مبارزه با قاچاق، گامی در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی

مبارزه با قاچاق نه‌تنها در این دولت بلکه دردولت‌های قبل نیز انجام‌ و برنامه‌هایی برای آن تدوین می‌شد، اما آمار و ارقام تقریبی واردات و صادرات غیرقانونی نشان می‌دهد که مبارزه با پدیده قاچاق کالا و ارز در هیچ دولتی موفق نبوده است.

حجم قاچاق کالا و ارز در حالی براساس اعلام ستاد مبارزه با قاچاق کالا وارز حدود 25 میلیارد دلار برآورد شده که حجم کل صادرات و واردات کشور حدود 100 میلیارد دلار است.

این به آن معناست که سهم قاچاق در اقتصاد کشور 25 درصد است. همچنین توجه دارید که زمانی که اعلام می‌شود 20 میلیارد دلار در سال 92 قاچاق انجام شده به این معناست که دو میلیارد دلار از حقوق گمرکی و عوارض دولت پرداخت نشده است.

به تبع آن مالیات عملکرد و مالیات بر ارزش افزوده از سوی دولت دریافت نشده است.

اما متاسفانه با این آمار بسیار بالا و نسبت‌های تاسف‌برانگیز، هیچ دولتی را مشاهده نکرده‌ایم که به صورت جدی روی این مساله مانور دهد و راه‌های این سوءاستفاده را ببندد.

همین امر باعث می‌شود تا در صورت ادامه این روند، اقتصاد مقاومتی به چالش کشیده شود و دیرتر تحقق یابد زیرا یکی از مسائلی که ما را بسیاردر تحقق اقتصاد مقاومتی کمک می‌کند مبارزه با قاچاق کالا و ارز است.

به این دلیل که رشد پدیده قاچاق باعث می‌شود تا فرصت‌های شغلی جدید در کشور به‌وجود نیاید و حتی تهدیدی برای شغل‌های موجود در کشور ایجادشود. همچنین تولید در کشور پانگیرد زیرا کالای قاچاق با نپرداختن حقوق دولتی بسیارارزان‌تر از کالای تولید داخل تمام می‌شود و همین امر می‌تواند چالشی بزرگ برای تولید کشور که همین حالا هم دردهای بسیاری دارد، محسوب شود. از این‌رو از هر دریچه‌ای چه اقتصادی و چه فرهنگی و سیاسی و امنیتی به موضوع رشد قاچاق نگاه شود، این امر در تعارض با سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی خواهد بود.

به نظر می‌رسد برای جلوگیری از پدیده قاچاق برخوردهای نظامی و انتظامی لازم است، اما کافی نیست بلکه برای مقابله با این موضوع باید از اهرم‌های اقتصادی و تعرفه‌ای استفاده کرد.

این اهرم می‌تواند واردات رسمی را ارزان‌تر تمام کرده و موجبات کاهش قاچاق کالا و ضرر و زیان دیدن قاچاقچی را فراهم کند؛ کاری که کشورهای اتحادیه اروپا و برخی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس انجام دادند و نتیجه هم گرفتند به طوری که در این کشورها آمار قاچاق نزدیک به صفر است.

بنابراین ایران هم می‌تواند با تدوین برنامه‌های کارشناسی اقتصادی در این زمینه، قاچاق وارداتی و صادراتی را کاهش دهد.

دراین راستا به نظر می‌رسد اگر به‌طور متوسط تعرفه واردات کالا 10 درصد باشد ـ یعنی نصف الان ـ جلوی حجم گسترده قاچاق گرفته می‌شود.

در نتیجه دولت باید سیاستی را اتخاذ کند که ورودی و خروجی کالا از راه قانونی به صرفه‌تر باشد تا انگیزه قاچاق در کشور از بین برود.

نظارت بر شبکه توزیع و فروش نیز از دیگر اهرم‌هایی است که می‌تواند باعث کاهش قاچاق در کشور شود البته توجه داشته باشید برنامه‌هایی که برای مبارزه با قاچاق کالا و ارز داده می‌شود در کوتاه مدت انجام‌پذیر نخواهد بود بلکه مستلزم زمان مناسب برای به تحقق رسیدن است در نتیجه برنامه‌ای که تدوین می‌شود باید از کیفیت و بازدارندگی بالایی برخوردار باشد و ضمنا مدیران دردیدن ثمرات آن دردوره خوشان بی‌تابی نکنند.

مسعود دانشمند - دبیرکل خانه اقتصاد ایران