سینمای دفاع مقدس وارد رکودی بزرگ می‌شود؟

او تاکید کرد: با صدای بلند اعلام می‌کنیم اگر کسی منتظر است سازمان سینمایی فیلم‌های فاخر دفاع مقدسی بسازد باید بگویم که ما پولش را نداریم.

ژانر دفاع مقدس که مولود روزهای انقلاب و دفاع مقدس است تنها ژانر بومی سینمای ایران است که می‌تواند در شکل‌های مختلف روی پرده سینما بیاید. شمایلی که در سینمای اکشن، کمدی، اجتماعی، کودک و نوجوان در برخی از فیلم‌های تاریخ سینمای ایران نمود یافته است.

جشنواره سی و دوم فیلم فجر با فیلم‌های «شیار143» و «چ» بر خود می‌بالید و مسئولان سینمایی هرجایی نطق می‌کردند از این دو فیلم به عنوان فیلم‌های ارزشمند سینمای ایران یاد کردند.آری، تولید فیلمی با مضمون دفاع مقدس دوست داشتنی شده است. اما وقتی به لیست فیلم‌های اعلامی که از ابتدای سال پروانه ساخت گرفته‌اند یا در حال تولید هستند نگاه می کنیم، فیلمی با موضوع دفاع مقدس دیده نمی‌شود. ایراد کار کجاست؟

حجت الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی در مورد کمتر ساخته شدن تولیدات سینمایی دفاع مقدس می‌گوید: اتفاقی که امسال افتاده است و در سال‌های قبل این‌چنین نبود، اینکه عزمی برای تولید آثار دفاع مقدس ندیدیم. در صورتی که پیش از این خیلی از نهادها فیلم‌های دفاع مقدسی می‌ساختند؛ مثلا در حوزه هنری مستقلاً هر سال سه یا چهار فیلم خوب در این حوزه تولید می‌شد، ولی تا به امروز مشترکاً به تولید یک کار فاخر جدی نرسیدیم.

وی در بخش دیگری از این اظهارات که در حاشیه نشست هم‌اندیشی فیلم‌سازان گروه سینمایی هنر و تجربه بود، گفت: من به گروه سینمای هنر و تجربه امیدوارم و شخصاً برای این گروه برنامه‌ریزی کردم. سینمای هنر و تجربه می‌تواند یک ژانر جدیدی را در سینمای دفاع مقدس شروع کند که سریع‌تر به نتیجه برسد و هزینه بالایی هم نداشته باشد.

ایوبی همچنین در مورد حمایت‌های بنیاد فارابی از آثار سینمایی دفاع مقدس گفت: طرح‌هایی که به بنیاد سینمایی فارابی می‌آید پرهزینه است و اگر همه بودجه فارابی را به این فیلم‌ها اختصاص دهیم، ما فقط می‌توانیم یک فیلم دفاع مقدسی بسازیم. پروژهایی هم که می‌آید همه با رقم‌هایی نزدیک به 20 تا 25 میلیارد تومان است. بنابراین ما تنها نمی‌توانیم کاری انجام دهیم و این را با صدای بلند اعلام می‌کنیم اگر کسی منتظر است سازمان سینمایی فیلم‌های فاخر دفاع مقدسی بسازد باید بگویم که ما پولش را نداریم. پس باید امکانات را روی هم بگذاریم و فیلم‌های پرهزینه دفاع مقدسی را بسازیم.

برخی این‌طور برداشت کردند که این اظهارات آقای ایوبی تکلیف حمایت از ساخت فیلم‌های دفاع مقدس با هزینه‌های سنگین را مشخص می‌کند. او تاکید می‌کند: با صدای بلند اعلام می‌کنیم اگر کسی منتظر است سازمان سینمایی فیلم‌های فاخر دفاع مقدسی بسازد باید بگویم که ما پولش را نداریم.

بد نیست به لیست فیلمسازانی که در حوزه دفاع مقدس، فیلم نامه بدست از این سازمان به فلان نهاد می‌روند نگاه کنیم. ما در این لیست فقط بخش اندکی از فیلمسازان را آورده‌ایم و می‌دانیم علاوه بر این لیست کارگردان‌هایی هم هستند که فیلم نامه‌هایی با مضمون دفاع مقدس دارند و منتظر حمایتند. کارگردان‌هایی مثل تهمیه میلانی، علیرضا امینی، عزیزالله حمیدنژاد، مجتبی راعی و ...

