عیار بخشنامه‌های بانک مرکزی

در برخی موارد، بخشنامه‌هایی با عنوان ارشادی و مشورتی به بانک‌ها داده می‌شود که با منافع بانک‌ها در تضاد است و به طور معمول اجرایی نمی‌شود. بانک‌ها کاری که با منافعشان مغایرت داشته باشد، انجام نمی‌دهند و دلیل این موضوع هم مغایرت‌های بخشنامه‌های ابلاغی بانک مرکزی با واقعیت‌های اقتصادی جامعه است. به عنوان مثال، اکنون هزینه تمام شده پول برای بانک 22 درصد است، اما بانک مرکزی اعلام کرده نرخ سود تسهیلات باید 18 درصد باشد و این موضوع باعث می‌شود تا بانک‌ها ترفندهایی را برای جذب سرمایه به کار بگیرند. ضمن این‌که اکنون کشور در رکود اقتصادی قرار دارد و این تکالیفی که به بانک‌ها ابلاغ می‌شود، قابلیت انجام ندارد.

از سوی دیگر، اگر واحد نظارت بانک مرکزی بخواهد با تخلفات بانک‌ها برخورد کند، باید 50 درصد بانک‌ها را جریمه کند که این موضوع وجهه خوبی در جامعه ندارد و باعث بی‌اعتمادی خواهد شد. البته لازم به یادآوری است که بانک‌ها به ظاهر کار خود را درست انجام می‌دهند، اما در باطن تخلفات صورت می‌گیرد و اگر برخوردها شدید باشد ممکن است بانک با مشکل زیاندهی روبه رو شود. از این رو بانک‌ها سعی می‌کنند منابع خود را بر اساس خواسته مشتریان خود تطبیق دهند و با این‌که بانک مرکزی اعلام کرده بانک‌ها باید تسهیلات ازدواج پرداخت کنند، اما شاهد این موضوع هستیم که برخی شعبات یا مدیران بانک‌ها بیشتر از این‌که به این بخشنامه پایبند باشند به سفارش مشتریانی که حساب آنها پرپول و پرگردش است، گوش فرا می‌دهند.

بانکداری اکنون در چالش بدی قرار دارد و بیشتر بانک‌ها در شرایط زیان هستند. با این شرایط منابع کافی هم برای تسهیلات ندارند و هزینه هر فقره تسهیلات بالا می‌رود. ضمن این‌که بانکداری در شرایط رقابت نیست و منابع آزاد ندارند و مشکلات فعلی را به وجود می‌آورد.

دکتر سیدبهاءالدین حسینی‌هاشمی

کارشناس ارشد بانکی