چرا رئیس‌جمهور از دولت انتقاد می‌کند؟

رئیس‌جمهور دیروز در مراسم گرامیداشت هفته کارگر و تجلیل از کارگران نمونه گفت: عده‌ای از وزرا، از اول سال، نوایشان نوای ناامیدی است. دائم می‌گویند امسال بودجه کم است، مجلس کم تصویب کرده، نفت ارزان است، مالیات چه شد، امسال بارندگی کم است، خشکسالی است و... ابتدای دولت، وسط دولت، آخر دولت، سخن اینها سخنان ناامیدی است.

وی خطاب به این دسته از اعضای کابینه عنوان کرد: چه خاصیتی دارد که همیشه نسبت به آینده غمناک باشیم. بر فرض که سال بعد سخت تر باشد، چرا باید غصه بخوریم. از حالا بیاییم غصه بخوریم که هفته آینده هفته سختی خواهد بود.

رئیس‌جمهور البته گفت تلاش کرده تا گوش‌هایش صحبت این دسته از وزرا را کمتر بشنود.روحانی در بخشی از سخنانش هم نسبت به ساختار دولت انتقاد کرد و گفت: دولت، زیاد چاق و فربه شده به طوری که نمی‌تواند راه برود. این دولت باید وزن خود را کم کند. با این وزن، نه‌تنها نمی‌توانیم بدویم که حتی نمی‌توانیم تند راه برویم. کمی بعد هم باید عصا و ویلچر برای دولت بیاوریم. وی با بیان این‌که ما نمی‌توانیم هر روز دولت را چاق کنیم، تصریح کرد: دولت باید چابک و لاغر شود تا بتواند کار کند. جوان ما باید برای ورود به بازار کار، آموزش دیده باشد، نه برای استخدام در دولت.

جام‌جم در گفت‌وگو با کارشناسان سیاسی به بررسی دلایل طرح انتقادات اخیر از سوی رئیس‌جمهور پرداخته است.

نقد مشفقانه

محمد عطریانفر/ عضو حزب کارگزاران سازندگی

تصور نمی‌کنم صحبت‌های رئیس جمهور در نقد همکاران خود در دولت دلالتی بر تغییر و تحولی در کابینه باشد. طبیعی است اگر ایشان قصد تغییری در نیروی انسانی کابینه دارد، نیازی به گفت‌وگو با افکار عمومی ندارد و مستقلا و مستقیما می‌تواند تصمیم بگیرد. البته در شرایط فعلی همکارانی که با
رئیس‌جمهور کار می‌کنند به نوعی از خودگذشتگی می‌کنند. شرایط کار برای دولتمردان بسیار سخت است. منابع محدود،‌ شرایط سیاسی سخت، کارشکنی‌های فراوان و همچنین مسائل و مشکلاتی که از سوی برخی کشورهای اروپایی در مسیر برجام قرار می‌گیرد از جمله موانعی است که بر سر راه دولتمردان ما بویژه در حوزه‌های اقتصادی قرار دارد و همه حکایت از این دارد که هیات دولت از شرایط خوبی برخوردار نیست اما به هر صورت نقد رئیس‌جمهور مشفقانه است و بیشتر از این بابت است که اعضای هیات دولت در مسیر انجام وظایف و مشکلاتی که پیش‌روی آنهاست به مردم ایران گزارش دهند.

مقدمه‌ای بر تغییرات

مهدی فضائلی/ فعال اصولگرا

این روزها هم در اظهارات آقای رئیس‌جمهور و هم در صحبت‌های معاون اول ایشان مطالبی را در نقد دولت می‌شنویم. این انتقادات شامل فربه بودن کابینه و پاسخگو نبودن و امیدآفرین نبودن بعضی از اعضای هیات دولت و کم تحرکی و مواردی دیگر می‌شود.

انتقاداتی از این دست می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. شنیده‌هایی از قبل وجود داشت مبنی بر این‌که در ادامه فعالیت کابینه احتمال تغییراتی در هیات دولت پیش‌بینی می‌شود. لذا این گونه نقدها شاید مقدمه‌ای برای آماده کردن شرایط جهت ایجاد این تغییرات در کابینه آقای روحانی باشد. در صورتی که جنس این تغییرات باعث ایجاد تحولی در کابینه شود و کارآمدی بیشتری را برای حل مشکلات کشور در پی داشته باشد می‌تواند مثبت باشد.

