الزامات کسب وکار و بازاریابی

در حال حاضر، فضای مجازی که گستره‌ای از اینترنت تا شبکه‌های اجتماعی را در برمی گیرد، جدیدترین ابزار و سازوکار تبلیغات و بازاریابی است. فضای مجازی خود انقلابی در دنیای تبلیغات و بازاریابی محسوب می‌شود زیرا زمینه‌ گذار از عصر کلاسیک تبلیغات به عصر جدید را فراهم می‌سازد. در این فضا در مقایسه با عصر کلاسیک که روزنامه‌ها و تلویزیون محور تبلیغات و بازاریابی قرار داشت، سرعت و کاهش هزینه در انجام معاملات و خرید و فروش برای طرفین حرف نخست را می‌زند.

به این دلیل تجارت الکترونیک امروزه بسرعت در حال جایگزین شدن با تجارت سنتی است. فضای مجازی گستره نامتناهی و فرصت‌های بی بدیلی در اختیار تاجران و شرکت‌ها قرار می‌دهد اما الزاما این فرصت‌های بی‌نهایت به موفقیت و کامیابی در فضای پیچیده رقابتی منجر نمی‌شود. فضای مجازی با گذشت زمان ضمن پیچیده‌تر شدن و متنوع‌تر شدن، بتدریج قاعده‌مند‌تر می‌شود. بخشی از این روند ناشی از قوانین و مقررات رسمی از سوی دولت‌هاست و بخش دیگر در تعاملات میان عوامل و فعالان عرصه مجازی به صورت خودکار شکل می‌گیرد. آشنایی با این قواعد به طور طبیعی به لحاظ فن و حرفه بازاریابی از یک سو و الزامات پاسخگویی و مشتری‌مداری از سوی دیگر از الزامات فعالیت در فضای مجازی و پایداری تجارت و کسب وکار است.

این مهم امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته به صورت یک امر طبیعی و ضروری از سوی کاربران و به عبارت بهتر تاجران و بازاریابان و شرکت‌ها پذیرفته شده است. به این معنا که کاربران فضای مجازی در حوزه اقتصادی و تجاری، نسبت به عملکرد و فعالیت خود پاسخگو بوده و تلاش دارند.

در یک فضای رقابتی، بیشترین جذابیت را به لحاظ تنوع کالاها و خدمات و سهولت و سرعت دسترسی به آنها فراهم سازند. این مهم با هدف حضور فعال، پایدار و سودمندانه در عرصه تجارت و کسب وکار است. بسیاری از برندهای معروف دنیا در بخش‌های مختلف کالایی و خدماتی، موفقیت و جهانی شدن خود را مدیون حضور قاعده‌مند و مسئولانه در فضای مجازی می‌دانند. در مقابل، فضای مجازی به دلیل نبود نظارت جدی، فضای مناسبی برای سوءاستفاده و فعالیت‌های غیرقانونی سودجویی است. تبلیغات نادرست و غیرواقعی با هدف کسب سودهای موقت یکی از شگردهای سودجویی در فضای مجازی است. جذابیت‌هایی از نوع کسب سودهای سریع و موقت، می‌تواند زمینه مناسبی برای شکست زودهنگام کسب وکار و تجارت باشد. امروزه بسیاری از کشورهای درحال توسعه که در ابتدای راه تجربه فضای مجازی هستند

، به طور طبیعی درگیر آفت سوءاستفاده یا استفاده نادرست از فضای مجازی در عرصه تجارت و بازاریابی قرار دارند. برای رفع این آفت در گام نخست باید نظارت کلی از سوی دستگاه‌های حاکمیتی در این عرصه انجام شود و در گام دوم عوامل و عناصر فعال در عرصه بازاریابی و تجارت به قواعد و فنون فعالیت و رقابت در فضای مجازی با هدف حضور پایدار، مجهز و مسلح شوند. فضای مجازی به میزانی که می‌تواند زمینه ارتقا و پیشرفت کسب وکارها شود به همان میزان نیز می‌تواند زمینه ورشکستگی و ناکامی آنها را نیز موجب شود. آنچه در این میان حرف نخست را می‌زند، حضور حرفه‌ای، اخلاقی و مسئولانه عوامل و عناصر در فضای مجازی است.

دکترعلیرضا سلطانی

استاد دانشگاه