ناگفته‌های تلـخ حج

ایشان در این سخنان، مطالباتی جدی را هم در سطح جامعه اسلامی خودمان و هم در سطحی وسیع‌تر یعنی در سطح جوامع اسلامی و بین‌المللی مطرح کردند. یکی از فرازهای بسیار مهم صحبت‌های‌ ایشان تاکید بر فاجعه بی‌سابقه منا بود که در آن 7000 زائر مظلوم از 37 کشور اسلامی به شهادت رسیدند، اما دریغ یک عذرخواهی از سوی حکام سعودی در این باره. رهبری در آن دیدار، با ادبیات زیبای‌شان شرح دادند که این رفتار نشان‌دهنده عدم مسئولیت‌پذیری و رفتار وقیحانه سعودی‌هاست در ارتباط با 7000 زائری که حتی هزینه پذیرایی‌شان را هم پرداخته بودند؛‌ زائرانی که وارد حرم امن الهی شده بودند و دولت سعودی موظف بود براساس ادعایی که می‌کند امنیت روانی و جسمی‌شان را فراهم کند که نکرد.

وهابیت، بازیگردان سیاست‌های ریاض

فرمایشات امسال رهبری،‌ از دیدگاه من بیانگر مجموعه‌ای از مطالباتی بود که از سال‌های‌ گذشته انباشته شده بودند. اگر به دو سه دهه پیش و نحوه برخورد عربستان نگاهی بیندازیم، می‌بینیم که در طول سال‌های‌ مختلف حوادث فراوان به علت بی‌کفایتی و ناتوانی سعودی‌ها در اداره حج رخ داده است، اما آنها هرگز عذر نخواستند مسئولیت بپذیرند. به نظر می‌رسد که این رفتار نشأت گرفته از تفکر وهابیت است؛ ‌همان تفکر پشت پرده حکام عربستان چون زمانی که ما موضوع واکاوی منا را مطرح می‌کردیم آنها می‌گفتند این قضا و قدر بوده و مشیت الهی است. آخر این چه تفکری است؟!

هراس از تشکیل کمیته حقیقت‌یاب

نکته دومی که رهبری فرمودند این بود که چرا عربستان به تشکیل کمیته حقیقت‌یاب تن نمی‌دهد و باید هیأت حقیقت یاب اسلامی ـ بین‌المللی، واقعیات حادثه منا را بررسی کند.

پس از فاجعه منا، سازمان حج و زیارت و وزارت امور خارجه با دبیرکل سازمان همکاری اسلامی و وزیر حج عربستان و دستگاه دیپلماسی نامه‌نگاری کردند و بررسی فیلم‌ها و مستندات حادثه را از آنها مطالبه کردیم. در روز فاجعه 4 ـ3 هلیکوپتر از آسمان حادثه را فیلم می‌گرفتند و تصویر تهیه می‌کردند، اما چرا سعودی‌ها حاضر نیستند با حضور نمایندگان کشورهای اسلامی بررسی کنند؟ علت این است که عربستان از تشکیل کمیته حقیقت یاب وحشت دارد و می‌ترسند که مبادا عمق این فاجعه دردناک برای جوامع بشری روشن شود آنها هنوز می‌گویند تعداد کل کشته‌شده‌ها 700 نفر بوده است در حالی که ما می‌دانیم شمار کشته‌ها بر اساس گزارش‌های‌ کشورهای مختلف و مستنداتی که در اختیار داریم 7000 است و صحت این گفته‌های‌ مان فقط در صورتی روشن می‌شود که کمیته حقیقت‌یابی همه ابعاد را روشن کند.

اگر این کمیته تشکیل شود مردم دنیا به مسائلی پی می‌برند که بسیار دردناک است و تا‌کنون از چشم جهانیان دور مانده است. مردم دنیا باید بدانند که فاجعه دوم در منا، در بیمارستان‌های‌ عربستان رخ داد. مردم باید بدانند زمانی که مصدومان را به بیمارستان می‌بردند عید قربان بود و همه جا تعطیل بود و رسیدگی کافی به آنها نشد در حالی که اگر امکانات احیا به اندازه کافی وجود داشت خیلی از زائران مصدوم اکنون زنده بودند.

بی‌احترامی حکمرانان سعودی به پیکرهای مطهر

فاجعه سوم که باید به گوش مردم دنیا برسد و آن رفتار توهین آمیز سعودی‌ها با پیکرهای شهداست. آنها جسدها را در‌تریلی‌های مخصوص حمل مواد غذایی، پنج روز زیر نور شدید گرمای مکه نگه داشتند‌. به این می‌گویند آشفتگی مدیریتی. سردخانه‌های‌ عربستان جا نداشت و آنها آمادگی چنین حادثه‌ای را نداشتند. آنها به هیچ عنوان حاضر به همکاری برای شناسایی اجساد هم نبودند و همان روز 5000 قبر آماده کردند و می‌خواستند همه را بدون شناسایی دقیق دفن کنند و اگر صحبت‌های‌ رهبر فرزانه انقلاب در چهارشنبه 8 مهر آن سال در نوشهر نبود چنین اتفاقی برای پیکرهای شهدای ایرانی هم می‌افتاد. در آن روز ایشان فرمانی تاریخی داشتند و خطاب به سعودی‌ها هشدار دادند که اگر اهانتی به اجساد زائران بکنند پاسخ ما بسیار شدید و تند خواهد بود.

