نیمی از موفقیتم را مدیون این صدا هستم

مسعود اسکویی 9 آذر 1345 به استخدام تلویزیون ملی ایران در آمد و به عنوان گوینده خبر سیاسی استخدام شد. آن زمان چون هنوز بخش ورزشی از بخش سیاسی جدا نشده بود‌، اسکویی اخبار ورزشی را نیز در همان جا می‌خواند، اما سال 1350 که قسمت خبر ورزشی تشکیل شد، او هم از خبر سیاسی به خبر ورزشی رفت و به گوینده‌ ثابت خبر ورزشی تلویزیون تبدیل شد.

اسکویی از سال 1378 و همزمان با شکل‌گیری رادیو ورزش به آنجا رفت و تا امروز به عنوان گوینده و گزارشگر به اجرای برنامه‌های مختلف ورزشی می‌پردازد.

مسعود اسکویی را خیلی‌ها با آن صدای زیبا می‌شناسند؛ صدایی که برای همه ما مصداق یک عمر خاطرات ورزشی است. قبل از هر چیز بگویید چقدر از موفقیت کاریتان را مدیون این صدا هستید؟

خیلی زیاد! من همیشه خداوند را شکر می‌کنم که این نعمت را به من داده است. حمل بر خودستایی نباشد، اما این صدا در این سال‌ها همیشه مورد توجه مردم بوده و باعث شده خیلی‌ها همان طور که شما گفتید بنده حقیر را با این صدا که برخلاف سن و سالم هنوز هم جوان مانده، بشناسند. به‌جرات می‌گویم شاید بیش از 50 درصد از موفقیتم را مدیون این صدا هستم.

تا به حال کار دوبله هم انجام داده‌اید؟

در سال‌های قبل از انقلاب، بله البته خیلی کم. دلیلش هم این بود که آن زمان من گوینده خبر سیاسی بودم و به ما اجازه نمی‌دادند همزمان به عنوان دوبلور فعالیت داشته باشیم.

خارج از فضای رادیو به چیزی جز رادیو ورزش هم گوش می‌کنید. مثلا هنگام رانندگی؟

من همیشه رادیو گوش می‌کنم. البته 24 ساعت گوشم به ورزش نیست. من روزهای پنجشنبه یک شیفت کاری در رادیو آوا به دلیل علاقه ویژه‌ام به موسیقی دارم، اما در مجموع چون کار و حرفه اصلی من رادیو است، همیشه باید همراه رادیو باشم تا در جریان اتفاقات روز قرار بگیرم.

دو سال دیگر 50 سال از عمر حضور شما در صدا و سیما می‌گذرد. خسته نشدید از این همه سال گزارشگری؟

من واقعا به کارم عشق می‌ورزم و به‌جرات می‌گویم اصلا خسته نشده‌ام. این علاقه به حدی است که وقتی می‌بینم بعضی‌ها کار گزارشگری را کم‌اهمیت جلوه می‌دهند واقعا ناراحت می‌شوم.

مسعود اسکویی بعد از نیم قرن حضور در عرصه گزارشگری چقدر تلاش می‌کند به‌روز باشد؟

چاره‌ای جز این ‌که با علم روز جلو بروم و مطالعه داشته باشم، ندارم. در کار گزارشگری داشتن صدای خوب اگرچه از ملزومات است، اما چیزی که به این صدا قوام می‌بخشد، داشتن تحصیلات عالیه و البته مطالعات مرتبط با آن رشته ورزشی است. شک نکنید به این موضوع. امروز خودتان می‌بینید ورزش چه وسعتی پیدا کرده است. تا 40 سال پیش ورزشی مثل کبدی وجود نداشت، اما الان ده‌ها رشته مثل کبدی وجود دارد و ما به عنوان گزارشگر باید با تک‌تک آنها آشنا باشیم. امروز با توجه به حجم برنامه‌های زنده، یک گزارشگر باید تا این اندازه آمادگی داشته باشد که حتی در لحظه بتواند پاسخ پرسش‌‌های مخاطبان خود را بدهد. ما اگر برای خودمان ارزش قائل نباشیم و به کارمان عشق نورزیم موفق نخواهیم شد. عشق و علاقه خیلی در این کار مهم است و اگر کسی به دنبال انگیزه‌های مالی است، بهتر است اصلا سراغ حرفه گزارشگری نیاید.

