مکان های مختلفی در هر شهر وجود دارد که خاطرات تعداد زیادی از مردم شهر را در خود جای داده و عموماً به واسطه قدیمی بودنشان، اتفاقات زیادی را از سر گذرانده اند.
سبزه میدان شهر رشت نیز یکی از مکانهای خاطره انگیز این شهر است که گذر زمان نه تنها چیزی از محبوبیت و زیبایی اش نکاسته که حتی جایگاهش را بیش از پیش در بین مردم شهر حفظ کرده و این روزها پاتوقی برای بازنشستگان و سالمندانی است که عموماً بیشتر وقت خود را در این مکان می گذرانند.
از سبزه زاران تا سبزه میدان
سبزه میدان نام ناحیه ای است که سابق بر این سبزه زاری بین دو محله استاد سرا و محله کیاب رشت بوده و تا محله چمارسرا امتداد داشته است.
ابتدای این سبزه زاران استخر و گورستانی قرار داشته که در عهد سلطنت ناصر الدین شاه که خان های شفت و فومن ناچار به اقامت در رشت شدند، تبدیل به محلی برای ساخت خانه های مسکونی شده است.
در عهد سلطنت مظفرالدین شاه که محمد ولی خان تنکابنی به حکومت رشت منصوب شد، تصمیم گرفت تا در این ناحیه به ساخت و ساز پرداخته و این ناحیه را آباد کند. از این رو قسمتی از سبزه زاران را باغچه بندی و خیابان بندی کرد و درخت کاشت و آن را سبزه میدان نامید.
گورستان مجاور این ناحیه را متروک اعلام کرد و استخر را که آبگیری نمی شد، با زباله های شهر پر کرد.
همچنین خندق روباز حاشیه سبزه میدان که به محله پیر سرا و رودخانه گوهر رود می رفت را با طاق آجری پوشاند و در مدتی کوتاه باغ و خیابان های متعددی را به وجود آورد.
از مالیات های دریافتی در قسمت جنوبی سبزه میدان مدرسه اشرف مظفری ساخته شد که سالن این مدرسه بعدها محل اجرای نمایش نامه های مولیر شد.
همچنین استخر مجاور در سالهای بعد تر به مقر سینمایی شهر رشت تبدیل شد. از همین زمان بود که سبزه میدان گردشگاه عمومی مردم شهر رشت محسوب می شد.
سبزه میدان که بعد از میدان شهرداری مهمترین میدان شهر رشت محسوب می شود، در سال ۱۲۷۰ خورشیدی اولین مکان در گیلان بوده که به چرخ آب (چرخی که با کمک اسب می چرخید و با حفر زمین از دل آن آب بیرون می آورد) مجهز شد.
این میدان از همان زمان تا به امروز که مکانی برای تجمع تعداد زیادی از بازنشستگان شهر رشت است، محل وقوع بسیاری از اتفاقات کوچک و بزرگ در شهر رشت بوده است.
میدانی برای تجمع بازنشستگان و سالمندان
وقتی یک روز بهاری سری به سبزه میدان بزنی، تجمع تعداد زیاد بازنشستگان، سالمندان و مردمی که برای لذت بردن از فضای این میدان قدیمی آمده اند، آدم را به وجد می آورد.
پیرمردهایی که تعدادشان کم هم نیست در گروه های مختلف توی پارک نشسته و عموماً مشغول بازی شطرنج یا دومینو بوده، برخی جدول حل می کنند و برخی دیگر هم مشغول گپ و گفت با یکدیگر هستند.
حشمت یکی از بازنشسته هایی است که به قول خودش تمام هفته بجز روزهای سرد و بارانی را در سبزه میدان می گذراند. وی که سخت مشغول بازی است می گوید: ۴ سال است که بازنشسته شده ام. روزهای اول خیلی سخت بود ولی از طریق یکی از دوستان به اینجا آمدم و در این چند سال دوستان زیادی پیدا کرده ام که تقریباً تمام روزهای هفته را با هم می گذرانیم.
وی ادامه می دهد: من از سبزه میدان خاطرات زیادی دارم. یادم هست قدیم تر ها توی همین سینمای دور میدان که آن وقت ها شهر طلایی نام داشت کلی فیلم می دیدیم و از سینما که بیرون می آمدیم تازه وقت آن بود که توی میدان بنشینیم و راجع به تک تک صحنه های فیلم حرف بزنیم.
