سوزش سردل و درمان‌های متداول

تقریبا 20 درصد از جمعیت ایرانی مبتلا به ریفلاکس معده هستند، یعنی حداقل هفته‌ای یک یا دوبار ترش می‌کنند.

نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های دارای کافئین یا اسید مثل کاکائو، قهوه، چای، نوشابه‌های گازدار و مرکبات (پرتقال و لیموترش) باعث تشدید این بیماری می‌شود.

چاقی و اضافه وزن، استفاده از برخی داروها (داروهای ضددرد و ضدالتهابی نظیر آسپرین، بروفن، دیکلوفناک، ایندومتاسین و کورتون‌ها (بتامتازون، پردنیزولون، دگزامتازون)،‌ برخی داروهای فشار خون و قلبی مثل دیلتیازم، نیتروگلیسیرین، نیتروپروساید، پروپرانولول و در نهایت متوپرولول و همچنین مصرف الکل، کشیدن سیگار، مصرف مواد مخدر، دراز کشیدن بعد از غذا، مصرف حجم زیادی از مایعات همراه با غذا و مصرف غذاهای چرب، برگشت اسید را تشدید می‌کند.

همچنین باید‌ به جای دراز کشیدن ‌در حالت نیمه نشسته خوابید تا از ورود اسید معده به مری جلوگیری شود. عوارض شایع بیماری ریفلاکس شامل التهاب شدید، زخم و ایجاد تنگی در مری است.

امروزه داروهای بسیار مؤثر و درمان‌های متنوعی برای درمان ریفلاکس وجود دارد. داروهای موجود برای درمان ریفلاکس مری ـ معده شامل دو دسته مختلف از داروهای مهارکننده ترشح اسید تحت عنوان آنتاگونیست‌های گیرنده هیستامین H2 مانند سایمتیدین، رانیتیدین، فاموتیدین و مهارکننده‌های پمپ پروتون شامل داروی آمپرازول و هم خانواده‌هایش نظیر پانتوپرازول، رابیپرازول و لانسوپرازول است.

همچنین می‌توان از شربت‌های آنتی‌اسید مانند آلومینیم ام‌جی‌اس یا منیزیم هیدروکساید استفاده شود. این گروه از داروها عموما باعث تسکین سریع علائم می‌شوند و به طور معمول باید نیم تا یک ساعت بعد از غذا مصرف شود تا ترشحات اسید معده به حالت خنثی درآید.

کسانی که کمتر از سه روز در هفته دچار سوزش سردل می‌شوند با مصرف آنتی‌اسید،‌ طی یک تا دو ساعت یا مصرف داروهای خانواده رانیتیدین طی 6 تا 10 ساعت تسکین می‌یابند.

اگر سوزش سر دل به صورت دائمی باشد،‌ پزشک از داروهای خانواده امپرازول برای درمان بیماری استفاده می‌کند. داروهای مهارکننده ترشح اسید معده باید بین نیم تا یک ساعت قبل از غذا و با معده خالی مصرف شود و بین مصرف آنها و شربت‌های آنتی‌اسید، حداقل دو ساعت فاصله وجود داشته باشد.

از دیگر داروهایی که در درمان این بیماری استفاده می‌شود، می‌توان به متوکلوپرامید و دومپریدون اشاره کرد.

این داروها با تحریک عضلات صاف دستگاه گوارش، فشار اسفنکتر تحتانی مری را افزایش می‌دهد و سرعت تخلیه محتویات معده را بالا می‌برد.

این داروها را نیز باید 30 تا 60 دقیقه قبل از غذا استفاده کرد. سیزاپراید هم داروی دیگری است که نحوه اثر آن مشابه متوکلوپرامید است ولی به علت عوارض آن کمتر به کار می‌رود.

از میان فرآورده‌های گیاهی نیز می‌توان به ترکیبات حاوی عصاره آلوئه ورا اشاره کرد.

براساس مطالعات صورت گرفته، آلوئه‌ورا توان خوبی در کاهش ترشح اسید و پپسین دارد و با توجه به نقش کلیدی این دو عامل در آسیب رساندن به مری، این گیاه پتانسیل خوبی برای درمان ریفلاکس دارد.

از طرف دیگر در مطالعات متعدد،‌ اثر ضدالتهابی و اثر ترمیم زخم برای آلوئه‌ورا به اثبات رسیده و چنانچه ریفلاکس معده به مری با آسیب و التهاب همراه باشد؛ انتظار می‌رود آلوئه‌ورا اثرات مفیدی داشته باشد.

دکتر کاوه سالارمند - داروساز / جام جم