طلسم‌شدگان؛ ملودرامی با چاشنی معما

ریتم نسبتا کند و آرام در کنار بهره‌گیری از بازیگران سرشناس از دیگر وجوه شاخص این آثار به حساب می‌آمدند که گاه میلیون‌ها مخاطب را پای تلویزیون‌ها می‌نشاندند. یکی از این دسته سریال‌ها که در زمان خود مورد توجه مخاطبان قرار گرفته و این روزها شاهد بازپخش آن از شبکه آی‌فیلم هستیم، سریال «طلسم‌شدگان» به کارگردانی داریوش فرهنگ که در ادامه نگاهی به آن می‌اندازیم.

شخصیت‌ها محصور در محدوده تیپ

در مجموعه‌های کمدی، تیپ‌ها نقش مهمی در شکل‌گیری قصه‌ها داشته و مخاطب هم آن را به عنوان یک قرارداد باتوجه به مولفه‌های این‌گونه پذیرفته است، اما وقتی فیلمنامه‌نویس در یک ملودرام خانواده محور به جای خلق شخصیت سراغ تیپ رفته و در بهترین حالت موفق به خلق تیپ ـ شخصیت می‌شود، قطعا مشکلی وجود دارد. اتفاقی که در طلسم‌شدگان هم تا حدود زیادی رخ داده و شخصیت‌های اصلی و بعضا فرعی کلاژی از تیپ‌های مختلف هستند که نمونه‌های مختلف آن را در سریال‌های تلویزیونی مشاهده کرده‌ایم. نیما وثوق دکتر جوان سر به راه و آرام طلسم‌شدگان یکی از آنهاست که نقش مهمی هم در پیشبرد داستان به‌عهده‌اش گذاشته شده، اما چندان موفق از آب درنیامده است. مهم‌ترین پاشنه آشیل این شخصیت، مشکل مخاطب برای همذات‌پنداری با اوست، در حالی که فرم قصه چنین موضوعی را می‌طلبیده است. فریدون دلدار به عنوان یک شخصیت خاکستری بهتر از بقیه از کار درآمده و دلایل محکم‌تری برای رفتارهایش دارد. رفتارهایی که ریشه در عقده‌های فروخورده‌اش در جوانی داشته و در زندگی، نسرین سر باز می‌کند. قاسمعلی در لایه‌های درونی فریدون، ریزه‌‌کاری‌هایی هم به خرج داده که از منفی‌تر شدن او جلوگیری کرده و اندک نوری به درون او تابانده است. مهشید هم به‌عنوان قهرمان داستان دو روی نسبتا متفاوت دارد؛ نخست دختری ثروتمند و نازپرورده که درگیر ماجرای عاشقانه‌ای با دکتر نیما وثوق شده و دیگری دختری افسرده و به نوعی قربانی شده که در آخر بر مشکلات غلبه می‌کند. کامران هم به عنوان شخصیت منفی کار، تک‌بعدی بوده و رفتارهای نمایشی‌اش هم چیزی به آن اضافه نکرده است. نسرین هم با توجه به حضور اندکش، متقاعدکننده بوده و مخاطب با او همذات‌پنداری می‌کند.

بازیگران امتحان پس داده در نقش‌های تکراری

داریوش فرهنگ که خود سابقه سال‌ها بازیگری در کارنامه دارد، در طلسم‌شدگان تیم منسجمی از بازیگران را گردهم آورده و بخشی از ضعف‌های کار بخصوص در حیطه فیلمنامه را پوشانده است. مهدی هاشمی که پیش از این هم سابقه همکاری با فرهنگ را داشته، انتخاب مناسبی برای نقش فریدون دلدار به نظر می‌رسد؛ مرد میانسالی که سال‌ها با زنی ثروتمند زندگی کرده و از آن همه ثروت چیزی از خودش ندارد. همین جنبه مهم از شخصیت را هاشمی گرفته و به بهترین شکل پرورش داده و در عین حال آن را روی لبه تیغ نگه داشته است. به همین دلیل هم مخاطب از فریدون احساس نفرت پیدا نکرده و حتی در لحظاتی بخصوص در نیمه نخست کار اندکی هم برایش دل می‌سوزاند. بیتا فرهی هم در نقش نسرین را می‌توان قرینه هاشمی به حساب آورد که هم اشراف‌زادگی‌اش را خوب به تصویر کشیده و هم شکنندگی زنی در آستانه مرگ که نگران آینده دخترخوانده‌اش (مهشید) است، اما در طرف دیگر ماجرا، امین زندگانی در نقش دکتر نیما وثوق قرار دارد. یک نقش مثبت تمام عیار با فراز و فرودهای اندک که بسیار نزدیک به تصویری است که کارگردان‌ها در دهه 80 از زندگانی طلب می‌کردند. حقیقت‌دوست نیز که یک نقش منفی خوب در خط قرمز را ایفا کرده در طلسم‌شدگان هم در نقش کامران ظاهر شده و بازی متوسطی را ارائه کرده است که بیش از هر چیز از اغراق رنج می‌برد. اتفاقی که مشابه آن نیز برای حمیرا ریاضی در نقش همسر دوم فریدون رخ داده و مخاطب را به لحاظ اغراق در کنش‌ها به تعجب وامی‌دارد.

فرهنگ به عنوان کارگردان مجموعه تلویزیونی طلسم‌شدگان تلاش کرده تا کار شسته رفته‌ای را به مخاطبان خود عرضه کند که این اتفاق به لحاظ فنی تا حدود زیادی رخ داده، اما آنچه که کار را از نفس انداخته، فیلمنامه آن بخصوص پرداخت شخصیت‌هاست.

کسری همایونی افشار