سوال اساسی این مرحله از سینمای ایران این است که با این روشن کردن تکلیف از سوی رئیس سازمان سینمایی و همین‌طور با افزایش هزینه‌های سینمایی ساخت تولیدات جنگی در سینمای ایران وضعیت ژانر سینمای دفاع مقدس در ایران چه خواهد شد؟

این لیستی از مهمترین پروژه‌های سینمایی دفاع مقدس است که به مقوله دفاع مقدس می‌پردازند.

کمال تبریزی و فیلم داستانی زندگی شهید حسن باقری: این طرح هنوز در مراحل اولیه است و هنوز قراردادی برای این پروژه بسته نشده است. آخرین اثر تصویری از زندگی شهید حسن باقری به مستند «آخرین روزهای زمستان» منتهی می‌شود. مستندی که برای بهروز افخمی، فیلمساز سینمای ایران هم الهام بخش بوده است.

کمال تبریزی، کارگردان فیلم سینمایی «لیلی بامن است» در آخرین اظهاراتش در مورد علاقه هر فیلمسازی برای ساخت آثاری با موضوع دفاع مقدس می‌گوید: تصور می‌کنم کمتر کارگردانی در سینمای ایران وجود داشته باشد که تمایل به ساختن فیلم در خصوص دفاع مقدس نداشته باشد اما واقعیت تاسف بار این است که علی‌رغم وعده فراوان مسئولان و نهادهای مرتبط هیچکدام به صورت واقعی از ساخت فیلم‌های مربوط به دفاع مقدس حمایت نمی‌کنند و عملاً تنگناها و دشواری‌های ساخت این گونه سینمایی به حدی است که کارگردان و سازنده را به تدریج ناامید و سرانجام از کرده خویش پشیمان می‌کند.

وی در بخش دیگری از این اظهارات گفته است: مادامی که اینگونه است اتفاق جدی در این خصوص رخ نخواهد داد. فیلمنامه شهید باقری بیش از یک سال است که توسط گوهری نوشته شده و من آمادگی خود را برای ساخت آن اعلام کرده‌ام اما حرکت و تمایل جدی از طرف نهادهای ذیربط برای تامین بودجه لازم و کافی برای آن نشان داده نشده و وجود ندارد؛ هرچند که فیلمنامه ای زیبا و منحصر به فرد توسط گوهری به رشته تحریر درآمده است و به ناچار باید اعلام تاسف عمیق کرد از این همه فاصله موجود میان حرف و شعار از یک سو و عمل همه نهادهای ذیربط پر مدعا از سوی دیگر.

بهروز افخمی و فیلم نامه «خمسه خمسه»: بهروز افخمی بیست سال پیش فیلمنامه‌ای با نام «گرگ و میش» نوشته است که شرح زندگی شهید باقری بود. او در آن زمان نتوانسته است این فیلم را بسازد. مستند «آخرین روزهای زمستان» محمد حسین مهدویان از تلویزیون پخش می‌شود و افخمی این بار تصمیم می‌گیرد با شکل دیگری به زندگی شهید حسن باقری بپردازد.

افخمی براساس قسمت چهارم سریال مستند داستانی «آخرین روزهای زمستان» فیلم‌نامه «خمسه خمسه» را نوشته است. «خمسه خمسه» درباره توپخانه عراقی‌ها است و از آنجا که طبق مستندات جنگ شهید باقری در خنثی کردن این توپخانه نقش مهمی داشته است، در این فیلم سعی می‌شود به صورت غیر مستقیم به این شهید بپردازد.

فیلمنامه «خمسه خمسه» پیش تولید سختی دارد و همه کارهای آن در دست سیدجمال ساداتیان تهیه کننده سینماست. افخمی امیدوار است که این فیلم را نیمه اول سال آینده، جلوی دوربین ببرد.

رضا میرکریمی و «ابراهیم در آتش» : «ابراهیم در آتش» نام موقت جدیدترین پروژه رضا میرکریمی است. مراحل تحقیق این فیلم‌نامه دوسال به طول انجامید و فیلم‌نامه توسط محمدرضا گوهری و زیر نظر سیدرضا میرکریمی نوشته شده است. البته نسخه اولیه فیلمنامه در اختیار خانواده شهید همت قرار گرفته است و آنها نیز نقطه نظراتی را داشتند که پس از اعمال این نقطه نظرات موافقت خود را با کلیات فیلم‌نامه «ابراهیم در آتش» اعلام کردند.