حشمت می افزاید: من و تعداد زیادی از کسانی که سالهای زیادی است بازنشسته شده اند، تمام دلخوشی مان به همین سبزه میدان است. روزهایی که باران می بارد و یا هوا سرد است کلی غصه می خوریم و دلمان برای دوستانمان تنگ می شود. کاش می شد یک فضای سر پوشیده برای بازنشستگانی که به این پارک می آیند در نظر گرفته شود تا همیشه بتوانیم از فضای اینجا و کنار دوستان بودن لذت ببریم.
رضا یکی دیگر از بازنشستگانی که با دوستانش مشغول گفتگو است، گفت: آمدن به سبزه میدان و نشستن در فضای اینجا کار هر روز من است. بخصوص از وقتی همسرم فوت کرده هر روز به اینجا می آیم و خاطرات دوران نامزدی مان که بخش زیادی از آن به بستنی خوردن در این پارک می گذشت را مرور می کنم.
وی افزود: در سالهایی که جوانتر بودیم اینجا میتینگ هم برپا می کردیم و به شخصه بخش زیادی از نوجوانی تا میانسالی ام را در این پارک گذرانده ام.
رضا به وضعیت بازنشستگانی که به سبزه میدان می آیند اشاره می کند و می افزاید: دلخوشی خیلی از باز نشستگانی که اینجا هستند، آمدن به این مکان و در کنار دوستان بودن است اما روزهایی که هوا بارانی می شود که گاهی وقتها این بارندگی ها تا یک هفته هم ادامه دارد، جایی برای نشستن در پارک نیست و حوصله خیلی ها توی خانه سر می رود. شاید بهتر باشد این وضعیت سرو سامانی پیدا کرده و جایی مشخص برای بازنشستگان و سالمندانی که به اینجا می آیند در نظر گرفته شود.
حسین که تازه از آموزش و پرورش بازنشسته شده است نیز می گوید: متاسفانه برای کسانی که حداقل ۳۰ سال از عمرشان را مشغول کار بوده اند، جایی در نظر گرفته نشده که بعد از بازنشستگی بتوانند وقتشان را در آنجا بگذرانند و یا برنامه خاصی داشته باشند. تمام دلخوشی ما این پارک شده که هر روز بیاییم و دوستانمان را ببینیم اما همیشه نمی توان از فضای اینجا استفاده کرد.
وی ادامه می دهد: در همه شهرهای دنیا معمولا مکانهایی برای گذران وقت بازنشستگان و سالمندان در نظر گرفته می شود که مجهز به یک سری امکانات هم هستند. حتی خبر دارم در برخی پارک های آلمان تجمعات بازنشستگی وجود دارد که با سرپرستی و هدایت خود این افراد، زیر نظر شهرداری برنامه های متنوع ورزشی و تفریحی اجرا می کنند. اما اینجا نه تنها برنامه ای وجود ندارد که حتی جای مناسبی هم برای روزهایی که نمی توان از فضای باز استفاده کرد، پیدا نمی شود.
تک نگاهی مسئولان برای ارائه خدمات به بازنشستگان
اگرچه جایی مثل سبزه میدان پاتوقی برای تجمع سالمندان و بازنشستگان شده است اما لزوم ایجاد مکانی مثل خانه بازنشستگان که از طریق آن بتوان خدمات هدفمند را به این قشر آسیب پذیر جامعه ارائه داد، بسیار ضروری و الزامی است.
رییس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی رشت در این باره گفت: متاسفانه تک نگاهی مسئولان چه در سطح استان و چه کشور، این اجازه را نداده است که بازنشستگان تامین اجتماعی نیز بتوانند از خدمات خانه مهر بازنشستگان بهره مند شوند.
ملیحه نصراللهی افزود: چند سال پیش خانه مهر بازنشستگان تاسیس شد اما بعد از افتتاح مشخص شد که فقط برای ارائه خدمات به بازنشستگان کشوری است و بازنشستگان تامین اجتماعی در این خانه مهر جایی ندارند.
وی می افزاید:در حال حاضر ساختمانی برای بازنشستگان تامین اجتماعی در نظر گرفته شده است که متاسفانه هیچ فضایی برای استفاده عزیزان بازنشسته به عنوان مکانی که بتوانند در آن گردهم بیایند و وقت خود را بگذرانند، وجود ندارد.
