چرا جنین درشت می‌شود؟

مشکلاتی که درشت بودن جنین برای مادر ایجاد می‌کند متعدد است، ازجمله این‌که احتمال افتادگی مثانه و اختلال در تنظیم دفع ادرار بیشتر می‌شود؛ همین‌طور ممکن است در ادامه بارداری و پس از آن مادر دچار کمردرد شود؛ اما مهم‌ترین مساله مشکلاتی است که حین زایمان برای مادر و جنین ایجاد می‌شود. ازجمله این‌که ممکن است در زایمان طبیعی جنین در عبور از کانال زایمانی آسیب ببیند، مثلا شانه‌اش گیر کند و به اعصاب دست و بازویش آسیبی برسد و دچار شکستگی استخوان کتف یا بازو یا فلج دست شود.

همین‌طور ممکن است آسیب به سر و شکستگی جمجمه ایجاد شود. از دیگر مشکلاتی که برای مادر پیش می‌آید این است که ممکن است دچار پارگی کانال زایمانی و خونریزی شدید شود. تمامی این موارد باعث می‌شود که ما به فکر پیشگیری بیفتیم.

اما آیا می‌توان این مساله را تشخیص داد و در صورت تشخیص چگونه از این مشکلات پیشگیری کنیم؟

قبل از تشخیص بزرگی جنین باید عواملی را که به این مساله منجر می‌شود. مورد توجه قرار داد. یکی از مهم‌ترین عوامل دیابت مادر است که اغلب به درشت شدن جنین و سخت شدن زایمان منجر می‌شود. در این موارد بیشتر با انجام سزارین قبل از شروع درد زایمانی، از مشکلات پیشگیری می‌کنند.

از علل دیگر درشتی جنین می‌توان به درشتی پدر و مادر اشاره کرد که در اندازه نوزاد تاثیر دارد. همین طور در مواردی که حاملگی دوم به بعد باشد یا سن بالا، یا چاقی مادر و یا گذشتن از موعد زایمان هم از علل دیگر آن است.

همین‌طور اگر مادر سابقه زایمان نوزاد دیگری با وزن بالا داشته باشد، احتمال درشت شدن جنین بعدی بیشتر می‌شود.

اما چطور می‌توان درشتی جنین را تشخیص داد؟ از راه‌های تشخیصی که امروزه زیاد استفاده می‌شود استفاده از سونوگرافی است که متخصص رادیولوژی با استفاده از اندازه‌گیری دور سر، دور شکم و طول استخوان ران و با استفاده از جداول کامپیوتری وزن جنین را حدس می‌زند. متاسفانه این روش در تعیین وزن جنین‌های درشت چندان کارآمد نیست و زیاد اشتباه می‌شود.

از دیگر روش‌های تخمین وزن جنین استفاده از معاینه بالینی و تجربه معاینه‌کننده است که صحیح‌تر از اندازه‌گیری با سونوگرافی است، اما این روش در مادران چاق چندان دقیق نیست.

به هر حال پس از تخمین وزن جنین و تطابق آن با لگن مادر (که در معاینه لگنی از سوی متخصص زنان انجام می‌شود) در صورت لزوم به سزارین اقدام می‌شود تا از آسیب‌های جنینی یا آسیب به مادر جلوگیری شود. آنچه از نظر علمی تائید می‌شود اقدام به سزارین اقدام در جنین‌های بالای 5 کیلوگرم در مادران عادی و بالای 4.5 کیلوگرم در مادران دیابتی است.

در غیر این صورت برای زایمان طبیعی (که از سزارین بسیار کم‌عارضه‌تر است) با استفاده از داروهایی که دردهای زایمانی ایجاد می‌کنند، اقدام می‌شود و در صورت بروز مشکل در سیر زایمانی، سزارین انجام می‌شود.

دکتر ثریا عالمی - جراح و متخصص بیماری‌های زنان و زایمان