با توجه به این حجم گسترده برنامه‌های ورزشی، شما به عنوان یک گزارشکر باسابقه، در طول روز چقدر درگیر رادیو هستید؟

امروز به جرات می‌گویم با وجود آن که شبکه رادیویی ورزش 24 ساعته برنامه دارد، اگر شبکه ورزش 2 هم راه‌اندازی شود باز می‌توان برای 24 ساعت آن برنامه داشت. این خود نشان از حجم بالای کار دارد. مردم امروز همه خودشان کارشناس هستند و در جریان کامل مسائل روز ورزش قرار دارند. از طرفی توقعات در ورزش بشدت بالا رفته که می‌طلبد وقت زیادی از روز را صرف کنیم تا بتوانیم نظر مثبت مخاطبانمان را جلب نماییم.

به عنوان کسی که سال‌ها در رادیو حضور دارد، حال و هوای این روزهای رادیو را چطور می‌بینید؟

در گذشته ما یک شبکه رادیویی بیشتر نداشتیم ولی الان با توجه به سلیقه‌های مختلف، شبکه‌های مختلفی هم راه‌اندازی شده‌است تا هر کسی فراخور علایق خود برنامه مورد نظرش را انتخاب کند. این تنوع باعث شده بر تعداد مخاطبان رادیویی هم افزوده شود. حالا اگر کسی بخواهد موسیقی گوش بدهد سراغ رادیو آوا می‌رود، اگر کسی به دنبال اطلاع از ترافیک شهری باشد فرکانس رادیو پیام را جستجو می‌کند یا اگر کسی به دنبال کسب اطلاعاتی از آخرین وضیعت شهر تهران باشد سراغ رادیو تهران می‌رود. برای قشر جوان جامعه رادیو جوان تولید برنامه می‌کند و برای ورزشی‌ها هم رادیو ورزش. رادیو قرآن، معارف، فرهنگ، سلامت، اقتصاد، ایران و چند شبکه رادیویی دیگر هم هستند تا برخلاف گذشته دیگر همه مجبور نباشند فقط به یک یا دو شبکه رادیویی گوش بدهند. همین موضوع کمک کرده رادیو در سال‌های اخیر جایگاه خود را در میان مردم استحکام بیشتری ببخشد.

ظاهرا مدیران شبکه ورزش برنامه‌های زیادی برای جلب توجه مخاطبان در نظر گرفته‌اند.

بله، با توجه به تغییر مدیریت در شبکه رادیویی ورزش، کنداکتور این شبکه نیز با تغییرات گسترده‌ای مواجه شد. ازجمله برنامه‌های جدید شبکه رادیویی ورزش می‌توان به برنامه تازه‌ها اشاره کرد که همه روزه از 8 صبح تا 10 شب، راس هر ساعت به مدت 3 تا 5 دقیقه مهم‌ترین اخبار ورزشی، مصاحبه‌ها و گزارش‌های روزانه را برای شنوندگان پخش می‌کند. برای ساعت 6 تا 7 صبح هم برنامه‌ای به نام نفس تازه روی آنتن می‌رود. این برنامه با توجه به شادابی آن و اطلاعات خوبی که به مخاطب می‌دهد یکی از ساعت‌های مرده شبکه رادیویی ورزش را زنده کرده است. از دیگر برنامه‌هایی که به کنداکتور شبکه اضافه شده انعکاس است که یک برنامه انتقادی است برای نقد و تحلیل رویدادها و اتفاق‌های مهم ورزشی. در کنار این برنامه‌ها امروز رادیو ورزش هم مسابقات داخلی را به صورت زنده پخش می‌کند و هم با کمک خبرنگارانی که در اقصی نقاط دنیا دارد، تلاش می‌کند هیچ یک از رویدادهای مهم ورزشی دنیا را از دست ندهد. همین موضوع باعث شده توقع مردم از رادیو ورزش به شکل قابل ملاحظه‌ای بالا برود.

