شاه‌نشین شیرینی‌های کشور

وقتی نام تبریز به میان می‌آید بی‌شک برخی‌ها تبریز، را با خانه‌های ولیعهدنشین قاجار به خاطر می‌آورند، برخی نیز به محض شنیدن نام آذربایجان شرقی شهریار ملک سخن و گوهر چرخ ادب ـ پروین اعتصامی ـ در ذهنشان تداعی می‌شود.

برخی تبریز را با نام استان سه علامه (طباطبایی، امینی،جعفری) می‌شناسند و عده‌ای دیگر تبریز را با سرداران نهضت مشروطه ـ ستارخان، باقرخان، ثقه‌الاسلام ـ و سرداران شهید هشت سال دفاع مقدس به یاد سپرده‌اند.

در کنار همه ویژگی‌ها، تبریزبه عنوان قطب شیرینی و شکلات کشور نیز محسوب می‌شود. وجود شیرینی‌فروشی و قنادی‌هایی که هریک برای خود تاریخی دارند، نشان از کیفیت و کمیت شیرینی‌های تولید شده در این شهر است.

تنوع شیرینی‌های تولید شده در این شهر به گونه‌ای است که به عنوان برند شیرینی‌پزی شناخته می‌شود و قدمت قدیمی‌ترین شیرینی‌پزی و شیرینی‌فروشی در تبریز به سال 1316 برمی‌گردد و تقریبا سابقه 80 ساله دارد.

صنعت شیرینی و شکلات نیمی از صادرات صنایع غذایی را به خود اختصاص داده است و در این میان سهم استان آذربایجان‌شرقی به عنوان قطب صنعت شیرینی و شکلات، صادرات 60 درصدی است.

از قرابیه تا اریس

قرابیه نخستین شیرینی است که به شما معرفی می‌کنیم. نوعی شیرینی سنتی، محلی و گرانقیمت که در سه نوع بادامی، پسته‌ای و نارگیلی به خریداران عرضه می‌شود.

قرابیه را بیشتر با چای می‌خورند. یکی دیگر از شیرینی‌های محلی تبریز نوقا یا لوکاست که از شکر، سفیده تخم‌مرغ، گردو، وانیل و... در انواع مختلف مانند وانیلی، کاکائویی، شکلاتی و... درست می‌شود.

اریس، ریس یا سوت شیرینی یکی دیگر از شیرینی‌های محلی تبریز است. اریس را از شیر، شکر، وانیل، پسته، کاکائو و... درست می‌کنند.

لوز و راحت‌الحلقوم از دیگر شیرینی‌های محلی تبریز است. دست آخر هم باید به باقلوا اشاره کنیم. باقلوا شیرینی سنتی ترکان آسیای میانه است که به سایر کشور‌ها نیز راه یافته است. باقلوایی که در تبریز پخته می‌شود، به سبک باقلوا‌های کشور ترکیه است.

مرتضی اکرامی، رئیس اتحادیه شیرینی‌فروشان و قنادان تبریز درخصوص تنوع و تعدد شیرینی‌ فروشان و قنادان فعال تبریز می‌گوید: از آنجایی که صنعت شیرینی‌پزی و شیرینی فروشی جزو کارهای دستی به حساب می‌آید، اشتغالزایی آن زیاد است.

وی افزود: در حال حاضر 750 نفر عضو اتحادیه شیرینی فروشان و قنادان تبریز هستند و بیش از 750‌شیرینی فروشی و قنادی در سطح شهر تبریز مشغول به فعالیت است.

رئیس اتحادیه قنادان تبریز خاطرنشان کرد: صنعت شیرینی‌پزی و شیرینی‌فروشی یکی از مشاغل کارآفرین است به گونه‌ای که در قنادی‌های کوچک هفت نفر و در شیرینی‌فروشی‌ها و قنادی‌های بزرگ‌تر از 30 تا 90‌نفر مشغول به کار هستند.

بنا به گفته وی؛ در حال حاضر 14 تا 15 هزار نفر در تبریز در صنف شیرینی‌پزی و شیرینی‌فروشی مشغول به کارند.

سفارش از استرالیا!

آوازه شیرینی‌های تبریز فقط مختص این شهر نیست، بلکه ایرانیان مقیم سایر کشورها نیز مشتریان مشتاق این شیرینی‌ها هستند که در هر بار سفر به این شهر خرید کرده یا سفارش می‌دهند تا در بسته‌های آماده برایشان ارسال شود.

اکرامی که خود یکی از باسابقه‌ترین شیرینی‌فروشی‌های تبریز است، می‌گوید: ایرانیان مقیم کشورهای مختلف از جمله کشور استرالیا سفارش‌های مختلفی برای خرید شیرینی دارند و ما شیرینی‌هایی که ماندگاری بالایی دارند برای آنها ارسال می‌کنیم.

وی می‌افزاید: تبریزی‌ها از دیرباز به خاصه‌خوری و اهمیت دادن به مواد غذایی خود مشهور هستند و همیشه سعی می‌کنند بهترین و با‌کیفیت‌ترین مواد را در محصولات خود استفاده کنند.

اکرامی اظهار می‌کند: هر چند اکنون این شیرینی در بسیاری از شهرهای کشور تهیه می‌شود، اما هیچ‌کدام از آنها کیفیت شیرینی تبریز را ندارد.

شیرینی‌فروش باسابقه تبریز معتقد است در حالت کلی شاه شیرینی‌های کشور در تبریز تهیه می‌شود و شیرینی لوز زعفرانی، باقلوای بادام، ریس و نوقا جزو بهترین شیرینی‌ها و سوغاتی‌های تبریز است.

وی با اشاره به این‌که در فرهنگ مردم جا افتاده و اکنون در تمام مراسم‌ها از کیک و شیرینی استفاده می‌کنند و حتی در مراسم عزاداری نیز از شیرینی‌های خاص (اهری) به عنوان احسان استفاده می‌شود.

محمدحسین موید یکی دیگر از شیرینی فروش‌های باسابقه تبریز است که قدمت شیرینی‌پزی و شیرینی‌فروشی مرحوم پدرش به سال 1332 برمی‌گردد و پس از پدرش، وی مدیریت این مجموعه را برعهده گرفته است.

وی می‌گوید: مشتریان ما فقط مردم تبریز نیستند بلکه ما از سراسر کشور مشتریانی داریم که از شهرهای مختلف به ما شیرینی سفارش می‌دهند و مواردی نیز بوده است که در میان گردشگران نوروزی یا گردشگران تابستانی برخی از آنها که دنبال شیرینی‌های خاصی بوده‌اند به ما مراجعه کرده و ما نیز سفارشات آنها را پاسخ داده‌ایم.

موید افزود: همچنین ایرانیان مقیم کشور آمریکا، آلمان و برخی دیگر از کشورها مشتریان ما بوده و شیرینی‌های سنتی تهیه شده در تبریز را برای مصارف خانگی از ما تهیه می‌کنند.

موید نیز شیرینی‌های نوقا، ریس، لوز، قرابیه، لوز زعفرانی و... را از جمله شیرینی‌هایی دانست که مشتریان زیادی در ایران و خارج از کشور دارد.

معصومه درخشان - روزنامه‌نگار

ضمیمه چمدان جام جم