اما ماجرا گویا به این سادگی‌ها نبوده است. گویا پروژه «شهید همت» پروژه پرخرجی است و انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس برای تامین هزینه‌های آن به تنهایی قادر نیست و به این ترتیب پروژه ای که همه دغدغه‌ی ساخت آن را دارند ظاهرا سرنوشت مبهمی پیدا کرده است.

ابراهیم حاتمی‌کیا و فیلم نامه جاده اهواز-خرمشهر: حاتمی کیا در آخرین اظهاراتش در مورد فیلم جدیدش گفته است که روی فیلم نامه خاصی متمرکز نیست و خط خطی‌هایی هم دارد. اما در اواخرسال گذشته در ویژه برنامه «راز» به صورت ضمنی به تحقیقات بر پروژه بعدی‌اش اشاره کرد. پروژه‌ای که ظاهرا به عملیات بیت‌المقدس یکی از مهمترین عملیات‌های دفاع مقدس، و جاده‌ محوری اهواز-خرمشهر مربوط می‌شود. این عملیات سرانجام در چهار مرحله منجر به آزادسازی خرمشهر شد.

«چ» و ماجراهایی که درست از نیمه سی‌ودومین جشنواره فیلم فجر با محوریت شخص حاتمی‌کیا در سینمای ایران کلید خورد؛ مسیر فیلمسازی حاتمی‌کیا در سینمای ایران را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار داد، اتفاقاتی که حاتمی‌کیا را خیلی زود تبدیل به رسانه‌ای شده‌ترین شخصیت سینمای ایران کرده است.

ابراهیم حاتمی‌کیا، که از نگاه به سینمای دفاع مقدس در سالهای اخیر گلایه مند است، یک تنه در مقابل طیف وسیعی از افرادی ایستاده که به گفته‌ی خودش در هرم سینمای ایران در اکثریت هستند. فیلمساز مشهور و البته به گواه مخاطبان موفق سینمای ایران ظاهراً در تمام این مدت مشغول انجام تحقیقات پروژه بعدی‌اش است.

علیرضا داود نژاد و فیلم نامه چشمه: علیرضا داود نژاد نزدیک به یک دهه است که قصد دارد فیلمی درباره دفاع مقدس بسازد اما تا به امروز موفق به فراهم آمدن شرایط آن نشده. این فیلم «چشمه» نام دارد و فیلم‌نامه‌اش بر اساس کتاب «حرمان هور» نوشته‌های شهید احمدرضا احدی نوشته شده است. گویا این فیلم‌نامه به ساخت نزدیک می‌شود چرا که داود نژاد گفته مسئولان فارابی برای همکاری ساخت آن تمایل نشان دادند.

تهیه کننده «شیار143» هم برای فیلم جدیدش بودجه می‌خواهد: «شیار 143» یکی از فیلم‌هایی است که با موضوع دفاع مقدس و با هزینه کمتری نسبت به فیلم‌های دیگر این حوزه ساخته شده است. مدیران سینمایی معمولاً در توجیه عدم حمایت مالی از فیلم‌های پرهزینه دفاع مقدس، فیلم «شیار 143» را مثال می‌زنند. اما محمدحسین قاسمی تهیه‌کننده فیلم «شیار 143» این بار فیلم نامه «لیخون» را انتخاب کرده است. «لیخون» به نویسندگی و کارگردانی مهدی نادری است. داستان این فیلم هم سراسر در خرمشهر می‌گذرد.

بر اساس آخرین خبرها، این فیلم هم منتظر حمایت مالی و جذب سرمایه است. بنا بود در مهر ماه مراحل پیش تولید آن آغاز شود ولی فعلا جریان تولید این فیلم متوقف شده است. گویا بنیاد سینمایی فارابی برای ساخت این فیلم هم بودجه ندارد. قصه «لیخون» درباره سال‌های اولیه جنگ و درباره اتفاقاتی است که زمان جنگ برای مردم رخ داده. فیلم به نوعی نگاهی نوستالژیک به روزهای آغازین جنگ دارد. «لیخون» یک واژه بومی است که در جنوب کشور کاربرد دارد و به معنای صاعقه است. (تسنیم)