راه و چاه در طرح تحول سلامت

با آن‌که در دولت‌های گذشته، همواره بحث سلامت به‌عنوان اولویتی دسته چندم مطرح می‌شد، اما در دولت فعلی می‌شود این موضوع را بوضوح مشاهده کرد که بحث ارتقای سلامت شهروندان، به‌عنوان یکی از اولویت‌های نخست در سطح کلان دولت مطرح شده است.

رایگان شدن زایمان طبیعی، پرداخت کمتر از 10 درصد هزینه‌های بستری در بیمارستان‌های دولتی، کاهش قیمت برخی داروهای گرانقیمت و رفع دغدغه‌های مرتبط با کمبود دارو، واقعی‌تر شدن تعرفه‌های پزشکی و برخورد با پزشکان زیرمیزی بگیر، ازجمله مهم‌ترین دستاوردهای این طرح ملی است که طی شش ماه اخیر به دست آمده است.

اگرچه مجموع این اقدامات توانسته سهم مردم در پرداخت هزینه‌های درمان را به شکل محسوسی کاهش دهد، اما نکته اینجاست که اغلب برنامه‌هایی که تاکنون در قالب طرح تحول نظام سلامت اجرا شده، رویکرد درمانی داشته و درواقع، اولویت برنامه‌ها در این طرح به بحث اصلاح نظام درمان معطوف شده است.

در حالی که کشور ما این روزها با افزایش بیماری‌های غیرواگیر مثل سرطان، دیابت و فشار خون مواجه است، در این شرایط تاکید و توجه ویژه به درمان نمی‌تواند بار ابتلا به این بیماری‌ها را در کشور کاهش دهد.

تمرکز روی بحث پیشگیری در طرح تحول سلامت و اهمیت دادن بیشتر به مقوله بهداشت می‌تواند، هم بار این بیماری‌ها را در کشور کاهش بدهد و هم هزینه‌های نظام درمان را کمتر کند.

به بیان دیگر، درست است که انصافا طرح تحول نظام سلامت توانسته در همین مدت کوتاه، مشکلات درمانی بیماران را کاهش دهد و در زمینه پرداخت هزینه‌های درمان به یاری مردم بیاید، اما نباید تمرکز اصلی در این طرح صرفا به بحث درمان معطوف شود.

تجربه سایر کشورهای موفق در حوزه سلامت هم نشان داده است که در این کشورها عمده منابع مالی نظام سلامت و تمرکز اصلی روی بحث پیشگیری پیاده می‌شود، زیرا با کنترل بیماری‌های واگیر و غیرواگیر، می‌توان خیلی راحت‌تر نظام درمان را کنترل کرد و جامعه سالم‌تری به وجود آورد.

تقدم پیشگیری بر درمان، سیاست عاقلانه‌ای است که هم مردم و هم دولت را راضی نگه می‌دارد و از هدر رفتن منابع مالی کشور برای درمان بیماری‌های قابل پیشگیری جلوگیری می‌کند.

البته وزارت بهداشت بارها اعلام کرده که مساله بهداشت و پیشگیری را رها نکرده و در فازهای بعدی طرح تحول سلامت، بیشتر به مقوله پیشگیری وارد خواهد شد.

با این حال باید امیدوار بود که این وزارتخانه بتواند در بازه زمانی کوتاه‌تری، سیاست‌های پیشگیرانه در طرح تحول نظام سلامت را اجرایی کند.