شبه جزیره کریمه کجاست و چرا اهمیت دارد

کریمه شبه جزیره ای استراتژیک در دریای سیاه است که 60 سال قبل رهبر اتحاد جماهیر شوروی آن را به اوکراین هدیه داد. این منطقه اکنون به کانون تنش های میان غرب و روسیه تبدیل شده است.

کریمه یک منطقه توریستی پرطرفدار است که ناوگان دریایی روسیه در دریای سیاه در آن مستقر شده و علاوه بر آن بیش از 50 درصد از جمعیت آن را روس تبارها تشکیل می دهند. تنش ها در این شبه جزیره بعد از برکنار شدن "ویکتور یانوکوویچ" از ریاست جمهوری اوکرین شدت گرفت و در این میان برخی خواستار جدا شدن کریمه از این کشور شدند.

کریمه که وسعتی به اندازه کشور بلژیک دارد یک منطقه مهم کشاورزی محسوب می شود. این منطقه همچنین یکی از مراکز مهم تولید تنباکو در جهان بوده و بدلیل بهره مند بودن از شرایط خاص جوی و دارا بودن سواحل زیبا یک منطقه جذاب و پرطرفدار برای توریست ها محسوب می شود.

از لحاظ تاریخی نیز شبه جزیره کریمه هموراه صحنه اشغال و تاخت و تاز بوده از امپراطوری بیزانس و عثمانی ها گرفته تا آلمان نازی و اکنون نیز روسیه و غرب بر سر آن به اختلاف رسیده اند.
روس ها حضور خود در کریمه را از قرن 18 میلادی توسعه دادند و پایگاه دریایی خود در کریمه را در سال 1783 تاسیس نمودند. پایگاه روسیه در کریمه در بندر "سواستوپل" است . حضور روس ها در این منطقه فقط در یک دوره و آن هم در زمان اشغال توسط نازی ها قطع شده است.

بعد از پایان جنگ جهانی دوم نیز روسای جمهور روسیه، آمریکا و انگلیس در شبه جزیره کریمه گرد هم آمده و درباره آینده اروپای بعد از جنگ تصمیم گرفتند. بعد از جگ جهانی همچنین "ژوزف استالین" رهبر وقت اتحاد جماهیر شوروی دستور اخراج تاتارهای مسلمان را از کریمه صادر کرد. دلیل اخراج این افراد آن بود که متهم به همکاری با نازی ها در زمان جنگ شده بودند. تاتارهای مسلمان در حالی از کریمه اخراج شدند که برای چندین قرن در آن زندگی کرده بودند و بر اساس شواهد موجود در تاریخ نیمی از جمعیت تاتار حاضر در کریمه بعد از اخراج و در مهاجرت به آسیای میانه جان خود را از دست دادند.

بعد از مرگ استالین، "نیکیتا خورشچف" رهبر اتحاد جماهیر شوروی شد؛ وی کریمه را به اوکراین هدیه داد. این اقدام به عنوان یک حرکت عجیب در سال 1954 میلادی به حساب آمد. این حرکت با توجه به شرایط موجود در اتحاد جماهیر شوروی اقدامی بی معنی محسوب می شد زیرا در آن زمان هم روسیه و هم اوکراین دو جمهوری حاضر در اتحاد جماهیر شوروی محسوب می شدند.

کریمه در سال 1991 میلادی و بعد از استقلال اوکراین از اتحاد جماهیر شوروی، از اهمیتی ویژه برای روسیه برخوردار شد و مسکو این شبه جزیره را به عنوان یکی از مهمترین پایگاه های دریایی جهان به حساب آورد. در همان سال تاتارها بازگشت به کریمه را آغاز کردند و امروزه 12 درصد از جمعیت کریمه را شامل می شوند. این بخش از جمعیت کریمه که نگران نفوذ روسیه در این منطقه بودند در زمان اعتراضات کی یف، علیه یانوکوویچ دست به تظاهرات زدند.

هم اکنون روس تبارها 59 درصد از جمعیت اوکراین را شامل می شوند و اوکراینی ها نیز 24 درصد از جمعیت این شبه جزیره را به خود اختصاص می دهند.

بعد از سقوط اتحاد جماهیر شوروی بندر سواستوپل و پایگاه دریای روسیه در آن تبدیل به یکی از موضوعات مهم در روابط روسیه و اوکراین شد. اهمیت این پایگاه به آن دلیل است که امکان دسترسی سریع به شرق مدیترانه، بالکان و خاورمیانه را برای کشتی های روسی فراهم می کند.

در سال 2010 میلادی بعد از سالها مذاکره اوکراین قبول کرد تا سال 2014 میلادی سواستوپل در اختیار روس ها باشد و در ازای آن روسیه بهای گاز صادارتی به اوکراین را 30 درصد کاهش بدهد.

با این وجود روسیه اعتماد چندانی به اوکراین ندارد و این در حالی است که کی یف شرایطی را برای حضور روس ها در کریمه تعیین کرده که یک مورد آن مربوط به لزوم کسب اجازه از کی یف برای نوسازی تجهیزات پایگاه و یا جابجا شدن کشتی های روسی در سواستوپل است.

به دلیل همین موارد روسیه از سال 2008 میلادی در نزدیکی سواستوپل و البته در اراضی تحت حاکمیت خود شروع به ساخت یک پایگاه دریایی کرده تا نیاز خود به کریمه را کاهش بدهد.(مهر)