آماری هم از میزان تقریبی مخاطبان رادیویی در اختیار دارید؟ آماری که به شما بگوید تا چه اندازه با استقبال مردم مواجه شده است؟

آمار دقیقی از تعداد مخاطبان رادیو ورزش در دست نیست، اما ما از طریق تماس‌های مردمی در جریان بازتاب برنامه‌های مختلف قرار می‌گیریم. به عنوان مثال در همین مدت کوتاهی که از اجرای برنامه تازه‌ها می‌گذرد خیلی‌ها از طریق تلفن 162 که سامانه ارتباط با مخاطبان سازمان صدا و سیماست تماس می‌گیرند و ما هم این آمارها را رصد می‌کنیم تا در جهت رضایت‌مندی مخاطبان که سرمایه‌های اصلی ما هستند، قدم برداریم. از همین تماس‌ها متوجه می‌شویم هر برنامه چقدر در میان مردم جاافتاده است. آنها واقعا ارتباط تنگاتنگی با ما دارند و در بسیاری از موارد با انتقادهایشان به ما کمک می‌کنند تا نقاط ضعف‌مان را برطرف کنیم.

این که برنامه‌های مختلف رادیو ورزش از اثرگذاری مطلوبی برخوردار باشد چقدر برای شما و دیگر عوامل این شبکه رادیویی دغدغه است؟

ما روی این مساله خیلی دقت داریم که بتوانیم برنامه‌های اثرگذاری را برای مخاطبان خود روی آنتن ببریم. راه‌اندازی برنامه جهان ورزش که هر روز به یک رشته ورزشی خاص اختصاص دارد یکی از همان تدابیری بود که احساس کردیم می‌تواند ما را به این خواسته نزدیک کند. طبیعتا بعضی از رشته‌های ورزشی از اهمیت بیشتری برخوردار است و برخی دیگر هم از اهمیتی کمتر. ما سعی کردیم در برنامه جهان ورزش به صورت اختصاصی به رشته‌های پراهمیت‌تر بپردازیم و از این طریق با بهره‌گیری از نظرات کارشناسان، فدراسیون‌ها را به چالش بکشیم. اثرگذاری مثبت از دغدغه‌های ما به شمار می‌رود و ما مراقب هستیم برنامه‌هایمان باری به هر جهت و برای پر کردن کنداکتور نباشد.

در قبال نقدهای منصفانه چقدر در رادیو ورزش احساس مسئولیت وجود دارد؟

همه تلاش ما این است که نقدهایمان منصفانه باشد. یعنی اگر فدراسیون یا شخصی را به نقد می‌کشیم برای طرف مقابل هم این فرصت را قائلیم تا از خود دفاع کند. به قول معروف یکطرفه به قاضی نمی‌رویم و همیشه سعی می‌کنیم صحبت‌های کارشناسان و طرف‌های مقابل را هم گوش بدهیم.

البته گاهی اوقات هم روند نقدها و موضوعات از کنترل ما خارج می‌شود که اجتناب‌ناپذیر است.

در مورد استفاده از گزارشگران تخصصی در هر رشته چه تدابیری اندیشیده شده است؟

از اولویت‌های ما استفاده از افراد متخصص در رشته‌های مختلف است. ما در فوتبال از حضور ارمنده، عطاران و والی‌زاده به عنوان گزارشگر استفاده می‌کنیم. در والیبال شاکری و دهمندی را داریم. در بسکتبال احمدی و واحد گزارش می‌کنند. در کشتی از وجود پیرایرانی و میرزاشفیع بهره می‌بریم. در رشته‌های رزمی خطیبی و اکرامی را در اختیار داریم و خود من هم در کنار این جمع که فقط به تعدادی از آنها اشاره کردم حضور دارم و سعی می‌کنیم کاری که صورت می‌پذیرد تخصصی باشد. خود من زمانی در زمره اولین گزارشگران تنیس و سوارکاری در ایران بودم و بجز کشتی، همه رشته‌ها را گزارش می‌کردم اما الان با توجه به گستردگی وسایل ارتباط جمعی، کار ما گزارشگران هم با 30 یا 40 سال قبل واقعا فرق کرده و دشوارتر شده است. الان اگر گزارشگر در صحبت‌هایش دچار اشتباه شود مخاطب به هیچ وجه آن را نمی‌پذیرد، چراکه همه دسترسی به اینترنت و ماهواره دارند. به همین دلیل هم یکی از برنامه‌های اصلی ما این است که در رشته‌های مختلف با شناسایی جوان‌های علاقه‌مند به گزارشگری به آنها آموزش بدهیم.