بعد از این فرمایشات رهبری، تازه عربستان شروع به همکاری با ما کرد تا آن زمان ما فقط 118 پیکر شناسایی کرده بودیم و آنها اجازه نمی‌دادند به ایران برگردانیمشان، اما بعد دستمان باز‌تر شد و بچه‌های‌ تفحص حقیقتا از جان‌مایه گذاشتند و در سردخانه‌ها به دنبال پیکرهای مطهر شهدای ایرانی گشتند‌؛ از بین چندین هزار جسد؛ حقیقتا، مصیبتی بود که ذکر جزئیات دردناک و باور نکردنی‌اش از حوصله این بحث خارج است.

ننگ سکوت بر پیشانی نهادهای مدعی حقوق بشر

رهبری با قوت و قدرت در دیدار با خانواده شهدای منا، بحث حقوق بشر را مطرح کردند و پرسیدند که چرا همه کشورها در برابر این حادثه سکوت کرده‌اند؟ در حالی که زیاد پیش آمده اتفاق‌های‌ کوچکی در کشوری دیگر رخ می‌دهد و همه رسانه‌ها آن را توی بوق و کرنا می‌کنند اما در فاجعه بزرگ منا همه مهر سکوت بر لب زده‌اند. مساله این است که دولت عربستان برای جلوگیری از افشای ابعاد این حادثه عظیم، رسانه‌های‌ بین‌المللی را خرید و جلوی پوشش خبری کامل و حرفه‌ای را گرفت.

رهبری همچنین فرمودند که این حادثه باید مصرانه پیگیری حقوقی شود. این پیگیری البته وظیفه دستگاه دیپلماسی است، اما رافع مسئولیت بعثه و سازمان حج و زیارت نیست و باید آنقدر گریبان‌شان را بگیریم تا تسلیم شوند و اول عذرخواهی کنند و سپس بگذارند کمیته حقیقت یاب ابعاد پنهان این فاجعه را به اطلاع مردم دنیا برساند و بعد هم، سعودی‌ها حقوق شرعی شهدا را پرداخت کنند. آنها تا این لحظه حتی یک ریال، بابت دیه شهدا پرداخت نکرده‌اند و فقط وعده داده‌اند در حالی که دیه شرعی شهدا به عهده عربستان است.

حق زائران ایرانی را پایمال کردند

مقام معظم رهبری همچنین اشاره کردند که بی‌ادبی و بی‌اخلاقی عربستان ریشه در گذشته دارد. اما ما نباید از حق واجب شرعی ـ که حق مسلم ملت‌مان است ـ بگذریم. علاوه بر این بیت‌الله الحرام و مسجدالحرام، خانه خدا و متعلق به همه مسلمانان جهان است، در حالی که سعودی ها، به گفته رهبری «با پررویی» سعی می‌کنند این حق مسلم را از زائران بگیرند.

یکی از عللی که در مذاکرات با عربستان برای پیگیری خواسته‌های‌ قانونی زائرانمان شرکت کردیم این بود که هرگز در جایگاه متهم قرار نگیریم و در جایگاه مدعی باشیم، اما عربستان حق زائران را پایمال کرد‌. مردم دغدغه دارند که بالاخره راهکار تامین امنیت‌شان در عربستان چیست.

ما مذاکرات را پی گرفتیم اما آنها منفعلانه برخورد کردند و پاسخی نداشتند و رفتارشان با بی‌ادبی و بی‌اخلاقی همراه بود و همین باعث شد آنها بدهکار شوند، نه مدعی و اگر ما نمی‌رفتیم، اگر پیگیر مذاکرات نمی‌شدیم، اگر در جلسات شرکت نمی‌کردیم آنها بلافاصله در صحنه بین‌المللی طوری ماجرا را تعریف می‌کردند که انگار ایران نخواسته است زائرانش را به حج بفرستد و نخواسته سر میز مذاکره بنشیند. در واقع اگر ما مذاکرات را به نتیجه نمی‌رساندیم آنها می‌توانستند ماجرا را تحریف کنند در حالی که اکنون دیگر نمی‌توانند و همه می‌دانند که ما تلاشمان برای برقراری «حج با عزت» بود که دستور رهبری است، اما عربستان این اطمینان را نمی‌داد و پاسخگوی مطالبه ما برای تامین امنیت حجاج نبود.

سعید اوحدی/ رئیس سازمان حج و زیارت