بیش از هر چیز به نظر مردم فکر می‌کنم

منوچهری متعلق به دنیای صداست و در جهان تصویر کارهای معدودی انجام داده که یکی از آنها، مدتی است هر شب از شبکه یک پخش می‌شود؛ سریال «معمای شاه» به کارگردانی محمدرضا ورزی که منوچهری در آن نقش آیت‌الله کاشانی را بازی کرده است.

درباره این سریال و نقش آیت‌الله کاشانی گفت‌وگویی با این بازیگر داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

برای شما که بسیار کم در تلویزیون و سینما بازی کرده‌اید، همکاری با سریال معمای شاه چطور بود؟

من بیشتر از هر چیز به نظر مردم فکر می‌کنم و امیدوارم آنها سریال را دوست داشته باشند. آدم‌ها یا علاقه‌مند به آثار سیاسی هستند یا اصلا چنین کارهایی را دوست ندارند. سریال معمای شاه هم برای عده‌ای جذاب است و برای برخی دیگر نه! من از آن دسته آدم‌ها هستم که چیزی از سیاست نمی‌دانند. از طرفی کار من تصویر نیست، من دوبلور و گوینده رادیو هستم و کمتر در دنیای تصویر حضور دارم. آقای ورزی چند نفر را واسطه کردند و من این نقش را پذیرفتم و چند مجلد قطور هم به من دادند که درباره جناب کاشانی بتوانم مطالعه کنم.

برای پنج ماه بازی قرار داد بستم، اما کارمان چهار سال طول کشید؛ البته نه این‌که چهار سال در خدمت باشم، اما این مدت زمان به طول انجامید. گریم این نقش هر بار یک ساعت و 45 دقیقه زمان می‌برد و تقریبا 45 دقیقه نیز طول می‌کشید تا آن را پاک کنیم. من اگر می‌دانستم شرایط این‌قدر سخت است، شاید علاقه‌ای نشان نمی‌دادم. به هر حال در تمام طول زندگی و 56 سال کار هنری، همیشه فقط به عشق مردم کار و در این کار هم صرفا به آنها فکر کرده‌ام.

به عبارتی اصرار آقای ورزی باعث شد بازی در این نقش را قبول کنید؟

هم اصرار آقای ورزی، هم چند نفری که واسطه فرستادند. گویا تشخیص دادند من برای این نقش مناسب هستم. محمدرضا ورزی پسری بسیار دوست‌داشتنی است. کاری به سریال معمای شاه ندارم. خودش بسیار دوست‌داشتنی است و وقتی از من برای این نقش دعوت کرد، پذیرفتم و سعی کردم کاری عرضه کنم که موردپسند قرار بگیرد. در این سریال کسی به جای من صحبت کرده که شاید بهترین گوینده کشورمان باشد، اما مردم از من می‌پرسند چرا صدای خودت نیست.

یکی از سوالات ما هم همین است؟

آقای ورزی برای من نقل قول کردند که گفته‌اند شما به جای آقای کاشانی خشن صحبت کرده‌اید. البته من به عرضشان رساندم وقتی در نقش آیت‌الله کاشانی دارم با تمام وجود راجع به انگلیس بد و بیراه می‌گویم، دیگر قربانت بروم و فدایت بشوم نداریم. داد و فریاد کردن که بدون خشونت نمی‌شود. در ضمن چهره من نفرت از انگلیس را کاملا نشان می‌دهد و با دوبله قابل تغییر نیست. من به همان اندازه که می‌توانم خشن باشم، توانایی نرم حرف زدن را هم دارم. ضمن این‌که آقای ورزی بارها گفته‌ است وقتی استاد منوچهری بازی می‌کردند، ما فقط تشکر می‌کردیم. این یعنی ایشان از کار من راضی هستند.

آقای ورزی به دلیل شباهت ظاهری به آیت‌الله کاشانی شما را انتخاب کرده بودند؟

فکر می‌کنم همین‌طور باشد؛ البته من قبلا در یک سریال دیگر هم با ورزی همکاری کرده بودم و شاید آقای ورزی به خاطر تجربه و کارم مرا انتخاب کرده باشد. می‌دانم انتخابش بی‌نظیر است و بعد از او شهرام خلج، گریمور معمای شاه شاهکار می‌کند. وقتی برای اولین بار از پله‌های مجلس سابق بالا ‌رفتم و مصدق و خودم را در نقش کاشانی دیدم، دیوانه شدم. این همه شباهت اعجاب‌انگیز بود!

هیچ وقت آیت‌الله کاشانی را از نزدیک دیده بودید؟

زمانی که ایشان فوت کردند من تقریبا 20 ساله بودم و چیزهایی درباره‌اش شنیده بودم؛ مثل خوبی، درستی و مردانگی و مواردی از این دست. کمی درباره‌اش مطالعه کرده بودم و از این شخصیت خوشم می‌آمد. با همین اطلاعات، نقش را بازی کردم و همه تلاشم این بود که آن را درست بازی کنم. نمی‌دانم چقدر موفق بوده‌ام، ولی خودم احساس می‌کنم بد نشده است. اگر عیب و ایرادی درباره نقش وجود داشته باشد حتما مسئولیتش به عهده من است. اگر گفته شود نقش درست اجرا نشده یا بد بازی شده است یا... خب مقصر من هستم چون بیش از این توانایی نداشتم. تابه حال بیشتر بازخوردهایی که گرفته‌ام مثبت بوده است.

قبلا نقش روحانی بازی کرده بودید؟

دو نقش خاص همیشه برای من اهمیت داشته؛ یکی کلاه مخملی بود که سال 1359 در یک تئاتر آن را تجربه کردم و دیگری نقش روحانی که در معمای شاه ایفاگرش بودم.

در مورد نقش کلاه مخملی به گفته بزرگانی چون عنایت بخشی موفق بودم و درباره نقش آیت‌الله کاشانی هم این طوری که به من گفته‌اند، کسی ناراضی نبوده است.

برای نقش آیت‌الله کاشانی، بجز کتاب‌هایی که آقای ورزی در اختیارتان گذاشته بودند، منبع تصویری یا اطلاعاتی دیگری داشتید؟

نه هیچ چیزی نداشتم. آقای ورزی به توانایی‌های من در بازیگری اعتماد کرد و من هم به تجربیاتم.

آذر مهاجر

رادیو و تلویزیون