آتش در کمین بازارهای نا ایمن مشهد

آتش‌سوزی از عمده‌ترین حوادثی است که در چند سال و بویژه ماه‌های گذشته در این بازارهای کهنه و قدیمی و بدون ایمنی، رخ داده و خسارات مادی و جانی فراوانی را برای مالکان و حتی مجاوران این بازارها رقم زده است.

با توجه به زائرپذیر بودن مشهد، این حوادث اگر در زمان حضور زائران در مشهد رخ دهد، قطعا پیامدهای منفی و تلخ بیشتری به دنبال خواهد داشت.

آمارها نشان می‌دهد فقط در دو سال گذشته، 317 مورد حریق و حادثه با خسارات مادی و جانی بسیار زیاد در مراکز تجاری مشهد به وقوع پیوسته که نبود ایمنی و تجهیزات اطفای حریق، اصلی‌ترین علت این حوادث عنوان شده است.

اکنون 120 هزار واحد صنفی در مشهد مشغول به کار است که به گفته رئیس سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری مشهد، هنوز نیمی از این واحد‌ها به لحاظ رعایت نکات ایمنی نمره قبولی ندارند.

حسن جعفری با بیان این‌که از سال 86 تاکنون تمام کانون‌های پرخطر در مشهد شناسایی شده است، در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: این کانون‌ها شامل برخی انبارهای قدیمی، چوب‌‌بری‌ها، مراکز اقامتی و تعدادی از بازارهای بزرگ شهر است که بخشی از انبارهای پرخطر در گذشته جزئی از حاشیه شهر بوده‌اند، اما با رشد شهر، اکنون قسمتی از نقشه مشهد هستند.

وی با بیان این‌که انبارهای لوازم برقی در خیابان آخوند خراسانی، انبارهای متعدد چوب که هنوز هم تعداد زیادی از آنها در مرکز شهر قرار دارد و نیز مراکز اقامتی قدیمی و بدون استحکام ازجمله مراکز بدون ایمنی و کانون‌های پرخطر در مشهد است، تصریح می‌کند: این در حالی است که بخش زیادی از بازارهای موجود در مشهد با وجود تمهیدات صورت گرفته، هنوز ناایمن است و کانون خطر محسوب می‌شود.

نبود ضوابط قانونی، دلیل کوتاهی بازاریان

مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی مشهد دلیل کوتاهی مالکان بازارها و مراکز تجاری مشهد برای به روز کردن تجهیزات ایمنی مراکز خود را نبود ابزار قدرتمند قانونی دراین زمینه عنوان می‌کند و می‌گوید: گرچه اکنون از لحاظ قانونی برخوردی با این اصناف نمی‌شود، اما بزودی و با همکاری کمیسیون بند 20 شهرداری و دادستان مشهد، با واحدهای بدون ایمنی برخوردهای جدی‌تری صورت خواهد گرفت.

جعفری با بیان این‌که در کنار بازارهای پرخطر، اکنون در مشهد بیش از یکهزار کارگاه چوب و جعبه‌سازی ناایمن وجود دارد، می‌افزاید: به مالکان این اصناف مهلت یک ماه ‌داده شده و برای تضمین تغییر در این وضع، دادستان مشهد نیز وارد میدان شده است. به گفته وی، عمده‌ترین علت آتش‌سوزی در بازارهای مشهد سیم‌کشی فرسوده برق به‌صورت نامنظم و غیراصولی، رعایت نکردن استاندارد در کاربرد شبکه‌های برق و گاز، اجتماع کاربری‌های پرخطر در یک بازار یا یک مرکز تجاری، وجود سقف‌های قدیمی یا ناایمن و انبارداری نادرست لوازم اشتعال‌پذیر است.

ثبت شکایت‌ها به روز می‌شود

در همین حال، دبیر کمیسیون بند 20 شهرداری مشهد از اجرای نرم‌افزار تخصصی رسیدگی به تخلفات اصناف و شکایات مردمی خبر می‌دهد و می‌افزاید: در این نرم‌افزار مردم می‌توانند علاوه بر دیگر شکایت‌ها، شکایات خود از اصناف ناایمن را در سیستم ثبت ‌کنند و این شکایت تا مرحله نهایی و صدور رأی قابل پیگیری خواهد بود و حتی در صورت نارضایتی، شهروندان می‌توانند شکایت را از طریق مراجع کشوری همانند دیوان عدالت اداری نیز پیگیری کنند.

