بحران نگران‌کننده زباله در کمین مازندران

مازندران با دو چالش بزرگ مواجه است؛ اول این‌که سایت‌های دفن زباله آن پر شده و جا و زمین دیگری برای دفن زباله وجود ندارد، دوم این‌که سالانه ده‌ها میلیون گردشگر وارد این استان شده و هزاران تن زباله و پسماند برجای می‌گذارند که فضایی برای انباشت این زباله‌ها جز درون جنگل‌ها و رودخانه‌ها و حاشیه برخی سواحل باقی نمانده است. با حسینعلی ابراهیمی‌کارنامی، مدیرکل حفاظت‌محیط زیست استان مازندران در این باره گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که می‌خوانید.

اگر بحران پسماندهای مازندران همچنان ادامه یابد، چه سرنوشتی در انتظار این استان و مردم آن است؟

بحث آلودگی آب، خاک و تهدید جدی سلامت مردم وجود دارد که کارشناسان تاکنون بارها درباره آن هشدار داده‌اند، اما خطر بسیار جدی و نگران‌کننده وقتی خود را نشان می‌دهد که بدانیم دمای مازندران در یک سال گذشته، 5/1درجه افزایش یافته که این یک فاجعه است زیرا خشک شدن تدریجی جنگل‌ها را به دنبال خواهد داشت. وقتی جنگل‌ها خشک شوند و دما نیز افزایش یابد، شرایط سوختن و آتش گرفتن برای زباله‌های انبوهی که در خاک دفن شده یا در طبیعت رها شده‌اند، مهیا می‌شود. در چنین شرایطی در سال‌های آینده با خودسوزی سایت‌های دفن زباله مواجه خواهیم بود که سوختن آنها آلودگی‌های میکروبی بسیار زیادی را در هوا منتشر خواهد کرد، زیرا بخش اعظم زباله‌ها مواد عفونی هستند.

راه چاره چیست؟

بهترین راهکار، مدیریت پسماند برای تبدیل زباله‌ها به کالای قابل مصرف و ورود آنها به چرخه بازیافت است؛ این یک فرآیند است که تحقق آن چند شرط دارد؛ اول اصلاح الگوی مصرف یعنی جلوگیری از مصرف بی‌رویه و دورریزهای زیاد و دوم اجرای تفکیک زباله از مبدا که هر دوی اینها به مقدماتی چون فرهنگسازی و همچنین آماده‌سازی زیرساخت‌ها نیاز دارد.

این مواردی که شما عنوان کردید، سال‌هاست گفته می‌شود اما هنوز تحقق نیافته است.

بله متاسفانه هنوز نتوانستیم مردم را بجد برای تفکیک زباله از مبدا ترغیب کنیم و زیرساخت‌های اجرای این عملیات را هم نداریم، برای همین پسماندهای ما کیفیت خوبی ندارند. در چنین شرایطی تنها راه باقیمانده استفاده از زباله سوز است تا بتوانیم دست‌کم زباله‌ها را سوزانده و امحا کنیم.

آیا دستگاه زباله سوز برای شهرهای استان خریداری یا راه‌اندازی شده است؟

درحال حاضر دو کارخانه زباله‌سوز برای شهرهای ساری و نوشهر پیش‌بینی شده که طبق وعده مسئولان مربوط، کارخانه نوشهر تا پایان امسال و کارخانه ساری هم تا اوایل سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید.

و نکته آخر؟

ببینید در مازندران و در مواقعی مثل نوروز یا تابستان یا آخر هفته ها، میزان تولید پسماند به خاطر حضور گردشگران و مسافران به نحو چشمگیری افزایش می‌یابد، طوری که روزانه به طور میانگین هزار تن (معادل یک‌سوم پسماند تولیدی استان در روزهای عادی) زباله تولید می‌شود و باید فکری هم به حال این حجم عظیم زباله وارداتی کرد.

شما پیشنهادی در این خصوص دارید؟

بله، پیشنهاد من که بارها هم عرض کردم اما هنوز عملیاتی نشده، این است که باید شرایطی فراهم شود تا گردشگران و مسافران هم در مدیریت این پسماند (که خودشان تولیدکننده بخش بزرگی از آن هستند) مشارکت کنند، آن‌هم به این طریق که اول، زباله‌ای در طبیعت نریزند و آنها را تفکیک کنند و دوم و مهم‌تر این‌که همچون شهروندان مازندرانی برای جمع‌آوری و امحای پسماندها عوارض بدهند.

فاطمه مرادزاده