آیا برای آموزش گزارشگران جوان برنامه‌ریزی دقیقی هم شده است؟

این موضوع در دستور کار شبکه رادیویی ورزش قرار دارد که در آینده‌ای نزدیک با بهره‌گیری از وجود گزارشگران باتجربه‌تر این کار صورت بگیرد تا استعدادهای جوان مورد آموزش قرار بگیرند. خود من در حالی در 27 سالگی به استخدام تلویزیون ملی ایران درآمدم که در حین کار مجاب بودم دوره‌های آموزشی زبان فرانسه، انگلیسی، ادبیات فارسی و گویندگی را بگذرانم. این کلاس‌ها در حال حاضر خیلی کمرنگ است، اما تلاش می‌کنیم در آینده‌ای نزدیک این کار را برای جوان‌تر انجام بدهیم. به هر حال ما یک روز باید کنار برویم و جوان‌ها بیایند. چه خوب است آنچه به عنوان تجربه به دست آورده‌ایم با خلق و خوی خوب و مهربانانه در اختیار جوان‌ها بگذاریم و به آنها کمک کنیم تا آنها هم پیشرفت کنند. من به این مساله اعتقاد دارم که در این مسیر نباید هیچ حب و بغضی وجود داشته باشد.

توصیه‌ای هم برای جوان‌های علاقه‌مند به گزارشگری دارید؟

من همیشه به دوستان جوان دو مطلب را گوشزد می‌کنم؛ یکی این‌ که درباره آنچه نمی‌دانید حتما بپرسید و دوم این ‌که هر مطلبی را که هنگام کار به دستتان می‌دهند حتما یک بار مرور کنید. خود من با وجود داشتن 47 سال سابقه کار هنوز هم به محض ورود به استودیوی خبر، متن خبرها را می‌خوانم و درباره هر چیزی که اطلاعی از آن نداشته باشم سوال می‌کنم. اینها به این دلیل است که من خودم را دوست دارم و برای آبروی کاری‌ام احترام قائلم. از طرفی فکر می‌کنم همین که مردم نسبت به من لطف دارند یکی از دلایل اصلی‌اش تلاشی است که برای حفظ خودم انجام می‌دهم.

آن شهرآورد خاطره‌انگیز

نزدیک به نیم قرن حضور در رادیو و تلویزیون، حتما خاطرات فراوانی را برای مسعود اسکویی به همراه داشته است. خودش در این باره می‌گوید: گزارش رقابت‌های ورزشی همه خاطره است، خاطراتی از جنس برد و باخت و شادی و ناراحتی، اما به‌جرات می‌گویم بهترین خاطره ورزشی من، همان خاطره خوب همه ایرانی‌هاست؛ دیدار ایران و استرالیا در ملبورن. بعد از آن که داور مجاری 8 دقیقه وقت اضافی اعلام کرد، من به قدری استرس داشتم که نتوانستم پشت میکروفن بنشینم. واقعا احساس می‌کردم قلبم می‌خواهد از حرکت بایستد. به همین دلیل در آن 8 دقیقه از استودیو خارج شدم. آن دقایق مرگبار وقت اضافه و آن صعود خاطره‌انگیز را هیچ وقت فراموش نمی‌کنم.

از دیگر خاطرات جالب اسکویی به بازی تاریخی استقلال و پرسپولیس سال 52 برمی‌گردد؛ آن 6 بر صفر معروف: من آن بازی را گزارش نمی‌کردم، اما در ورزشگاه حضور داشتم و هنوز هم صحنه‌هایی از آن بازی را در ذهن دارم.

البته خاطره من به بعد از آن بازی برمی‌گردد. آن زمان اتوبان همت تا خروجی میدان ونک ساخته نشده بود و در انتهای مسیر، 6 چراغ راهنمایی قرمز نصب شده بود که دائم چشمک می‌زد. این چراغ‌ها ربطی به نتیجه بازی نداشت و از قبل آنجا نصب شده بود، اما تا مدت‌ها به سوژه‌ای برای کری‌خوانی هواداران پرسپولیس برای استقلالی‌ها تبدیل شده بود.

رضا پورعالی / گروه ورزش جام‌جم