی یا دهان شویه نیز تاثیری بر روزه ندارد.

آزاده جلالوند