ابراهیم حریر بافان با بیان این‌که برای رسیدگی به موارد اتهامی بازارها و انبارهای پرخطر، کمیسیون مشترکی به وسیله سازمان آتش‌نشانی و کمیسیون بند 20 تشکیل شده و به تعداد زیادی از واحدهای تجاری ناایمن و انبارهای پرخطر اخطار جدی داده شده است، تصریح می‌کند: برای بازگرداندن حداقل ایمنی به بازار، هیچ تعارفی با واحد‌های بدون ایمنی وجود ندارد، چراکه مشهد شهری مذهبی و گردشگرپذیر است و وجود این انبارها و واحدهای تجاری ناایمن، ضمن این‌که سیمای زشتی برای مشهد به ارمغان آورده است، در صورت بروز مشکل در ایام پیک حضور زائران، برای آنها نیز مشکل‌ساز خواهد شد.

ناایمن بودن بازارها، امدادرسانی را سخت می‌کند

شهردار مشهد با بیان این‌که فرسودگی بالای برخی مراکز تجاری قدیمی، باریک بودن معابر و مسیرهای منتهی به برخی بازارها و تراکم مشاغل پرخطر از عواملی است که باعث می‌شود امدادرسانی به برخی مراکز تجاری در مشهد به کندی انجام شود، می‌گوید: با توجه به ناایمن بودن بسیاری از مراکز تجاری و این شرایط، هنگام بروز خطر، خسارات وارده نیز گسترده‌تر می‌شود و متاسفانه کاری از دست نهادهایی نظیر شهرداری برنمی‌آید.

سیدمحمد پژمان می‌افزاید: اکنون بسیاری از «سرا»های تجاری در خیابان‌های نزدیک حرم به لحاظ ایمنی در بدترین وضع ممکن قرار دارد. در همین حال یک کارشناس ایمنی نیز با بیان این‌که برخی بازارهای قدیمی و معروف مشهد، حتی همان حداقل‌های ایمنی را نیز ندارد، می گوید: در صورت بروز حادثه‌ای بزرگ، به دلیل مشکلاتی که در عملیات امدادرسانی وجود دارد، خسارت‌های مادی و حتی جانی زیادی این مناطق را تهدید می‌کند.

کامران عباسپور، وجود تعداد زیادی از این انبارها در بافت فرسوده را،‌ عامل مهمی در افزایش حوادث در بافت فرسوده می‌داند و تصریح می‌کند: شمار زیادی از این انبارها در منازل رو به تخریب حاشیه شهر قرار دارد که کمترین هزینه اجاره بها را دارد، اما در صورت بروز حادثه، موجب بیشترین خسارات‌ می‌شود.

به گفته این کارشناس، ایمنی بافت برخی بازارهای مشهد به گونه‌ای است که امکان دسترسی آنها به راه‌های خروجی در صورت بروز مشکلات ایمنی همانند آتش‌سوزی و زلزله، بسیار محدود است و تعمیر آنها نیز دردی را دوا نمی‌کند، اما مالکان آنها نیز راضی به تخریب و نوسازی مراکز تجاری خود نیستند.

ایمنی، پول دور ریختن است!

در همین حال محمدپور، یکی از کسبه بازار بزرگ و قدیمی امام رضا(ع) در میدان بیت المقدس مشهد در گفت‌وگو با جام‌جم، هزینه‌بر بودن امکانات ایمنی و استحکام بخشی را مهم‌ترین دلیل مقاومت در برابر ایمن‌سازی واحدهای تجاری عنوان می‌کند و می‌گوید: بسیاری از کسبه این منطقه با وجود اوضاع مساعد مالی، حاضر به هزینه‌کرد افزایش ایمنی در بازار نیستند، زیرا اولا توقع دارند این کار از سوی هیات مدیره انجام شود و دیگر این‌که با وجود قدیمی بودن این بازار، هزینه کردن برای افزایش ایمنی را دور ریختن پول می‌دانند.

صلاحی، یکی از مغازه‌داران مجموعه تجاری لوکس «پروما» در میدان جانباز نیز معتقد است: گرچه در ساخت این مجموعه بسیاری از نکات ایمنی رعایت شده است، اما هنوز تا رسیدن به استانداردهای روز جهان و اروپا فاصله زیادی وجود دارد.

آتش‌سوزی گسترده در بازار گل مشهد که حدود ده میلیارد تومان خسارت به بار آورد،‌ وقوع آتش در بازار جواد مشهد و سوختن و تخریب ده مغازه در این بازار و آتش گرفتن بخش اعظم کاروانسرای شاهرودی و نابودی آن، فقط بخش کوچکی از حوادث رخ داده طی ماه‌های اخیر در این زمینه است که به دلیل فرسودگی و ناایمن بودن بنا و نبود تجهیزات اطفای حریق صورت گرفته است. اتفاقات ناگواری که ضرورت ایمن کردن هر چه سریع‌تر این بازارها را گوشزد می‌کند.

مهدی عسکری‌ /‌ جام‌جم مشهد