انتقادات روحانی، عام است

سید رضا اکرمی/ رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری

اظهارات و انتقادات اخیر آقای روحانی عام و کلی بوده و شامل مدیران، معاونان، استانداران و فرمانداران می‌شود. متاسفانه به طور کلی دولت یازدهم و دوازدهم در اطلاع‌رسانی و پاسخگویی به شبهات و اشکالات آن‌گونه که شایسته است فعال نیست.

نکته دیگر این است که برخی مسئولان از خودشان یا نهادهای دیگری از جمله مجلس، قوه قضاییه و یا حتی مردم ناامید بوده و گله می‌کنند در حالی که باید در ابتدا نواقص و مشکلات خودمان را بررسی کنیم سپس به اشکالات دیگران توجه کنیم.

قطعا جمهوری اسلامی ایران در طول سال‌های اخیر پیشرفت‌هایی داشته است بنابراین نباید برخی فضای نا امیدی را در جامعه گسترش دهند. باید قضاوت عادلانه‌ای داشته باشیم و بدرستی تفاوت‌ها را درک کنیم.

هشدار به اعضای کابینه

حسن رسولی/ فعال اصلاح طلب

روحانی مانند سایر روسای دولت‌های قبلی انتظاراتی از اعضای کابینه بخصوص وزیران دارد که همراه و یاری رسان دولت باشند و در شرایط بحرانی و ابهام آفرینی‌های موجود به صورت منسجم و یکپارچه با دولت باشند و به این ترتیب هم در جهت دفاع از دولت گام بردارند و در جهت پاسخگویی به برخی سنگ‌اندازی‌ها منسجم‌تر از امروز عمل کنند.

شاید یکی از دلایل انتقادات آقای روحانی و آقای جهانگیری این باشد که برخی وزرا آن‌گونه که شایسته است در مواجهه با مسائل داخلی و خارجی از حیث شجاعت برای ورود به مسائل کلیدی و توانایی برای اقناع افکار عمومی گام برنمی‌دارند. بنابراین باید انتقادات آقای روحانی را به منزله هشداری به هیات دولت در نظر بگیریم. اما این‌که ‌آیا پس از این هشدار و در صورت موثر نبودن آن در جهت ترمیم کابینه قدمی برداشته شود یا نه نمی‌توان اظهارنظری کرد.

دولت باید هماهنگ باشد

مهدی چمران/ فعال اصولگرا

در ابتدا باید بر این نکته تاکید کنم که اگر آقای روحانی انتقاداتی از وزرای خود دارد بهتر است در هیات دولت آن را مطرح کند نه فضای عمومی جامعه و بین مردم چرا که وزرا و رئیس‌جمهور کابینه منسجمی هستند و باید با هم هماهنگ باشند.نا‌هماهنگی نمی‌تواند به پیشبرد امور کمکی کند.

مطرح کردن انتقادات رئیس‌جمهور علیه کابینه در فضاهای عمومی و میان مردم به نتیجه دلخواه در مورد تغییر رویه مسئولان منجر نخواهد شد .

احتمال دارد رئیس‌جمهور از طریق مطرح کردن این‌گونه انتقادات نسبت به وزرایش درصدد نشان دادن این باشد که با وزرای خود نیز تعارف ندارم و به صراحت انتقاداتم را مطرح می‌کنم.

اختیارات قانونی

محمدرضا خباز/ فعال اصلاح‌طلب

یکی از انتقادات رئیس‌جمهور، علاقه‌مندان و دلسوزان نظام این است که بدنه دولت فربه است و 85 درصد از درآمد کشور صرف هزینه بودجه‌های جاری می‌شود.

انتقاد روحانی این است که باید اقدامی انجام دهیم که بدنه دولت به جای فربه بودن چابک شود.

متاسفانه امروز تعداد مدیران کشورمان به تعداد همه کارمندان ژاپن است که این با سازندگی و چابکی مغایرت داشته و لزوم کوچک شدن کابینه را نشان می‌دهد. باید با یک شیب ملایمی از استخدام‌های دولتی کاسته شده و بر تولید افزوده شود.

بنابراین در این خصوص طبیعتا اگر وزیری نتواند با رئیس‌جمهور و با شرایط موجود کشور همچنین با روحیه استقامت همراه و همنوا شود هم خودش می‌تواند کناره‌گیری کند و هم رئیس‌جمهور در این راستا می‌تواند از اختیارات قانونی خود استفاده کند و فرد جهادی و تلاشگری را به جای مسئول قبلی تعیین کند.

