راز ماندگاری سرود «آمریکا، آمریکا...» چه بود؟

به گزارش جام جم نوا به نقل از آنا، «آمریکا، آمریکا، ننگ به نیرنگ تو» مطلع سرودی انقلابی است که در سال 1360، بر اساس شعری از حمید سبزواری، آهنگ احمدعلی راغب با صدای اسفندیار قره‌باغی ساخته شد و در طول 34 سال اخیر، یادآور واقعه 13 آبان و فتح لانه جاسوسی توسط دانش‌آموزان و دانشجویان است.

نسخه اولیه این سرود که توسط ارکستر صدا و سیما ضبط شده، بارها و بارها توسط گروه‌های مختلف اجرا شده است. همچنین منبع الهام ساخت سرود‌ها و آهنگ‌های دیگری در داخل و خارج از کشورمان قرار گرفته، مانند آهنگی که به صورت سه زبانه (عربی-انگلیسی-فارسی) در لبنان ساخته شده و در بخش‌هایی از کلیپ مربوط به آن، سرود «آمریکا، آمریکا...» تصاویری از تظاهرات انقلابی مردم تهران پخش می‌شود.

از عوامل ماندگاری این اثر، می‌توان به لحن حماسی آن که البته قره‌باغی به خوبی توانسته از پس اجرای آن برآید، اشاره کرد. مضاف بر اینکه پخش این آهنگ در طول جنگ تحمیلی،‌ با تهییج و ترغیب رزمندگان باعث افزایش قوای روحی رزمندگان هم‌وطن‌مان نیز شده است.

همچنین گره خوردن این سرود با یکی از مهم‌ترین اتفاقات سیاسی و اجتماعی تاریخ معاصر، که همانا ورود به سفارت آمریکا و تصرف آن توسط جوانان انقلابی است؛ آنچنانکه صدا و سیمای جمهوری اسلامی نیز سال‌ها این سرود را با میکس تصاویری از این رویداد تاریخی، پخش کرده است، یاد آن را در دل مخاطبان خود زنده نگه داشته است.

از طرفی، مضمون این سرود به روحیات انقلابی مردم کشورمان که با انقلاب خود، دست رد به سینه قدرت‌های جهانی و زیاده‌خواه زده بودند، هماهنگی داشت و به نوعی خطابه‌ای است از سوی مردم ایران که به گوش سیاست‌مداران آمریکایی مخابره شد:

آمریکا آمریکا ننگ به نیرنگ تو
خون جوانان ما می‌چکد از چنگ تو
ای ز شراره ستم شعله به عالم زده
امن و امان جهان یکسره بر هم زده
بر سر هر خرمنی در دل هر گلشنی
آتش بیداد تو صاعقه غم زده
ثروت انبوه تو خون دل توده‌هاست
کین تو بر سینه‌ها دشنه ماتم زده

دزد جهان‌خواره‌ای دیو ستم‌کاره‌ای
عقرب جراره‌ای روبه مکاره‌ای

جور و جفا در تو هست مهر و وفا در تو نیست
زهر بلا در تو هست شهد صفا در تو نیست
در همه دور زمان چون تو ستم‌کاره نیست
عامل هر فتنه‌ای صلح و صفا در تو نیست

آمریکا آمریکا ننگ به نیرنگ تو
خون جوانان ما می‌چکد از چنگ تو
در همه گیتی به پاست نائره جنگ تو
گوش جهان خسته طبل بدآهنگ تو
مظهر شیطان تویی دشمن انسان تویی
ای همه اهریمنی سرحد فرهنگ تو
رسم تو عصیانگری کار تو ویرانگری
تیره شده عالم از حیله و نیرنگ تو

دشمن هر ملتی موجب هر ذلتی
سایه هر وحشتی فتنه هر امتی

جور و جفا در تو هست مهر و وفا در تو نیست
زهر بلا در تو هست شهد صفا در تو نیست

در همه دور زمان چون تو ستم کاره نیست
عامل هر فتنه ای صلح و صفا در تو نیست

آمریکا آمریکا ننگ به نیرنگ تو
خون جوانان ما می چکد از چنگ تو

اسفندیار قره‌باغی در مصاحبه‌ای در سال 88، با اشاره به روند مذاکرات سیاسی با حضور مشترک نمایندگان ایران و آمریکا، گفت پخش این سرود دیگر معنایی ندارد، اما همچنان پخش آن، حتی با وجود توافق هسته‌ای،‌ ادامه دارد.

البته قره‌باغی سال گذشته در گفت‌وگویی دیگر اظهار داشت: «هنوز هم معتقدم که کلمه «روبه مکاره» و «عقرب جراره» بهترین صفت برای آمریکا‌ست. ببینید در خاورمیانه چه‌ها می‌کند و می‌دانید که چه با ما کرده‌اند از 28 مرداد به این سو و می‌دانید که در داستان انقلاب و جنگ موضع آمریکا چه بود و چه حیلت‌هایی در سال‌های انقلاب علیه ملت ما به کار بست. بعد حمایت‌اش از صدام و امروز سیاست‌اش در خاورمیانه و نسبت به ایران. بنابراین اصلاً پشیمان نیستم و از اجرای این سرود خوشحالم.»