نصراللهی در خصوص لزوم وجود پاتوق برای افراد سالمند و بازنشستگان توضیح می دهد: هرچند تمام بازنشستگان این حق را دارند که بدون تبعیض و توجه به نوع بازنشستگی شان از خدمات مکان هایی مثل خانه مهر بازنشستگان بهره مند شوند اما متاسفانه تا به امروز این اتفاق نیفتاده و در حال حاضر مکانی که برای بازنشستگان تامین اجتماعی در شهر رشت در نظر گرفته شده است، حتی از نظر ساختمانی و تامین هزینه های اولیه هم با مشکل مواجه است.
وی ادامه می دهد:در مدت زمانی که از فعالیت کانون بازنشستگان رشت می گذرد، این کانون هنوز در مکانی استیجاری قرار گرفته و علاوه بر هزینه اجاره بها، هزینه تعمیرات اساسی نیز پرداخته شده که بابت این هزینه ها کوچکترین بودجه ای دریافت نکرده ایم و پرداخت هزینه ها از درآمد جزیی حاصل از حق عضویت ها بوده است. در این شرایط و با این بضاعت اندک که حتی جایگاه تقویت کانون وجود ندارد، چطور می توانیم حق مسلم بازنشستگان برای بهره گیری از خدمات بازنشستگی را ادا کنیم؟
رییس کانون بازنشستگان تامین اجتماعی رشت می افزاید: علیرغم تمام نامه نگاری هایی که به استاندار و نمایندگان مجلس داشته ایم اما متاسفانه نه در سطح استان و نه در سطح کشور هیچ بودجه ای برای ما در نظر گرفته نشده است.
نصراللهی با تاکید بر تکریم بازنشستگان می گوید: افراد بازنشسته بهترین سالهای عمرشان را صرف خدمت رسانی به جامعه کرده اند و این حق را دارند که بعد از بازنشستگی از حداقل فضا برای تجمع در کنار دوستان و بهره گیری از خدمات مربوط به سنشان بهره مند باشند اما متاسفانه این قشر تنها در زمان انتخابات اهمیت پیدا می کنند و بعد از انتخابات کسی یادش نمی آید که به این عزیزان چه قولی داده است.
شهرداری به دنبال تاسیس خانه محلات
بدون شک یکی از سازمان های متولی که می تواند در امر سازماندهی وضعیت بازنشستگان تامین اجتماعی شهر رشت ایفای نقش جدی داشته باشد، شهرداری است.
شهردار جدید رشت که به تازگی سکان هدایت شهر را به دست گرفته در این باره گفت: در شورای شهر رشت بودجه ای اختصاصی به منظور ساماندهی به وضعیت بازنشستگان دیده نشده و تمرکز شهرداری رشت در حال حاضر بر انجام یک سری فعالیت های مشخص با محصول معلوم است. با این حال، تاسیس خانه محلات یکی از فعالیت هایی است که شهرداری رشت با جدیت به دنبال آن است.
محمدعلی ثابت قدم افزود: به طور حتم با ایجاد سرای محلات در شهر رشت، پاتوقی برای بازنشستگان و سالمندان نیز ایجاد خواهد شد که در قالب این سرای محلات امکان خدمات رسانی به این افراد نیز بوجود خواهد آمد.
وی اظهار کرد: اگر کمی نگاهمان را در همه زمینه ها به سمت تمرکز زدایی ببریم و به دنبال انجام فعالیت ها و ایجاد مکانهایی باشیم که خدمات رسانی به همه اقشار جامعه اعم از بازنشستگان، کودکان، هنرمندان و غیره را در دستور کار خود داشته باشند، ناخود آگاه شرایطی بوجود می آید که همه اقشار در کنار هم و به طور مساوی می توانند از خدمات هدفمند بهره ببرند.
ثابت قدم تاکید می کند: انجام فعالیت های منفرد و ایجاد مکان های مجزا برای اقشار خاص مانع از انسجام اجتماعی می شود و نهایت هدف ما این است که همه جامعه با هم اختلاط داشته و در محدوده جغرافیایی مشخصی مثل محله، ناحیه یا منطقه شهری به صورت منسجم و یکسان از خدمات استفاده کنند.
با این حال هرچند سبزه میدان چندین سال است که ماوایی برای سالمندان و بازنشستگانی شده که روح و جسم خسته شان را در فضای این پارک به دست آرامش می سپارند اما زیباتر آن است که با مدیریت و تدبیری شایسته، از ظرفیت این میدان برای ایجاد فضایی مناسب جهت استفاده هر چه بیشتر و بهتر سالمندان و بازنشستگان بهره گیری شود.(مهر)
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد