کشف حیات فرازمینی چگونه جهان را تغییر می‌دهد

جورج اورسن ولز، بازیگر، کارگردان، نویسنده و تهیه‌کننده آمریکایی، نمایشنامه رادیویی «جنگ دنیاها» را در اکتبر ۱۹۳۸ روی آنتن برد.

کد خبر: ۷۸۴۵۵۲

این نمایشنامه برگرفته از رمان هربرت جورج ولز، نویسنده انگلیسی بود که به توصیف حمله مریخی‌ها به زمین اختصاص داشت و در زمان پخش باعث بروز وحشت میان مردم شد. این موضوع با گذشت سال‌ها هنوز به اندازه کافی جنجالی و هیجان‌انگیز به نظر می‌رسد. حال پرسش این است که چرا کشف زندگی فرازمینی حائزاهمیت است و چه تأثیری روی زندگی ما انسان‌ها دارد؟

عده‌ای از دانشمندان معتقدند کشف میکروب‌ها و نیز سنگواره‌های فرازمینی حاوی اطلاعات ارزشمندی است که نتیجه‌گیری‌های علمی را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد. برای نمونه، شهابسنگ مریخی 84001 ALH که دسامبر ۱۹۸۴ در قطب جنوب پیدا شد، پس از انتشار یک مقاله علمی در ۱۹۹۶ توجه عموم را برانگیخت.

در این مقاله ادعا شده بود ساختارهای داخلی شهابسنگ فوق با فعالیت‌های زیستی در ارتباط است. ریچارد هوور، دانشمند ناسا نیز در مارس ۲۰۱۱ در یک مقاله علمی اعلام کرد در ساختار شهابسنگ‌های فرازمینی سیانوباکتری وجود دارد. هوور برش‌هایی از شهابسنگ‌های مورد مطالعه را به وسیله میکروسکوپ الکترونی روبشی بررسی کرد و متوجه رشته‌ها و ساختارهایی مشابه جلبک‌های تک‌سلولی کوچک شد. البته، مطالعات هوور مخالفانی هم داشت که معتقد بودند گرچه روند انجام تحقیقات دقیق و منطقی است، با شواهد موجود هنوز برای نتیجه‌گیری‌های صریح زود است.

استیون دیک، ستاره‌شناس و تاریخ نگار اسبق رصدخانه نیروی دریایی آمریکا و تاریخ‌نگار اسبق ناسا که کتاب‌های متعددی پیرامون کشف حیات فرازمینی منتشر کرده است با اشاره به پیچیدگی‌های اکتشافات فضایی تأکید می‌کند فرآیند مطالعه سنگواره مریخی 84001 ALH و دیگر سنگواره‌هایی از این قبیل مستلزم طی یک روند طولانی چندین ساله است و نباید به همین زودی‌ها منتظر یک پاسخ دقیق علمی بود.

دیک در یک مطالعه تحقیقاتی در کنگره آمریکا با بررسی نمونه‌ها و شباهت‌های تاریخی به توضیح چگونگی نخستین برخورد انسان‌ها با تمدن‌های فرازمینی پرداخت. تاریخ نشان می‌دهد نحوه برخورد با تمدن‌های جدید چقدر می‌تواند متفاوت باشد.

اولین تعامل در بعضی موارد نظیر غلبه هرمان کورتس بر امپراتوری آزتک ناموفق بوده است، اما مواردی هم وجود دارد که حاکی از برقراری یک ارتباط سودمند دوطرفه است. بازرگانان خز در کانادا در دهه ۱۸۰۰ میلادی بخوبی با بومیان آمریکا تجارت کردند و ناوگان گنج چینی در قرن پانزدهم توانست فرهنگ بومی چین را تا آن سوی مرزها گسترش دهد.

ناگفته نماند حتی در مواردی که دو طرف تعامل درصدد برقراری ارتباط مثبت با یکدیگر بودند، همیشه موانعی هم وجود داشته است. مثلا وقتی یسوعیان می‌خواستند با بومیان آمریکا ارتباط برقرار کنند، در تفهیم مفاهیم مربوط به روح و جاودانگی مشکل داشتند.

گستره تعاملات فرهنگی فقط به تمدن‌های زمینی محدود نمی‌شود، بلکه دانشمندان درصدد یافتن تمدن‌های فرازمینی و برقراری ارتباط با آنها هستند. گردانندگان پروژه علمی جستجوی هوش فرازمینی (SETI) قصد دارند از طریق ارتباطات رادیویی با تمدن‌های فرازمینی ارتباط غیرمستقیم برقرار کنند.

این پروژه چالش‌هایی را به تصویر می‌کشد که در حوزه تبادل اطلاعات میان دو فرهنگ متفاوت به چشم می‌خورد. چنانچه از طریق تماس‌های رادیویی غیرمستقیم اطلاعاتی حاصل شود، به نظر می‌رسد زبان پیام‌های دریافتی برای ما بیگانه باشد. با این که گفته می‌شود زبان ریاضی یک زبان جهانی است، عده‌ای معتقدند ریاضیات ساخته فرهنگی است که در آن زندگی می‌کنیم. از این رو، دیک اشاره می‌کند که این گونه زبان‌ها به یک رمزگشایی پیچیده نیاز دارد.

در عین حال، موضوعات فلسفی و اخلاقی کشف زندگی فرازمینی نیز مطرح است. چگونه باید با فرازمینی‌ها مواجه شویم و کدام جنبه‌های اخلاقی را باید رعایت کنیم؟ اینها نمونه‌ای از پرسش‌هایی است که پاسخ آنها چندان روشن نیست و برای این که بدانیم حضور فرازمینی‌ها در زندگی انسان‌ها چه تبعاتی خواهد داشت باید مطالعات بیشتری انجام شود.