آرتروز زانو درمان ندارد

به این ترتیب کیفیت زندگی بشدت پایین می‌آید و نتیجه‌ای هم جز افسردگی برای بیمار نخواهد داشت. گرچه آرتروز در همه مفاصل ممکن است دیده شود، ولی شایع‌ترین مکان آن در زانوهاست، زیرا این مفصل پرکارترین و پرتحمل‌ترین مفصل است، به طوری که همیشه باید فشار‌های ناشی از برداشتن اجسام سنگین یا فشار ناشی از وزن را تحمل کند. ناگفته پیداست رعایت نکاتی در طول زندگی می‌تواند مانع بروز این بیماری در میانسالی شود. دکتر علی ترکمان فوق‌تخصص زانو و عضو هیات علمی دانشگاه تهران در این باره برای ما توضیح می‌دهد.

***

آیا آرتروز زانو مختص افراد میانسال است؟

آرتروز زانو در جوان‌ها نیز دیده می‌شود. بعضی از بیماری‌های ژنتیکی و زمینه‌ای یا پارگی رباط‌ها و مینیسک می‌تواند به آرتروز منجر شود، ولی اغلب مبتلایان در دهه چهارم و پنجم زندگی خود قرار دارند. این بیماری ارتباط مستقیم با سن و عادات غلط حرکتی در طول زندگی دارد. اگر به اطراف خود با دقت توجه کنید، می‌بینید اغلب کسانی که از درد زانو یا آرتروز شکایت می‌کنند، زنان با وزن بالا هستند. وزن زیاد افراد از دلایل شاخص برای بروز آرتروز در سن بالاست.

منظورتان از اضافه وزن چیست؟

از نظر علمی هر کیلوگرم اضافه وزن فشاری معادل پنج کیلوگرم روی مفاصل زانو وارد می‌کند؛ این فشار بتدریج مفصل را خرد یا در اصطلاح سائیده می‌کند. افرادی که اضافه وزن دارند وقتی از پله بالا می‌روند یا روی سطح شیبدار راه می‌روند، فشاری مضاعف به زانو وارد می‌کنند.

آیا هر فرد میانسالی که دچار درد زانو می‌شود، آرتروز دارد؟

البته باید عوامل جنبی را در نظر گرفت، ولی می‌توان گفت اولین علامت آرتروز، زانو درد است؛ دردی که چندان به درمان پاسخ نمی‌دهد. اگر آرتروز در جوانی رخ داده باشد، با برطرف کردن عامل می‌توان از پیشروی بیماری و درد جلوگیری کرد، ولی در مراحل پیشرفته نمی‌توان کار چندانی برای بیمار انجام داد. با تشدید آرتروز، مفصل‌ها خشک و بی‌حرکت می‌شود و فرد بسختی می‌تواند قدم بردارد و اغلب بیماران صبح هنگام یا بعد از نشستن طولانی دچار خشکی مفصل شده و نمی‌توانند بخوبی قدم بردارند و ممکن است این خشکی مفصل تا 20 دقیقه هم طول بکشد.

چگونه می‌توان از این بیماری جلوگیری کرد؟

آرتروز درمان ندارد، بنابراین از همین حالا باید از مفاصلمان مراقبت کنیم تا در آینده به این بیماری مبتلا نشویم. مهم‌ترین راه پیشگیری یا ممانعت از پیشرفت، کاهش وزن است. وزن بدن فشار مکانیکال به مفاصل وارد می‌کند. این فشار مفاصل را ساییده و از بین می‌برد. افرادی که به کارهای سنگین اشتغال دارند نیز بیشتر در معرض آرتروز هستند. توصیه می‌شود تا حد امکان از بلند کردن اجسام سنگین پرهیز کنید یا از یک وسیله کمکی برای بلند کردن آنها استفاده کنید. سعی کنید چهار زانو ننشینید. نشستن روی مبل یا صندلی که ارتفاع آن با قد و جثه شما مطابقت دارد مانع فشار روی مفصل می‌شود، بخصوص برای بیمارانی که آرتروز پیشرفته دارند، خوابیدن روی تخت و استفاده از صندلی یا توالت‌فرنگی کمک زیادی به کاهش درد و جلوگیری از پیشروی بیماری می‌کند. همچنین این افراد باید روی صندلی نماز بخوانند و از خم و راست شدن زیاد اجتناب کنند. بیماران یا حتی افراد سالم باید عضلات پا را تقویت کنند. ورزش و تقویت عضلات چهار سر ران از مفصل محافظت می‌کند. ناهنجاری‌هایی مانند پاپرانتزی یا پاضربدری باید سریع‌تر جراحی و اصلاح شود، زیرا این شرایط سن بروز آرتروز را بشدت کاهش می‌دهد. برخی از افراد برای کاهش درد ناشی از آرتروز از زانوبند استفاده می‌کنند. استفاده طولانی‌مدت از زانوبند موجب کاهش حرکت مفصل و تحلیل عضلات خواهد شد. استفاده از زانوبند باید محدود و کوتاه‌مدت باشد. همچنین بهترین کفش برای همه افراد کفش‌های راحتی است که پاشنه آنها 3 سانتی‌متر باشد. افرادی که دچار خشکی مفصل هستند، لازم است چند جلسه فیزیوتراپی بروند.

پیاده‌روی چطور؟

پیاده‌روی برای جلوگیری ازخشکی مفصل بسیار کمک‌کننده است، اما باید دقت کنید روی سطح صاف قدم بردارید و از رفتن به کوه یا مکان‌هایی که سربالایی یا سراشیبی هستند، جدا پرهیز کنید.

اعمال جراحی که برای آرتروز انجام می‌شوند، کدامند؟

درمان‌های جراحی آخرین اقدامی است که صورت می‌گیرد؛ درمان‌ها معمولا غیرجراحی و فقط برای بهبود بخشیدن به کیفیت زندگی بیمار است، ولی گاهی مفاصل آن قدر خرد و ساییده شده‌اند که واقعا ادامه زندگی را برای بیمار غیرقابل تحمل کرده‌اند. در این مواقع با توجه به شدت عارضه می‌توان با آرتروسکوپی یا تعویض مفصل مشکل بیمار را حل کرد./ ضمیمه سیب

پرنیان پناهی