ترمیم کابینه به تاخیر نیفتد

احمد حکیمی‌پور/ دبیرکل حزب اراده ملت

آقای روحانی با توجه به این‌که مسئولیت قوه مجریه را به‌عهده دارد، باید روشنگری کند. اگر ایشان ناکارآمدی و ضعفی در تیم اجرایی خود می‌بیند اختیار دارد هیات دولت را ترمیم و اصلاح کند. اما به نظرم ایشان از فعالیت‌های برخی از اعضای کابینه خود رضایت کامل ندارد و شاید این‌گونه قصد دارد به اهداف و برنامه‌های خود برسد. برخی از اعضای هیات دولت توقعات او را برآورده نمی‌کنند به همین دلیل هم زبان به شکوه و انتقاد گشوده است. امیدوارم طرح چنین مباحثی اگر با قصد ترمیم و اصلاح کابینه صورت می‌گیرد آن را به تاخیر نیندازد. به هر حال فرصت مغتنمی در اختیار رئیس‌جمهور است و او باید روی تمام روزها و فرصت‌هایی که تا زمان پایان دوران ریاست جمهوری باقی مانده است، برنامه‌ریزی کند.

آقای روحانی نباید مدعی امیدآفرینی باشد

عبدا... ناصری/ فعال اصلاح‌طلب

هیات دولت یا قوه اجرایی کشور به منزله قطاری است که راننده آن رئیس جمهور است. نمی‌توان انتظار داشت رئیس‌جمهور از مسیر مشخص عبور و واگن‌ها از ریل دیگری حرکت کنند.

آقای روحانی در سال 92 و در طول چهار سال اول و در دوره اقبال مجدد به او، هیچ‌گاه توجهی به توصیه و انتقادات مشفقانه اصلاح‌طلبان نداشت. بالاخره این امیدآفرینی در کشوری که مشکلات اقتصادی زیادی دارد در شرایطی امکانپذیر است که فضای سیاسی و اجتماعی جامعه پرشور و شعف شود.

اساسا آقای روحانی نباید مدعی امیدآفرینی در جامعه باشد. این در حالی است که ایشان با رای اصلاح طلبان روی کار آمدند. سال 96 هم در یک اتفاق بزرگ، رهبران جریان اصلاح طلب خود را وقف آقای روحانی کردند.

بسیاری از رای دهندگان جوان امید داشتند در سال 96 کابینه دچار تحولات مهمی در حوزه برنامه‌ریزی و اجتماعی شود و برای رسیدن به چنین هدفی باید نیروهای جدیدی جایگزین نیروهای قدیم در هیات دولت می‌شد، اما آقای روحانی غیرمحترمانه از کنار این انتظار و توقع گذشت.

واقعیت این است که بسیاری از اصلاح طلبان و جریان‌های سیاسی که برای آقای روحانی رای جمع کردند، اصلا انتظار چنین برخوردی را از وی در چینش کابینه نداشتند.

بنابراین منطقا کسی انتقادات آقای روحانی را از دولتش قبول نمی‌کند مگر این‌که بپذیریم آقای روحانی این فضا را ایجاد کرده که در آینده‌ای نزدیک تغییر و تحولاتی را در کابینه ایجاد کند. ولی با شناختی که از آقای روحانی دارم، بعید است تا سال 1400 ایشان به تغییرات جدی در عرصه دولت دست بزند.

فرافکنی مشکلات

حسین ابراهیمی/ عضو جامعه روحانیت مبارز

بخشی از دلایل انتقاد روحانی از وزرایش مربوط به مدیریت کلان یعنی خود وی می‌شود اما در هر حال برخی از اعضای کابینه آنگونه که انتظار می‌رفت نتوانستند در جهت حل مشکلات قدم بردارند.

البته در عین حال برخی وزرا انتظار بستر سازی و ایجاد زمینه کار بیشتر از سوی آقای روحانی را دارند و در مقابل رئیس‌جمهور نیز معتقد است برخی اعضای کابینه نتوانسته‌اند آنگونه که شایسته است توقعاتش را برآورده سازند. به همین جهت به نظر می‌رسد آقای روحانی و وزرا درصدد نوعی فرافکنی مشکلات و مقصر جلوه دادن یکدیگر هستند. همچنین به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور به دنبال ترمیم کابینه نیست، اما بخشی از هدفش از طرح چنین انتقاداتی نسبت به اعضای کابینه کسب رضایت مردم و افکار عمومی است چرا که مردم از وضعیت کنونی اقتصاد کشور ناراضی هستند. شاید هدف دیگر رئیس‌جمهور وادار کردن وزرا به انجام اقدامات لازم برای حل مشکلات مردم باشد.